نفوذ پکن در منطقه اقیانوس آرام

دولت چین روز سه‌شنبه همزمان با نگرانی‌ کشورهای غربی از بلندپروازی‌های پکن در منطقه اقیانوس آرام با جزایر سلیمان توافق امنیتی امضا کرد. این توافق در حالی امضا شد که جزایر سلیمان چند ماه پیش به دنبال اعتراض‌ها به افزایش نفوذ چین شاهد ناآرامی‌های داخلی بود. مجمع‌الجزایر سلیمان در اقیانوس آرام و در فاصله حدودا ۱۵۰۰ کیلومتری از ساحل استرالیا واقع شده است. تظاهرکنندگان در هونیارا، پایتخت جزایر سلیمان در جریان اعتراض‌های اخیر به فروشگاه‌های چینی حمله کرده بودند. استرالیا از جمله کشورهایی بود که به دنبال این ناآرامی‌ها به درخواست دولت جزایر سلیمان به این کشور نیرو اعزام کرده بود. پیش‌نویس توافق امنیتی بین جزایر سلیمان و چین ماه گذشته افشا شد. در این سند به دولت چین اجازه حضور نظامی در جزایر سلیمان داده شده است. نیروی دریایی چین نیز در این پیش‌نویس اجازه حضور در جزایر سلیمان را داشت.
استرالیا و آمریکا از مدت‌ها پیش نگران احداث پایگاهی دریایی از سوی چین در منطقه جنوب اقیانوس آرام بودند. برپایی چنین پایگاهی در جزایر سلیمان به پکن امکان خواهد داد تا حضور نیروی دریایی خود را به فراتر از مرزهایش گسترش دهد.
اعلام امضای قرارداد امنیتی میان چین و جزایر سلیمان، آمریکا و متحدانش از جمله نیوزیلند و استرالیا را برافروخته است. این در حالی است که ظاهرا مقامات جزایر سلیمان پیش‌تر بیان کرده بودند که هنوز توافقی با چین حاصل نشده است. یکی از اعضای پارلمان جزایر سلیمان به قانونگذاران این کشور گفته بود، مقامات چین در اواسط ماه می به این کشور می‌آیند تا قراردادهای همکاری را امضا کنند، قراردادهایی که به گفته وی، همکاری در زمینه تجارت، آموزش و شیلات را افزایش می‌دهد.
این در حالی است که از مدتی قبل، قرار بود یک هیئت عالی‌رتبه از نمایندگان آمریکا در هفته جاری به هونیارا، پایتخت جزایر سلیمان سفر کنند. کاخ سفید نسبت به نبود شفافیت و ماهیت نامشخص این قرارداد نگران است. در عین حال، مناسه سوگاواره، نخست‌وزیر جزایر سلیمان به پارلمان این کشور گفت که قرارداد امنیتی پیشنهادی با چین شامل ایجاد پایگاه نظامی چین در این کشور نخواهد بود.
مقامات استرالیا گفتند که چین با امضای این قرارداد ظاهرا می‌خواسته در آستانه سفر این هیئت آمریکایی به هونیارا، پیش‌دستی کند. آمریکا از قبل اعلام کرده بود که قرار است در این سفر نگرانی‌ها درباره چین و همچنین بازگشایی یکی از سفارات آمریکا مورد بررسی قرار گیرد.
وانگ ونبین، سخنگوی وزارت خارجه چین گفت، این قرار داد اخیرا توسط وزرای خارجه دو کشور به امضا رسیده است. این سخنگو درباره مکان و زمان امضای این قرارداد جزئیاتی ارائه نکرد. یک سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید گفت که این قرار داد حلقه‌ای جدید از زنجیره‌ای از قراردادهای مبهم و مرموز چین در حوزه شیلات، مدیریت منابع، همیاری در توسعه و اکنون قراردادهای امنیتی است.
شورای امنیت ملی آمریکا اعلام کرد که تعاملش با این منطقه را افزایش می‌دهد تا برای چالش‌های قرن ۲۱ آماده باشد، از امنیت دریایی و توسعه اقتصادی گرفته تا بحران اقلیمی و همه‌گیری کرونا. استرالیا نیز نگران است که این قرارداد به‌معنای حضور نظامی چین در ۲۰۰۰ کیلومتری سواحلش باشد.
همچنین اسکات موریسون، نخست‌وزیر استرالیا که در میان کارزار انتخابات سراسری کشورش قرار دارد، مورد انتقاد حزب اپوزیسیون کارگر در کشورش قرار گرفته است. اپوزیسیون استرالیا این قرارداد را بزرگ‌ترین شکست دیپلماتیک اقیانوس آرام از زمان جنگ جهانی دوم می‌داند. رهبر حزب کارگر استرالیا گفت، مشخص است که رابطه استرالیا و سوگاواره مخدوش شده است. دولت موریسون باید تعامل طولانی‌تر و عمیق‌تری با این کشور برقرار می‌کرد.
پیش‌تر، مقامات جزایر سلیمان و چین کار روی قراردادی امنیتی را آغاز کرده بودند که به پلیس چین اجازه می‌داد تا از نظم اجتماعی و زیرساخت‌های جزایر سلیمان محافظت کند، اما این قرارداد هنوز به امضا نرسیده بود و سوگاواره یک روز پس از آن که چین از امضای قراردادی امنیتی با جزایر سلیمان خبر داد، امضای این قرارداد را تایید کرد.
وزیر خارجه نیوزیلند اعلام کرد که از قبل نگرانی‌های خود مبنی بر به خطر افتادن امنیت منطقه‌ای با امضای این قرار داد را به هر دو کشور اعلام کرده است. این دیپلمات ارشد نیوزیلندی گفت: ما و جزایر سلیمان همکاری امنیتی دراز مدتی با یکدیگر داریم و متاسف هستم که آنها بی‌توجه به این همکاری، به دنبال قراردادی امنیتی در خارج از این منطقه رفته‌اند.
وی افزود، دیدار آتی رهبران «انجمن جزایر اقیانوس آرام» به این خواهند پرداخت که این کشورها چطور می‌توانند مقاومت منطقه‌ای را در برابر فشارهای ژئوپلتیک افزایش دهند. پارلمان جزایر سلیمان از رییس‌جمهوری این کشور درخواست کرده است تا مفاد این قرارداد امنیتی را در دسترس عموم قرار دهد.
سوگاواره اما در پاسخ گفت که انتشار جزئیات این قرار داد، نیازمند طی شدن برخی روندهاست و تصریح کرد، این قرارداد با چین علیه هیچ کشور یا اتحاد خارجی نبوده و صرفا برای «وضعیت امنیت داخلی» جزایر سلیمان به امضا رسیده است. او ادامه داد: «از همسایگان، دوستان و شرکایمان می‌خواهم به منافع حاکمیتی جزایر سلیمان احترام بگذارند» و تصریح کرد که این تصمیم تاثیر مخربی بر صلح و توازن این منطقه نخواهد داشت.