نبود ابزا‌ر مقابله با انحصار خودروساز

امرالله امینی*- مرجعی که توان مقابله با انحصارگری‌های خودرو‌سازان را نداشته باشد قطعا موفق نخواهد شد پس باید ابزار‌های لازم برای کنترل و اجرا را در دست داشته باشد و نباید منتظر معجزه باشند‌. ضرورت وارد شدن شورای رقابت در زمینه بحث قیمت‌گذاری‌ها، غیر‌قابل اجتناب است چراکه باید مرجعی بر قیمت تمام شده محصولات آن هم در شرایط انحصاری نظارت و دخالت داشته باشد. در اجرایی شدن این مهم، دو موضوع اساسی وجود دارد. تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد خودروسازان زیر بار بحث‌ها و دخالت‌های شورای رقابت برای قیمت تمام شده محصولات نمی‌روند، چون خودروسازها در شرایط انحصاری تولید خود را انجام می‌دهند و از همه مهمتر، بهره‌وری بسیار پایین و هزینه‌های بسیار غیر‌شفاف عاملی است برای خودداری از اعلام قیمت‌ها به این سازمان. بهره‌وری پایین و نبود رقابت در صنعت خودرو، خودرو‌سازان را بر آن داشته تا با افزایش چندین درصدی قیمت‌ها جبران کسری‌های خود را داشته باشند. این موضوع نمی‌تواند دوام داشته باشد چراکه قدرت خرید مردم دیگر جوابگوی این فراز قیمت‌ها نیست و نخواهد بود. امروز تغییر در ساختار صنعت خودرو و نحوه برنامه‌ریزی خودرو‌سازان به مراتب حائز اهمیت‌تر از ورود مراجع جهت تصمیم‌گیری قیمت‌هاست. امروز وظیفه شورای رقابت حساس‌تر از گذشته است‌ چراکه به دلایلی که گفته شد می‌طلبد این سازمان از دقت بالایی در اجرا استفاده کند. بی‌اعتنایی خودرو‌سازان به مصوبات شورای رقابت سال‌هاست تاثیر خود را بر بازار این محصولات نشان داده است. اما متاسفانه تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد که خودرو‌سازان به دلیل قدرتی که به دست آورده‌اند به هیچ یک از مصوبات شورای رقابت اعتنایی نداشته و به منظور رسیدن به اهداف خود از هیچ سرپیچی‌ای دریغ نکرده‌اند. چطور می‌توان در عدم شفافیت ساختارهای صنعت خودرو‌سازی انتظار معجزه از شورای رقابت داشت. اگر بدون تدبیر و بدون هیچ برنامه‌ریزی تنها به سراغ تعیین قیمت‌ها و تهیه مصوبات جدید قیمتی برویم، قطعا بازهم در نیمه راه شکست خورده و به اجبار باید صحنه را ترک کنیم.
*عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی