نبرد موافقان و مخالفان بنزین پتروشیمی‌ها

«جهان‌صنعت»- اختلاف‌نظر بر سر تولید بنزین پتروشیمی‌ها بالا گرفته است. به همان نسبت که تولید بنزین توسط پتروشیمی‌ها موافقان سرسختی دارد، مخالفان هم اصرار می‌کنند که دولت جلوی تولید بنزین پتروشیمی‌ها را بگیرد. با این حال به نظر می‌رسد سیاست غالب ادامه روند تولید بنزین توسط پتروشیمی‌هاست‌. به این دلیل که مصرف بالا گرفته و از سویی گزارش‌ها نشان می‌دهد که تولید بنزین هم در برخی پالایشگاه‌ها کاهش یافته است.
موافقان تولید بنزین پتروشیمی‌ها بر این باورند که میزان ریفرمیت پتروشیمی‌ها پایین است و برخلاف نظر مخالفان کیفیت آن هم بالاست. «ریفرمیت» یک محصول میانی در برخی از واحدهای پتروشیمی با خوراک مایع است که برخی از تولیدکنندگان پتروشیمی آن را صادر می‌کنند. موافقان تولید بنزین پتروشیمی‌ها می‌گویند چگونه است که ریفرمیت پتروشیمی ایران صادر می‌شد و برای خریداران آلایندگی ندارد اما در داخل دارد. مخالفان اما می‌گویند علاوه بر آلایندگی بنزین پتروشیمی‌ها، فرصت صادرات از این تولیدکننده‌ها گرفته می‌شود.هدایت‌الله خادمی نماینده سابق مجلس در این رابطه به ایلنا گفته است: «ما وقتی کار استاندارد نمی‌کنیم ممکن است هر کار اشتباهی را از جمله واردات و یا استفاده از بنزین پتروشیمی‌ها مرتکب شویم و این به معنای بردن راه‌حل مساله به گوشه میدان است. ظرف چند سال گذشته به جای توسعه و ساخت پالایشگاه‌ جدید و تبدیل نفت‌خام به فرآورده باارزش، اصرار بر خام‌فروشی و یا واردات فرآورده داشته‌ایم. در حالی که باید نفت را تبدیل به فرآورده‌های باارزش کرده و خود بنزین را صادر می‌کردیم، نه اینکه به جایی برسیم که بنزین را وارد کنیم و یا به پتروشیمی‌ها متوسل شویم.»
خادمی روایت می‌کند: «آخرین پالایشگاهی که ساختیم هم ستاره خلیج‌فارس بود که آن زمان هم میزان مصرف با میزان تولید برابر شد، همان زمان باید تلاش می‌کردیم این سیکل ادامه داشته باشد، یعنی پالایشگاه‌های بیشتری بسازیم. چون مصرف در هر کشوری که در مسیر توسعه قرار دارد روند افزایشی دارد اما ما ساده‌ترین راه را انتخاب کردیم، یعنی نفت را خام بفروشیم و با چند برابر قیمت بنزین وارد کنیم. این سیکل معیوب و کلافی سردرگم است که از دهه‌های گذشته گرفتار آن هستیم. اکنون مطرح است که نفت و گاز روسیه را سوآپ کنیم و این یعنی اینکه دست روی دست بگذاریم و میادین مشترک را توسعه ندهیم و اجازه دهیم کشورهای همسایه برداشت داشته باشند. ما هم اگر نیاز پیدا کردیم از روسیه و یا حتی قطر وارد کنیم، اگر در حوزه سوخت هم مشکل داریم وارد کنیم و یا مثل اواخر دهه ۸۰ به خاطر نبود سوخت که از پتروشیمی استفاده کردند؛ اکنون دوباره این کار را انجام دهیم. اینها چرخه باطلی است که دوباره ما را در ورطه آلایندگی می‌اندازد وگرنه پتروشیمی باید محصولات باارزش خود را تولید کند و ما باید پالایشگاه می‌ساختیم. اگرچه پتروشیمی‌ها هم گاز ارزان را دریافت و تبدیل به متان کرده و ارزان صادر می‌کنند، یعنی به جای اینکه گاز را تبدیل به فرآورده باارزش کرده و تنی مثلا ۵ هزار دلار بفروشند، متان را ۴۰۰ دلار می‌فروشند، این عملکرد طی ۳۰ سال است که همچنان ادامه دارد.»
با وجودی که مصرف بنزین به طور میانگین به ۱۰۵ میلیون لیتر در روز رسیده، گزارش‌های دولتی نشان می‌دهد که در شش ماه نخست امسال بیش از یک میلیارد دلار بنزین صادر شده است. این میزان صادرات برای پالایشگاه‌ها یعنی سودآوری. در مقابل محدودکردن پتروشیمی‌ها به تبدیل آروماتیک به بنزین و فروش در داخل یعنی از دست دادن بازار. این تعارض در منافع موضوعی است که ذی‌نفعان خاص خود را دارد.