نخستین گام یعقوب لیث

نوشیروان کیهانی‌زاده- یعقوب لیث صفار که از جوانی در سر هوای احیای استقلال ملی و سپس امپراتوری ایران را داشت برای رسیدن به این هدف و اجرای گام به گام برنامه‌های خود، مصلحت دید که با حاکم اعزامی خلیفه عباسی به سیستان (سیستان بزرگ‌تر) کار کند. این همکاری مصلحتی که از آوریل ۸۴۷ میلادی آغاز شده بود پنج سال طول کشید و پس از آن، یعقوب راه خود را با تصرف شهر زرنگ (از شهرهای سیستان، واقع در افغانستان امروز- افغانستان نامی است که انگلیسی‌ها بر ایران خاوری گذاشته‌اند) جدا ساخت. وی سپس تا لحظه واپسینِ عُمر خود به آزاد کردن سایر مناطق ایران و احیای استقلال ملی ادامه داد و جایگاه رفیعی برای خود در تاریخ ایران زمین به وجود آورد.
مهم‌ترین کار او منع ایرانیان از گفتن و نوشتن به زبان عربی، پس گرفتن خوزستان از خلیفه عباسی و منع ادامه مهاجرت قبایل عرب به این بخش از ایران بود بنابراین خوزستان، به مانند بین‌النهرین از پیکر ایران جدا نشد. یعقوب در خوزستان درگذشت و همان‌جا مدفون است.
یعقوب لیث در سال ۸۶۸ میلادی پس از آزاد کردن کرمان، پارسی را زبان رسمی همه ایرانیان اعلام کرده و گفته بود از آن پس به زبانی که او نمی‌فهمد مکالمه و مکاتبه نکنند. زبان مکاتبات و مذاکرات رسمی از سال ۶۵۲ میلادی عربی بود، زیرا اعراب حاکمان شهرها بودند و زبان دیگری نمی‌دانستند و به ایرانیانی که عربی نمی‌دانستند و سعی در یاد گرفتن آن نمی‌کردند «عجم به معنای گُنگ و لال» خطاب می‌کردند که هنوز هم این اصطلاح از میان نرفته است. یعقوب لیث اخطار کرده بود که از آن پس اگرکسی در قلمرو او جز به پارسی سخن بگوید و بنویسد‌ سخت مجازات خواهد شد. ایرانیان تنها مسلمانان دوران سلطه عرب هستند که زبان و فرهنگ ملی خود را حفظ کرده‌اند.
عرب در طول دو قرن استیلا بر ایران‌زمین، به ایرانیان ظلم فراوان کرده است، ولی چون کسی جرات نوشتن آن را نداشت «ناگفته» باقی مانده است و به قول استاد عبدالحسین زرین‌کوب؛ دوقرن سکوت.