نبود استاندارد، عامل نارضایتی گردشگران خارجی است

نادر نینوایی- ایران باوجود بهره‌مندی از آثار تاریخی و طبیعی فراوان در زمینه رعایت استانداردهای گردشگری وضعیت مطلوبی ندارد. خدمات ارائه‌شده در هتل‌های کشور با استانداردهای بین‌المللی فاصله دارد و غذاهای ارائه‌شده در اغلب رستوران‌های کشورمان تامین‌کننده نیاز و سلایق متفاوت و متنوع گردشگران بین‌المللی نیست. از سوی دیگر در حوزه زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل کشور با نقطه مطلوب فاصله زیادی وجود دارد. تعداد پایین پروازها و حجم پایین ظرفیت جا‌به‌جایی در صنعت ریلی، انبوه گردشگرانی که به ایران سفر می‌کنند را روانه استفاده از خدمات جاده‌ای کرده که البته در این حوزه نیز استانداردها فاصله زیادی با معیارهای مطلوب جهانی دارد. در ماه‌های اخیر بحث‌هایی نظیر دونرخی بودن موزه‌ها و احتمال دونرخی شدن هتل‌ها به محل مناقشه تبدیل شده است. برخی ارائه دونرخی خدمات گردشگری را عامل نارضایتی گردشگران خارجی در سفر به ایران ارزیابی می‌کنند اما آن‌طور که دبیر انجمن گردشگری دانشگاه تهران به «جهان‌صنعت» گفته، این ارائه خدمات گردشگری با استاندارد پایین است که به چالش اصلی در عرصه گردشگری ورودی به ایران تبدیل شده است و نارضایتی گردشگر خارجی را در پی دارد.
لزوم رعایت استانداردها
برای بررسی بیشتر چالش‌های امروز کشور در زمینه تامین نیاز و برآورده کردن انتظارات گردشگران خارجی در سفر به ایران، به سراغ عاطفه جوادی‌کیا دبیر انجمن گردشگری دانشگاه تهران رفتیم. وی در پاسخ به این پرسش که فکر می‌کند علت نارضایتی گردشگران بین‌المللی از اقامت در ایران چیست و این موضوع تا چه میزان به دونرخی بودن اماکن گردشگری یا استانداردهای پایین گردشگری کشور ارتباط دارد به «جهان‌صنعت» گفت: دونرخی بودن اماکن گردشگری در جهان امری شایع و رایج است. با وجود این، به نظرم نباید صرفا به دونرخی کردن خدمات بسنده شود، بلکه باید برنامه مشخصی برای رساندن کیفیت خدمات گردشگری در ایران به استانداردهای جهانی داشته باشیم.
جوادی‌کیا ادامه داد: در واقع گردشگری که هزینه‌های مطابق استانداردهای جهانی پرداخت می‌کند، در طرف مقابل توقع دارد خدماتی در سطح استانداردهای بین‌المللی نیز دریافت کند.
دبیر انجمن گردشگری دانشگاه تهران در پاسخ به این پرسش که پیامدهای رعایت نشدن استانداردها در اماکن گردشگری ایران چیست، به «جهان‌صنعت» گفت: زمانی که استانداردهای بین‌المللی در اماکن گردشگری و موزه‌های کشور رعایت نمی‌شود، این امر باعث بروز نارضایتی در گردشگر خارجی می‌شود. به هر حال مردم از جاهای مختلف دنیا می‌آیند و می‌بینند استانداردهای موزه رعایت نشده یا هتل‌های ایران استانداردهای لازم را ندارند. در مجموع به نظر من دونرخی بودن خیلی بحث رایجی است و همه گردشگران بین‌المللی به این موضوع عادت دارند و در اقصی نقاط جهان این مساله را می‌بینند؛ اما این رعایت نشدن استانداردهاست که ممکن است باعث شود نظر گردشگر در خصوص یک کشور تغییر کرده و احساس نارضایتی کند.
وی ضمن تاکید بر رعایت نشدن استانداردهای گردشگری در کشور خاطرنشان کرد: حتی خود ما نیز به عنوان یک ایرانی وقتی از شهرهای مختلف بازدید می‌کنیم یکسری کمبودها و مشکلات را حس می‌کنیم و متوجه می‌شویم که یکسری از استانداردها رعایت نشده است. حال در نظر بگیرید بازدیدکننده ایرانی کسی است که در این کشور زندگی می‌کند و احتمالا تا حدودی به این کمبودها عادت دارد اما گردشگر خارجی که در کشور خود و کشورهای دیگر تجربیات زیادی از سفر و گردشگری دارد و شاهد استانداردهای رایج اماکن گردشگری در جهان بوده است؛ این رعایت نشدن استانداردها برایش نمود بیشتری دارد.
جوادی‌کیا ضمن برشمردن مشکلات زیرساختی ایران در حوزه زیرساختی گردشگری کشور بیان کرد: در خصوص رعایت استانداردهای رستوران‌ها و لزوم ایجاد تنوع بیشتر در منوها و شامل شدن غذای سنتی و محلی، کمبودهایی در کشور وجود دارد. البته در تهیه غذاها نیز کمتر به ذائقه گردشگران ملیت‌های دیگر توجه می‌شود و غذاهای ارائه‌شده در کشور به همین سبب با ذائقه گردشگران بین‌المللی کمتر همخوانی دارد.
از دونرخی بودن تا نبود استاندارد
در هفته‌های گذشته بحث‌های داغی در خصوص نقاط مثبت و منفی دونرخی شدن هتل‌ها در کشور مطرح شده و البته هنوز تصمیم نهایی در خصوص دونرخی شدن یا نشدن هتل‌ها اخذ نشده است. از سوی دیگر موزه‌های کشور سال‌هاست که نرخ متفاوت با اتباع ایرانی را از گردشگران خارجی اخذ می‌کنند و این موضوع هم همواره موافقان و مخالفان خودش را داشته است.
دبیر انجمن گردشگری دانشگاه تهران در پاسخ به این پرسش که آیا دونرخی بودن نرخ استفاده از خدمات گردشگری امری مطلوب و رایج در جهان است یا خیر، به «جهان‌صنعت» گفت: شما اگر به بهترین موزه‌ها و جاذبه‌های گردشگری جهان هم رجوع کنید مشاهده می‌کنید که نرخ آنها برای شهروندان خود با گردشگران خارجی تفاوت دارد. به عنوان نمونه در نپال که گردشگران عموما برای صعود به قله اورست به آنجا سفر می‌کنند، قیمت اماکن گردشگری نظیر معابد آنها دونرخی است و تفاوت نرخ‌ها برای گردشگر ورودی به نسبت اتباع خود نپال بسیار هم زیاد است.
وی ضمن تاکید بر لزوم توجه به تمام جنبه‌های مختلف مساله ادامه داد: «از سوی دیگر باید توجه داشت که در کشورهای مختلف ارزش پول‌ها تفاوت دارد و البته حوزه گردشگری، حوزه‌ای درآمدزا برای کشور میزبان به حساب می‌آید. بنابراین این بحث دونرخی شدن اماکن گردشگری کاملا عادی و رایج است و اگر هم این موضوع در ایران اعمال شود اتفاق بدی نیست.» باتوجه به شرایط موجود به نظر می‌رسد آنچه که امروز به پاشنه آشیل صنعت گردشگری کشور تبدیل شده نه مساله دونرخی شدن بلکه مساله رعایت نشدن استانداردها در اماکن گردشگرمحور کشور است. لزوم تعریف استاندارد برای موزه‌ها، هتل‌ها و رستوران‌های واقع‌شده در شهرهای گردشگرپذیر، اهم مسائلی هستند که باید مورد توجه سیاستگذاران و دولتمردان قرار گیرند تا گردشگری کشور بتواند از شرایط رکود فعلی خارج‌شده و در زمینه جذب گردشگر موفق‌تر عمل کند.