نرخ بیکاری جوانان ۲ برابر بیکاری عمومی

گروه صنعت- آزمون و خطاهای دولت در فضای اقتصادی کشور تمامی ندارد به طوری که در حال حاضر شاهد تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی در کشور هستیم که فرصت حضور شاغلان به خصوص جوانان در چرخه صنعت و تولید را به کلی از بین می‌برد. مطابق آمارهای مرکز راهبردی وزارت کار نرخ بیکاری جوانان ۱۵تا۲۴ ساله حدود ۲۶ درصد است که این نرخ بیش از دو برابر نرخ بیکاری عمومی ۷/۱۰ درصدی در کشور است. گزارش‌های تحلیلی بازار کار نشان می‌دهد که با افزایش سالانه نزدیک به یک میلیون نفر به جمعیت بیکار کشور، شاهد این هستیم که نرخ بیکاری جوانان به دو برابر نرخ بیکاری کل رسیده است.
با توجه به تجربه اقتصاد ایران در دهه اخیر رشد عرضه نیروی کار در ابتدای دوره یعنی از سال ۸۷ تا ۹۲بسیار ناچیز بوده است اما در پنج سال اخیر از ۹۲ تا ۹۷ افزایش یافته که این موضوع موید افزایش امید برای یافتن شغل است و در میان‌مدت و بلندمدت تاثیر بسزایی در بازار کار خواهد داشت.میزان تقاضا برای بازار کار تا جایی است که در زمستان ۹۸ طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس ۲۸ درصد افراد به دلیل دلسردی از یافتن شغل از بازار کار خارج شده‌اند. تفاوت نرخ بیکاری به ۱۰درصد می‌رسد.
دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «تحلیل شاخص‌های بازار کار در فصل زمستان ۹۸» آورده است: بررسی وضعیت بازار کار ایران در زمستان۹۸ نشان می‌دهد نرخ بیکاری کاهش ۷/۱ درصدی نسبت به زمستان ۹۷ داشته است. با این حال از جمعیت ۳۲۷۰ هزار نفری بیکاران در زمستان ۱۳۹۷، ۱/۳۵ درصد موفق به یافتن شغل شده‌اند و مابقی یا همچنان بیکار مانده‌اند
(۸/۳۶ درصد) یا به طور عمده به دلیل دلسرد شدن از یافتن شغل از بازار کار خارج شده‌اند (۹/۲۷ درصد). نتایج محاسبات نشان می‌دهد در صورتی که این افراد دلسرد شده و همچنان در بازار کار باقی می‌ماندند نرخ بیکاری در زمستان ۱۳۹۸ به جای ۶/۱۰ درصد اعلام‌شده توسط مرکز آمار ایران به ۶/۱۳ درصد می‌رسید.
دلایل عدم ورود به بازار کار
بر اساس گزارش‌های مرکز راهبردی وزارت کار نرخ بیکاری جمعیت ۱۵تا ۲۴ ساله حدود ۰/۲۶ درصد است. این رقم بیشتر از نرخ بیکاری عمومی است که ۷/۱۰ است. در حالی که به نظر می‌رسد کارجویان تحصیلکرده باید شرایط مناسب‌تری را برای ورود به بازار کار کشور داشته باشند اما آمارها می‌گویند چنین نیست و هجوم جوانان در دهه‌های اخیر به دانشگاه‌ها و دریافت مدارک گوناگون تحصیلی نتوانسته کمک چندانی به آنها در ورود به عرصه بازار کار کشور داشته باشد که البته این مساله مربوط به همه تحصیلکرده‌ها نیست و افراد بسیار زیادی نیز اگر وارد دانشگاه نمی‌شدند، امروز نمی‌توانستند در جایگاه‌های مناسب شغلی قرار گیرند.
معمولا ناهماهنگ بودن آموزش‌های تئوریک دانشگاهی با نیازهای بازار کار، بی‌توجهی به رشته‌های مورد نیاز جامعه، تربیت صرف دانشجو بدون ظرفیت‌سنجی، جزیره‌ای عمل کردن دانشگاه‌ها و تمرکز روی پذیرش دانشجوی بیشتر از روش‌های گوناگون بدون اینکه بررسی شود بازار کار به چه نوع آموزش‌هایی نیازمند است و همچنین فقدان مهارت انجام کار از سوی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به عنوان مهم‌ترین دلایل بیکار ماندن هزاران فارغ‌التحصیل دانشگاهی کشور نام برده می‌شود اگرچه به طور حتم دولت مقصر اصلی بیکاری جوانان قلمداد می‌شود چرا که با به کارگیری سیاست‌های نسنجیده اقتصادی باعث رشد منفی اقتصاد و توقف چرخ تولید بسیاری از کارخانه‌ها شده است.
نرخ دورقمی در ۱۸ استان
با وجود اینکه وضعیت اقتصاد در شرایط فعلی هیچ تعریفی ندارد و بسیاری از واحدهای تولیدی و صنعتی در حال تعطیلی هستند، دولت همچنان مدعی آن است که در جهت اشتغالزایی گام برمی‌دارد و در این زمینه موفق بوده است. در این زمینه حتی آمارهای مثبتی نیز در مورد کاهش نرخ بیکاری در سال‌های گذشته ارائه می‌شود. آمار ارائه‌شده از سوی وزارت کار نشان می‌دهد نرخ بیکاری در ۲۵ استان کشور در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ کاهش یافته است. اما همچنان ۱۸ استان نرخ بیکاری دورقمی داشته‌اند.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سال گذشته با سه رویکرد «تثبیت اشتغال»، «ایجاد اشتغال جدید» و «اشتغال حمایتی»، هشت برنامه اشتغال را در دستور کار قرار داده بود که توسعه کسب‌وکارهای پراشتغال، اجرای برنامه‌های فعال بازار کار از جمله طرح کارورزی فارغ‌التحصیلان، ساماندهی و تثبیت اشتغال موجود، اصلاح نظام آموزشی و مهارتی و توسعه کارآفرینی، اشتغال حمایتی و خرد، استفاده از فرصت‌های خارجی و نهادسازی و اطلاعات بازار کار و نظارت بر طرح‌ها و برنامه‌ها هشت اقدام اشتغالزایی و کارآفرینی در سال ۹۸ بود.
دولت برای اجرای برنامه‌های تولید اشتغال‌محور در سال گذشته ۲۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات با هدف ایجاد یک میلیون و ۹۰ هزار فرصت شغلی در قالب بند الف تبصره ۱۸ قانون بودجه ۹۸ کل کشور پیش‌بینی کرده بود که البته در اواخر سال گذشته مسوولان وزارت کار اعلام کردند «از آنجا که تحقق اشتغال یک‌ میلیون ‌نفری در سال ۹۸ غیرممکن است از این رو اصلاحیه‌ای با عنوان برنامه واقع‌بینانه ارائه شده که در این برنامه ۵۳۷ هزار اشتغالزایی برای سال ۹۸ در نظر گرفته شده است.»
نرخ بالای بیکاری در استان کرمانشاه
در این بین بررسی نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر در ۳۱ استان کشور طی سال ۹۸ (پیش از شیوع ویروس کرونا) نشان می‌دهد نرخ بیکاری در کل کشور ۷/۱۰ درصد بوده اما همچنان ۱۸ استان نرخ بیکاری دورقمی دارند.البته باید به این موضوع اشاره کرد که نرخ بیکاری در ۲۵ استان شامل آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی، اصفهان، البرز، ایلام، بوشهر، تهران، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خوزستان، زنجان، سیستان و بلوچستان، فارس، قزوین، قم، کردستان، کرمان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، گیلان، مرکزی، همدان و یزد طی سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ کاهش یافته است.
بر اساس این آمار، نرخ بیکاری ۱۸ استان در سال ۹۸ دورقمی بوده است. این در حالی است که در سال ۹۷ ۲۲ استان نرخ بیکاری دورقمی داشتند.
نکته حائز اهمیت این است که در سال ۹۷ بالاترین نرخ بیکاری ۹/۱۸ درصد مربوط به استان کرمانشاه بود اما بالاترین نرخ بیکاری در سال ۹۸ عدد ۸/۱۵ درصد (مربوط به کرمانشاه) است. به این ترتیب استان‌های کرمانشاه با ۸/۱۵ درصد، چهارمحال و بختیاری و لرستان با ۴/۱۵ درصد، خوزستان با ۵/۱۴ درصد، کردستان با ۴/۱۴ درصد، هرمزگان با ۹/۱۳ درصد، یزد با ۲/۱۳ درصد، سیستان و بلوچستان با ۱/۱۳ درصد و البرز با ۸/۱۲ درصد بالاترین نرخ بیکاری را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین کرمان با ۳/۱۱ درصد، آذربایجان‌غربی با ۲/۱۱ درصد، گلستان با ۹/۱۰ درصد، کهگیلویه و بویراحمد با ۸/۱۰ درصد، اصفهان با ۷/۱۰ درصد، گیلان با ۳/۱۰ درصد، قم و اردبیل با ۱/۱۰ درصد و آذربایجان شرقی با ۱۰ درصد در رده‌های بعدی دارای نرخ بیکاری دورقمی هستند.
استان‌های دارای نرخ بیکاری تک‌رقمی
در مقابل ۱۳ استان در سال ۹۸ نرخ بیکاری تک‌رقمی داشتند. این در حالی است که در سال ۹۷، ۹ استان نرخ بیکاری تک رقمی داشتند.
نکته قابل ذکر اینکه در سال ۹۷ پایین‌ترین نرخ بیکاری (۳/۷ درصد مربوط به استان سمنان) بود اما پایین‌ترین نرخ بیکاری در سال ۹۸ عدد ۹/۶ درصد (مربوط به خراسان جنوبی) است.
به این ترتیب استان‌های خراسان جنوبی با ۹/۶ درصد، همدان با ۳/۷ درصد، فارس، سمنان و زنجان با ۸ درصد، مرکزی با ۲/۸ درصد و خراسان‌رضوی و ایلام با ۳/۸ درصد دارای کمترین نرخ بیکاری بوده‌اند. همچنین خراسان شمالی با ۲/۹ درصد، مازندران با ۴/۹ درصد، تهران با ۸/۹ درصد و قزوین و بوشهر با ۹/۹ درصد در رده‌های بعدی دارای نرخ بیکاری تک‌رقمی هستند.
بر این اساس استان‌های ایلام، بوشهر، تهران، خراسان رضوی، خراسان شمالی و قزوین در سال ۹۷ نرخ بیکاری دورقمی داشتند که در سال ۹۸
تک‌رقمی شده‌اند.