نفتکش‌ها تغییر مسیر می‌دهند

آنگونه که انتظار می‌رفت بهای نفت روز دوشنبه بلافاصله پس از توافق وزیران خارجه اتحادیه اروپا مبنی بر تحریم واردات نفت ایران از اول ژوییه بالا رفت.
بهای نفت برنت برای تحویل در ماه مارس با ۴۹ سنت افزایش به ۱۱۰ دلار و ۳۵ سنت در هر بشکه صعود کرد و نفت آمریکا نیز برای تحویل در ماه مارس با ۶۰ سنت افزایش با قیمت ۹۸ دلار و ۹۳ سنت در هر بشکه معامله شد.
وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا در همسویی با سیاست‌های خصمانه آمریکا علیه ایران و با هدف تشدید فشار بر تهران بر سر مساله هسته‌ای با تحریم نفت ایران موافقت کردند و راه را برای ممنوعیت فوری قراردادهای جدید وارداتی با
ایران گشودند.
به گزارش خبرگزاری آلمان، دیپلمات‌ها گفتند که وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا در نشست بروکسل همچنین توافق کردند که قراردادهای موجود در رابطه با واردات باید اول ژوییه (۱۰ تیرماه ۱۳۹۱) پایان یابند.
در پی این توافق وزیر امور خارجه روسیه ضمن محکوم کردن تحریم‌های یکجانبه علیه تهران گفت که روسیه معتقد است برای از سرگیری مذاکرات میان ایران و گروه ۱+۵ فرصت وجود دارد و این تحریم‌ها به رفع مساله کمکی نخواهد کرد.
وی افزود: روسیه تلاش خواهد کرد تا مانع از آن شود که ایران و غرب حرکاتی غیرسازنده انجام دهند و درصدد از سرگیری مذاکرات میان دو طرف برخواهد آمد.
کارل بیلدت، وزیر امور خارجه سوئد ضمن هشدار این موضوع که تحریم‌ها به تنهایی پاسخی به این مساله نیست، افزود: هیچ‌کس از رویارویی یا جنگ
نفعی نمی‌برد.
مسیر دوطرفه
کاترین اشتون، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز تاکید کرد که این اتحادیه همچنان بر دنبال کردن مسیر دوسویه برای اطمینان یافتن از اینکه ایران «درخواست ما برای آمدن بر سر میز و برگزاری نشست را جدی می‌گیرد» تاکید می‌کند.
ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه انگلیس گفت: فکر می‌کنم بسیار مهم است که فشار مشروع مسالمت‌آمیز را بر ایران برای وادار کردن آن به مذاکرات جدی با جامعه بین‌المللی افزایش دهیم.
گیدو وسته‌رولر، وزیر امور خارجه آلمان نیز گفت که این تحریم‌ها می‌تواند در هر زمانی در صورتی که ایران درباره شفافیت خود و دنبال نکردن تسلیحات هسته‌ای اطمینان دهد، خاتمه یابد.
تحریم نفت ایران تابستان تاثیر خود را می‌گذارد اما تصمیم اتحادیه اروپا مبنی بر تحریم نفت ایران در شرایطی است که آژانس بین‌المللی انرژی همین چند روز پیش نسبت به تاثیرات تحریم نفتی ایران بر بازارهای جهانی هشدار داد.
آژانس بین‌المللی انرژی هشدار داد که تاثیر این تحریم‌ها از اواسط سال‌جاری و در فصل تابستان با کمبود نفت در بازارهای جهانی نمایان خواهند شد.
پیشتر نیز کشورهای مختلفی نظیر چین، ژاپن، کره‌جنوبی، هند، ترکیه و سنگاپور با اشاره به تاثیر منفی حذف ایران از بازار نفت بر اقتصاد متزلزل جهانی با منع واردات نفت از ایران مخالفت کرده‌ بودند.
ایران سهم قابل توجهی از بازار نفت جهان را در اختیار دارد و حذف این کشور از این بازار لطمات جبران‌ناپذیری را به اقتصاد ناپایدار جهانی وارد خواهد کرد.
به همین دلیل است که اتحادیه اروپا با وجود توافق در مورد تحریم نفت ایران اما اجرای این تحریم‌ها را به ماه ژوییه (تیر) موکول کرده است.
کشورهای اروپایی به دلیل ترس از تاثیر منفی قطع واردات نفت از ایران روی برخی کشورهای بحران‌زده همچون ایتالیا، اسپانیا و به ویژه یونان اجرای تحریم اتحادیه اروپا علیه نفت ایران را شش ماه به تاخیر انداختند.
موسسه اعتبارسنجی اقتصادی «استاندارد اند پورز» هفته گذشته رتبه اعتباری فرانسه و هشت کشور دیگر اتحادیه اروپا شامل ایتالیا و اسپانیا را تنزل داد. این امر باعث تضعیف بیشتر وضعیت مالی این منطقه و افزایش احتمالی هزینه‌های دولتی در برهه کنونی که این کشورها با بحران بدهی مواجه هستند، خواهد شد.
مقامات این اتحادیه می‌گویند که اتحادیه اروپا تحریم نفتی ایران را شش ماه به تاخیر می‌اندازد تا یونان، ایتالیا و اسپانیا که بیش از ۶۸ درصد واردات این اتحادیه از ایران را به خود اختصاص می‌دهند، بتوانند جایگزینی برای تامین نفت خود بیابند.
این در حالی است که ایتالیا نیز خواستار معافیت بزرگ‌ترین شرکت نفتی خود (انی) از تحریم‌های یکجانبه آمریکا و غرب علیه ایران شده و نخست‌وزیر این کشور از دیگر کشورهای اروپایی خواسته تا شرکت نفتی اِنی از فهرست تحریم‌های احتمالی علیه ایران مستثنا شود.
در حال حاضر شرکت‌های نفتی و پالایشگاه‌های ایتالیا، اسپانیا و یونان قراردادهای مربوط به خرید نفت از ایران در سال ۲۰۱۲ را تمدید کرده‌اند.
تشدید بحران اقتصادی اروپا
یکی از شبکه‌های خبری مهم آمریکایی در گزارشی در مورد تبعات تحریم نفتی ایران با این عنوان که تحریم نفتی ایران باعث تشدید هرچه بیشتر بحران اقتصادی اروپا خواهد شد، نوشت: اگر تحریم نفتی ایران اجرا شود باعث افزایش شدید قیمت نفت و در نتیجه طاقت‌فرساتر شدن تلاش اروپا برای حل بحران اقتصادی این اتحادیه خواهد شد.
بر اساس گزارش شبکه ان‌بی‌سی، تحلیلگران و کارشناسان هشدار می‌دهند که اگرچه دولت‌های اروپایی به تازگی بر سر ممنوعیت وارد کردن نفت ایران به توافق رسیده‌اند اما چند کشور اروپایی به شدت نیازمند وارد کردن نفت از ایران هستند و در این بین یونان به دلیل اوضاع بسیار آشفته اقتصادی خود، اوضاع به مراتب نامساعدتری دارد چراکه ۳۰ درصد از نفت مورد نیاز خود را از ایران تامین می‌کند.
جایگزینی عربستان، خیال خام
کارشناسان بر این باورند که عربستان نمی‌تواند جایگزینی برای نفت ایران در بازارهای جهانی باشد. براساس آمارها و اطلاعات رسمی هرچند اگر عربستان تمام نفت مازاد خود را به‌یکباره وارد بازار جهانی نفت کند بیش از ۸۰ درصد کمبود حجمی نفت ایران در بازار جبران می‌شود ولی از یکسو نفت مازاد عربستان از جنس سنگین بی‌کیفیت است که هیچ فایده‌ای برای پالایشگاه‌های اروپایی ندارد و از سوی دیگر، موج روانی خروج نفت ایران از بازارهای نفتی غرب به‌تنهایی برای رشد قابل توجه قیمت طلای سیاه و ایجاد بحران جدیدی اقتصادی در غرب کافی است.
اما این پایان ماجرا نیست زیرا امکان دارد ایران پیش از اتمام زمان شش ماهه و فرصت دادن به اروپا برای جایگزینی نفت ایران، اقدام به توقف صادرات نفت خود کند و از این طریق آنان را در مقابل عمل انجام‌شده قرار داده و برنامه‌های آنها را نقش بر آب سازد؛ اتفاقی که در صورت وقوع می‌تواند غرب و اتحادیه اروپا را با معضل جدی مواجه کند.
ایران تحریم را شروع کند
اگرچه وزارت نفت ایران بارها اعلام کرده است که از نفت به عنوان یک ابزار سیاسی استفاده نخواهد کرد اما طبق نظر کارشناسان در این شرایط که نفت بدون اراده ایران ابزار قدرت غرب برای فشار به کشورمان شده است باید مسوولان ایرانی نیز از همین ابزار علیه آنها استفاده کند.
با توجه به مشکلات اقتصادی اروپا و نیاز برخی از کشورهای این اتحادیه به نفت ایران، مسوولان کشور می‌توانند پیش‌دستی کرده و قبل از آنکه تاریخ قرارداد صادرات نفت ایران به اروپا در تیر‌ماه سال آینده تمام شود، صادرات نفت به این کشورها را تحریم کنند.
از سوی دیگر پرداخت نکردن طلب بیش از دو میلیارد دلاری شرکت نفتی انی ایتالیا از سوی شرکت ملی نفت ایران نیز می‌تواند عکس‌العمل مناسبی از سوی ایران به تصمیم اعضای اتحادیه اروپا باشد.
در حال حاضر مجموع صادرات نفت ایران به اروپا حدود ۱۸ درصد (معادل ۴۵۰ هزار بشکه نفت) کل صادرات نفت‌خام ایران است. سه کشور اروپایی یونان، ایتالیا و اسپانیا که نسبت به سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپا بدترین شرایط بحران اقتصادی را سپری می‌کنند، بیشترین وابستگی را به نفت ایران دارند.
بر اساس آمار هم‌اکنون یونان ۱۴ درصد و دو کشور اسپانیا و ایتالیا هرکدام ۱۳ درصد از نفت‌خام مورد نیاز خود را از ایران وارد می‌کنند.
در واقع ایران سومین تامین‌کننده نفت اروپاست که توقف صادرات نفت توسط ایران به این کشورها قبل از اینکه این کشورها بتوانند جایگزینی برای نفت ایران پیدا کنند، می‌تواند اهرم فشاری بر اتحادیه اروپا باشد.
ار سوی دیگر حتی با عملی شدن تحریم نفتی ایران در شش ماه آینده، کارشناسان خارجی معتقدند این کار بیهوده است و در این شرایط صرفا دستورات تعیین مسیر به کاپیتان‌ نفتکش‌ها تغییر خواهد کرد و تلاشی که مقامات اروپا برای اطمینان از تحریم نفت ایران صرف خواهند کرد، بسیار بیشتر از تلاش ایران برای فروش نفت به نقاط دیگر خواهد بود.
در این شرایط به نظر می‌رسد اگر ایران در این زمینه پیش‌دستی کرده و خودش اقدام به توقف صادرات نفت کند، معادلات اروپایی‌ها و غربی‌ها را برای جایگزین کردن نفت ایران به هم زده و تبعات تحریم نفت را متوجه خود آنها خواهند کرد، هرچند این تصمیم‌ها جزو سیاست‌های کلان کشور بوده و برای اجرای آن باید جنبه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، بین‌المللی و… را هم لحاظ کرد.
منبع: ایسنا