29 - 12 - 2024
نتایج دیدار دیپلماتیک ایران با روس‌ها
امیدها برای بهره‌برداری از راه‌آهن رشت- آستارا و استارت ساخت آن بعد از آغاز جنگ روسیه با اوکراین و تحریم‌های گسترده غرب علیه روسیه تا حدود زیادی زنده شد. دیدار دیپلماتیک هفته پیش فرزانه صادق، وزیر راه‌وشهرسازی با همتای روس خود در تهران این نوید را می‌داد که روسای‌جمهور ایران و روسیه بسیار خشنود خواهند بود که بخشی از شاخه غربی کریدور ریلی شمال- جنوب یعنی ساخت راه‌آهن رشت- آستارا در سال ۲۰۲۵ آغاز شود.
ساخت راه‌آهن رشت- آستارا در حالی قرار است در سال ۲۰۲۵ آغاز شود که در توسعه زیرساخت‌های منطقه‌ای می‌تواند بسیار مهم باشد. این پروژه که نزدیک به دو دهه به تعویق افتاد و به نوعی اتصال راه‌آهن قزوین- رشت، به عنوان بخشی از شاخه غربی کریدور ریلی شمال- جنوب، از سال ۱۳۸۱ آغاز شده بود، در اسفندماه سال ۱۳۹۷ تکمیل شد تا امیدها برای تکمیل اتصال کامل این کریدور ریلی از خلیج‌فارس تا مسکو افزایش یابد.
این پروژه و این کریدور یک مسیر تجاری استراتژیک است که روسیه، آذربایجان و ایران را به هم متصل می‌کند. این مسیر تجاری به قدری برای ایران مهم و حیاتی است که مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور ایران اخیرا در گفت‌وگو با معاون نخست‌وزیر روسیه، راه‌آهن را به عنوان سنگ بنای استراتژی اقتصادی ایران دانسته و بر اهمیت آن تاکید کرده است.
حتی روسیه هم با حمایت ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور این کشور از این پروژه به عنوان بخش جدایی‌ناپذیر برنامه تجاری منطقه‌ای روسیه یاد کرده است.
دیدار دیپلماتیک فرزانه صادق، وزیر راه‌وشهرسازی با همتای روس خود بیشتر پیرامون راه‌آهن رشت- آستارا بود، یعنی مهم‌ترین محور مذاکرات و گفت‌وگوی دو هیات ایران و روسیه درباره نحوه همکاری دو کشور در زمینه احداث راه‌آهن رشت آستارا و همکاری در زمینه توسعه کریدور شمال جنوب بود.
فرزانه صادق در این دیدار با اشاره به تاکید رییس‌جمهور و معاون اول، بر «ضرورت توسعه تعاملات و سرعت بخشی به پروژه‌های مشترک» در دیدار با نمایندگان روسیه خاطرنشان کرد: کریدور شمال- جنوب و ضرورت تجاری کردن آن، اهمیت فوق‌العاده‌ای برای ایران دارد. به همین دلیل همزمان با ایجاد زیرساخت‌های جدید لازم است بهره‌برداری از زیرساخت‌های موجود نیز انجام شود و حجم ترانزیت در آن افزایش یابد.
ویتالی ساولیف، نماینده رییس‌جمهور روسیه در کریدورهای بین‌المللی نیز در این دیدار کلید حل و فصل مسائل موجود را در دستان وزیر راه‌وشهرسازی ایران دانست و از دعوت پزشکیان از سوی پوتین برای سفر به مسکو در اواسط ژانویه خبر داد و افزود: امیدواریم با همکاری یکدیگر به سرعت برای پیشبرد توسعه ظرفیت کریدور شمال- جنوب اقدام کنیم.
راه‌آهن رشت- آستارا با چندین دهه تاخیر و بلاتکلیفی مواجه بوده است و طرح‌هایی برای ساخت آن برای اولین بار بیش از ۲۰سال پیش ارائه شد. این پروژه که در ابتدا قرار بود در سال ۲۰۲۴ شروع به کار کند، به دلیل مسائل حل نشده دوباره به تعویق افتاد.
با این حال تحولات اخیر در روسیه به دلیل جنگ با اوکراین و همچنین تاکید دولت چهاردهم بر راه‌آهن به عنوان سنگ بنای استراتژی اقتصادی ایران حاکی از فوریت مجدد است.
اگرچه آماده‌سازی فنی کامل شده و جای کمی برای تاخیرهای بیشتر باقی می‌گذارد اما این تغییر در حرکت بسیار مهم است زیرا مزایای بالقوه راه‌آهن بسیار بیشتر از هزینه‌های عدم اقدام است چراکه برای ایران، روسیه و آذربایجان، راه‌آهن فراتر از یک پروژه زیرساختی بوده و یک ضرورت استراتژیک است.
احداث خط آهن رشت- آستارا نقش زیادی در افزایش تجارت بین‌المللی، منطقه‌ای و ترانزیت کالا و مسافر میان ایران و کشورهای منطقه و حتی فرامنطقه خواهد داشت و کشورهایی مثل آذربایجان و روسیه می‌توانند از کوتاه‌ترین مسیر به خلیج‌فارس و آب‌های آزاد متصل شوند و در هزینه‌های خود نیز صرفه‌جویی کنند.
آنطور که یکی از سایت‌های معتبر کشور آذربایجان گزارش داده است پیش‌بینی می‌شود راه‌آهن رشت- آستارا پس از راه‌اندازی، سالانه ۱۵میلیون تن بار جابه‌جا کند و ظرفیت آن حتی تا ۳۰ یا ۵۰میلیون تن افزایش یابد. این اتصال افزایش یافته نه‌تنها تجارت بین کشورهای شرکت‌کننده را تقویت می‌کند، بلکه کریدور شمال- جنوب را به عنوان یک جایگزین مناسب برای مسیرهای دریایی سنتی مانند کانال سوئز قرار می‌دهد.
در سال ۱۴۰۱ وزیر وقت راه‌وشهرسازی از هزینه یک میلیارد دلاری ساخت راه‌آهن رشت- آستارا خبر داده و یک مقام مسوول در شرکت ساخت و توسعه هزینه ساخت این پروژه را ۱۷هزار میلیارد تومان عنوان کرده بود.
حالا اما روسیه و ایران متعهد شده‌اند که به طور مشترک برای ساخت این بخش ۱۶۰کیلومتری سرمایه‌گذاری کنند و روسیه 3/1میلیارد یورو اعتبار دولتی ارائه کند. در همین حال، آذربایجان برای حمایت از تلاش‌های ایران، وام ترجیحی ۵۰۰میلیون دلاری اعطا کرده است.
راه‌آهن رشت- آستارا، بخشی از کریدور شمال- جنوب است که با تکمیل این قطعه، کریدور ریلی شمال- جنوب ایران فعال خواهد شد و آب‌های خلیج‌فارس، دریای عمان و اقیانوس هند از طریق جاده و راه‌آهن به قفقاز، آسیای میانه، روسیه و همچنین اروپای شمالی و شرقی متصل می‌شود. در قالب طرح تکمیل دالان حمل‌و‌نقل شمال- جنوب تاکنون خط ریلی جدید 5/8کیلومتری در خاک جمهوری آذربایجان تا مرز ایران، خط ریلی جدید 5/1کیلومتری در خاک ایران و نیز پل ریلی روی رودخانه آستاراچای در مرز مشترک دو کشور احداث شده و نخستین قطار آزمایشی نیز در سال گذشته میان دو کشور به حرکت درآمد. علاوه بر خط ریلی رشت- آستارا، راه‌اندازی قطار مسافربری آستارا- مسکو و بالعکس نیز از پروژه‌های مربوط به دالان شمال- جنوب به شمار می‌آید.
حال باید منتظر ماند و دید که پس از دهه‌ها انتظار، راه‌آهن رشت- آستارا می‌تواند با استارت خود به سنگ بنای تجارت اوراسیا تبدیل شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد