«نروِژ» بهترین، «کره‌شمالی» بدترین

روز جهانی آزادی مطبوعات یک رویداد سالانه است که در سوم می، برگزار می‌شود. این روز توسط یونسکو نامگذاری شده ‌است.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد دسامبر ۱۹۹۳ میلادی در چهل و هشتمین اجلاس خود، روز سوم ماه می را به عنوان «روز جهانی آزادی مطبوعات» اعلام کرد. این موضوع از قطعنامه مصوب همایش عمومی یونسکو در سال ۱۹۹۱ میلادی تحت عنوان «ارتقای آزادی مطبوعات در دنیا» که جراید آزاد، فراگیر و مستقل را به عنوان یکی از اجزای ضروری جامعه دموکراتیک تلقی کرده، نشأت گرفت.
حالا و در سالروز این رویداد جهانی بار دیگر نگاه رسانه‌های جهان به ماجرای محدودیت در رسانه‌ها جلب شده است.
چه سرکوب از سوی حاکمان خودکامه کشورهای مختلف باشد و چه دست شبه‌نظامیان شورشی در سانسور کردن در کار باشد، به هرحال آزادی گزارش اخبار در خاورمیانه به شدت محدودتر از قبل شده است. آزادی مطبوعات در بیش از نیمی از کشورهای خاورمیانه در وضعیت «بسیار وخیم» طبقه‌بندی شده است.
بر اساس جدیدترین گزارش سالانه «گزارشگران بدون مرز» که روز سوم می منتشر شده است، وضعیت آزادی مطبوعات در ایران و سایر کشورهای خاورمیانه به هیچ‌وجه در جایگاه مناسبی قرار ندارد. گزارش سالانه فهرست آزادی مطبوعات جهانی که فضای روزنامه‌نگاری را در ۱۸۰ کشور و منطقه ارزیابی می‌کند، وضعیت در ۳۱ کشور را «بسیار وخیم»، ۴۲ کشور را «دشوار»، ۵۵ کشور را «مشکل‌ساز» و ۵۲ کشور را «خوب» یا «رضایت‌بخش» ارزیابی کرده است.
طبق این رتبه‌بندی، نروژ برای هفتمین سال متوالی در رتبه اول این فهرست قرار گرفت. اما، برخلاف همیشه یک کشور غیراسکاندیناوی در رتبه دوم قرار گرفت و آن کشوری نیست جز جمهوری ایرلند که با چهار پله صعود بالاتر از دانمارک جای گرفته است.
جایگاه‌های انتهای فهرست آزادی مطبوعات را کشورهای آسیایی اشغال کردند. ویتنام با رتبه ۱۷۸ تقریبا سرکوب خبرنگاران و مفسران مستقل را به حد اعلا رسانده است. چین به عنوان بزرگ‌ترین زندان روزنامه‌نگاران در جهان با تنزل چهار پله‌ای در رتبه ۱۷۹ قرار دارد و کره‌شمالی نیز در قعر جدول جاخوش کرده است.
عربستان سعودی نیز در جمع ۱۰ کشور آخر این رتبه‌بندی قرار دارد. «گزارشگران بدون مرز» ضمن قرار دادن عربستان در جایگاه ۱۷۰ام آورده است: «پادشاهی سعودی از مصونیت ولیعهد در ارتباط با قتل خاشقجی دل و جرأت بیشتری یافته است و در نتیجه به سرکوب روزنامه‌نگاران، محکوم کردن آنها به حبس‌های طولانی‌مدت، ممنوعیت خروج از کشور و نظارت دقیق بر آنها حتی در خارج از کشور ادامه می‌دهد.»
سوریه با رتبه ۱۷۵ همچنان یکی از خطرناک‌ترین کشورهای جهان برای خبرنگارانی است که در آتش متقابل بین نیروهای دولت بشار اسد، شبه‌نظامیان و مداخلات ترکیه گیر افتاده‌اند. این کشور همچنان بیشترین تعداد روزنامه‌نگاران گروگان‌گرفته‌شده را دارد.
در بین کشورهای اروپایی یونان و آلبانی دارای وضعیت مناسبی به لحاظ آزادی مطبوعات نیستند. به‌طوری که در یونان (در رتبه ۱۰۷)، جاسوسی از روزنامه‌نگاران توسط سازمان‌های اطلاعاتی و با استفاده از نرم‌افزار جاسوسی Predator بزرگ‌ترین نقض آزادی مطبوعات در اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۲ بود و به همین جهت است که یونان در فهرست سال ۲۰۲۳ کمترین رتبه را در بین کشورهای اتحادیه اروپا به خود اختصاص داده است.
در آلبانی نیز براساس دستور دفتر دادستانی در خصوص اعمال محدودیت‌هایی برای پوشش خبری اسناد برملاشده از حمله سایبری، آزادی مطبوعاتی در رتبه ۹۶ قرار دارد.