نقد ضرغامی به نظام اداری و بودجه

گروه فرهنگ و گردشگری- انجمن خیریه میراث فرهنگی طی مراسمی رسما آغاز به کار کرد. ضرغامی در این مراسم از چالش‌های انجمن خیرین میراث فرهنگی کشور، به دلیل نظام اداری، که آن را «فشل»، «ناکارآمد» و «عین بختک» دانست، انتقاد کرد. به گفته وزیر میراث فرهنگی همین وضعیت نامساعد باعث شده که راه‌اندازی انجمن خیرین میراث فرهنگی یک سال زمان ببرد.
آنطور که در صحبت‌های ضرغامی مطرح شد ۱۵۰۰ میلیارد تومان بودجه عمرانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی هنوز اختصاص داده نشده است.
از دیگر حواشی این مراسم اهدای ۱۰ میلیون تومان به انجمن خیرین میراث فرهنگی از سوی ضرغامی وزیر میراث فرهنگی بود؛ این در حالی است که یک کارآفرین ایرانی وعده پرداخت ۵۰ تا ۱۰۰ میلیارد تومان به عنوان کمک به انجمن را مطرح کرد.
ناکافی بودن بودجه میراث فرهنگی
در آیین افتتاحیه و آغاز به کار رسمی انجمن خیرین میراث فرهنگی که با حضور جمعی از خیرین، تولیدکنندگان، سرمایه‌گذاران، کارآفرینان، هنرمندان و کارگردان‌های سینما و تلویزیون و اصحاب رسانه برگزار شد، ضرغامی وزیر میراث فرهنگی گفت: بودجه‌ در حوزه میراث فرهنگی بسیار عدد پایینی است.‌ در مجموع ۱۵۰۰ میلیارد تومان بودجه داریم که البته هنوز به دست ما نرسیده است. با توجه به ثبت ملی ۳۵ هزار اثر و با توجه به بودجه و اعتبارات دولتی به هر اثر ۳۰۰ هزار تومان اختصاص می‌یابد. این آثار دارد از بین می‌رود و باید برای مرمت آنها از کمک‌های مردمی استفاده کرد.
او یادآور شد: من به شهرها و روستاهای زیادی سفر کردم. در بسیاری از شهرها برای مرمت و نگهداری آثار تاریخی مشکل داریم، اما شکر خدا در همان شهرستان با کمک مردم و همت مسوولان محلی مشکلات برطرف می‌شود. مردم باید پای کار بیایند تا تمدن ایران را حفظ کنند.
مهندس ضرغامی اضافه کرد: البته نسبت به سایر کشورها ما وضعیت بهتری در مرمت و نگهداری از آثار تاریخی داریم. خصوصا در دانش مرمت آثار تاریخی ما از کشورهای دیگر بسیار جلوتر هستیم. وزیر میراث فرهنگی خاطرنشان کرد: امشب یک شب تاریخی است و نام تک‌تک افرادی که آمدند و زیر این سقف باهم عهد بستند که میراث فرهنگی کشور را نجات دهند، در تاریخ این سرزمین ثبت خواهد شد.
او افزود: من از آقای دارابی معاون میراث فرهنگی وزارتخانه برای تشکیل این انجمن تشکر می‌کنم. آقای دارابی یک سال است که پیگیر این موضوع است. اما متاسفانه سیستم اداری کشور فرسوده است و بوروکراسی اداری مثل بختک به جان کشور افتاده است، اما تلاش‌های آقای دارابی باعث شد بالاخره این انجمن امشب رسما آغاز به کار کند.
لزوم توجه به میراث فرهنگی کشور
دارابی قائم مقام وزیر میراث فرهنگی نیز در این مراسم گفت: ما وقتی از ایران و تمدن باشکوه آن سخن می‌گوییم از بیش از ۷ هزارسال قدمت تاریخی و سابقه بیش از یک میلیون سال سکونت بشری در آن حرف می‌زنیم. کشوری که بیش از یک میلیون آثار تاریخی ارزشمند دارد که تاکنون فقط ۳۵ هزار اثر آن را توانسته‌ایم ثبت کنیم. ایران از حیث ثبت آثار در فهرست جهانی یونسکو جزو ۱۰ کشور نخست دنیاست.
معاون میراث فرهنگی کشور افزود: نیک مستحضرید رابطه معناداری میان ثبت سایت‌های جهانی و افزایش توریسم و گردشگری، توسعه کسب‌و‌کارها، ایجاد اشتغال، رونق اقتصادی و… وجود دارد. از این رو حفاظت و صیانت از میراث فرهنگی، توسعه گردشگری و حمایت از صنایع‌دستی از رویکردهای مهم دولت سیزدهم و مجلس شورای اسلامی است.
دارابی گفت: به‌رغم همه تلاش‌ها و اقدامات که ما کمال تشکر را داریم، اما «بودجه و اعتبارات میراث فرهنگی بس محدود است» که با آن اقدام قابل ملاحظه‌ای را نمی‌توان انجام داد و از این رو است که می‌گوییم: «حال بناها و آثار تاریخی ایران خوب نیست» و نیاز به یک نهضت مردمی دارد.
او اضافه کرد: ما ملتی متمدن و بافرهنگ بوده و هستیم. ابوریحان بیرونی منجم، ستاره‌شناس، ریاضیدان و دانشمند بزرگ ایرانی که لقب «همه‌چیز‌دان» به او داده‌اند، ۶۰۰ سال قبل از گالیله گفت زمین گرد است. ۵۰۰ سال قبل از کپرنیک می‌دانست که زمین به دور خورشید می‌گردد. نخستین کسی بود که شعاع کره زمین را اندازه‌گیری کرد. اینشتین ۱۰۰۰ سال بعد از او «فوتون» اجزای را کشف کرد. آیا می‌دانیم آرامگاه او کجاست؟ نظامی گنجوی، مولوی، سهروردی، امیرکبیر، رودکی، فارابی، سیدجمال‌الدین اسدآبادی، رییسعلی دلواری و ده‌ها تن دیگر از مفاخر این سرزمین. چرا نباید یک موزه بزرگ از مشاهیر و مفاخر ایرانی داشته باشیم که نسل جوان ما با دیدن آن گنجینه‌های بزرگ بشری به هویت و تمدن خود افتخار کنند؟
دارابی افزود: حکیم ابوالقاسم فردوسی بزرگ، خالق شاهنامه کتاب احوال ایرانیان یا شناسنامه ملی ما را نگاشته است. اثر حماسی‌ای که تا ۶۰ هزار بیت گفته‌اند و ۲ هزار بار از واژه ایران ۸۰۰ بار از خرد و خردورزی سخن گفته است. او امروز فخر جهان بشریت است، اما چرا نمی‌توانیم مجموعه بزرگ توس و آرامگاه او را ثبت جهانی کنیم؟
این مسوول ادامه داد: تخت‌جمشید، تخت‌سلیمان، حافظیه، آرامگاه سعدی، خیام و… اینها بناها و آثار تاریخی پر‌افتخار ما هستند، اما چنین وضعیتی دارند. آیا ما می‌توانیم ایران بدون آثار تاریخی و آثار تاریخی بدون ایران را تصور کنیم. میدان نقش جهان، عمارت عالی‌قاپو، مسجد امام، مسجد شیخ لطف‌الله و بازار قیصریه که اگر هر کشوری فقط یکی از آنها را داشت به خود می‌بالید، اما با کمال تاسف پدیده‌های طبیعی چون سیل، زلزله، فرونشست تهدید بزرگی برای پایداری و برجای ماندن آنها شده است و بند دل ما پاره می‌شود وقتی خبری از ترک برداشتن دیواری یا سقفی از بناها را می‌شنویم.
معاون میراث فرهنگی کشور اضافه کرد: ۵۴ کاروانسرای تاریخی ایران را در چهل و پنجمین نشست عمومی کمیته میراث جهانی یونسکو در شهریور ماه امسال در ریاض ثبت جهانی کردیم. بیش از یک دقیقه صدها نفر از حاضران در سالن به احترام ایران و ایرانی دست‌افشانی کردند و با تشویق‌های مکرر خیلی حالمان خوب شد و افتخار کردیم که نماینده ملت شایسته ایران بودیم. برای ثبت این کاروانسراها که در ۲۴ استان کشور پراکنده‌اند ما باید سازوکاری فراتر از سازوکارهای دولتی ایجاد کنیم. ما در اجلاس ریاض شاهد این بودیم که دولت ایتالیا برای حفظ شهر ونیز و جلوگیری از خروج این شهر از ثبت جهانی چه هزینه‌هایی انجام داد و چقدر تلاش کرد.
دارابی یادآور شد: من قصد سیاه‌نمایی یا خدای ناکرده نادیده انگاشتن خدمات انجام‌شده را ندارم. من در این اجتماع بزرگ که اعلام موجودیت انجمن خیرین میراث فرهنگی است باید صادقانه اما صریح با شما سخن بگویم وگرنه به وظیفه و رسالت تاریخی خود عمل نکرده‌ام.
معاون میراث فرهنگی کشور ادامه داد: انجمن خیرین میراث فرهنگی یک نهاد غیردولتی، مردمی و نیکوکاری است. مشابه خیرین مدرسه‌ساز و سلامت که خوش درخشیدند و یادگارهای بزرگی را از خود بر جای گذاشتند.
قائم‌مقام وزیر میراث فرهنگی گفت: ما می‌خواهیم با کمک شما این انجمن نیز بتواند منشأ خدمات جاویدان و ماندگار در عرصه میراث فرهنگی باشد.
او سپس به انجمن خیرین میراث فرهنگی اشاره کرد و افزود: درباره انجمن خیرین میراث فرهنگی باید بگویم که با حمایت شخص رییس‌جمهوری جناب حجت‌الاسلام رییسی که فرمودند من از ایده عالی و کار شما قدردانی و حمایت می‌کنم و با اهتمام، راهنمایی، پیگیری‌های مکرر و پشتیبانی‌های بی‌دریغ جناب ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کار تشکیل انجمن دنبال شد.
دارابی گفت: هیات موسس برای این مهم همت کردند، جمعی از مدیران و دوستان بزرگواری که افتخار دادند به عنوان اعضای هیات موسس مقدمات اخذ مجوز، نهایی کردن اساسنامه، ثبت شرکت‌ها و افتتاح حساب را انجام دادند. هیات‌مدیره موقتی که این خادم کوچک میراث فرهنگی به عنوان رییس هیات موسس و مدیرعامل برای انجام تشریفات قانونی، عضو‌گیری، تشکیل مجمع عمومی و انتخابات هیات‌مدیره در خدمت هستم.
او گفت: اجازه بدهید مراتب قدردانی خود را از تمام خیرین اعلام کنم. بسیار خرسندم که اعلام کنم از زمان اعلام این نشست عزیزانی اعلام کرده‌اند که بخشی از هزینه آموزش امر موزه‌داری کشور شامل بورسیه کردن، اعزام به خارج برای دوره‌های آموزشی و آوردن اساتید به ایران و… را تقبل خواهند کرد. دو تن از فعالان اقتصادی که در جمع ما حضور دارند، تمام هزینه‌های ساخت و احداث موزه بزرگ شهر خودشان را تقبل فرموده‌اند و یکی دیگر از عزیزان برای قلعه الموت که در فهرست نامزدهای ثبت جهانی است اعتبار لازم را تامین کرده‌ است.
دارابی گفت: دو تن از بزرگواران بخشی از هزینه خرید و تجهیزات صوتی و حفاظتی بناهای تاریخی بزرگ را تقبل کرده‌اند. انجمن خیرین میراث فرهنگی یعنی همین و درود خدا بر شما که برای کار خیر پیشقدم شدید.
معاون میراث فرهنگی کشور خطاب به نیکوکاران و خیرین اضافه کرد: شما گرامیان که در این مراسم شرف حضور دارید، جمعی از مولدان ثروت، کارآفرینان، سرمایه‌گذاران، فعالان اقتصادی، روسا و اعضای محترم اتاق بازرگانی، فعالان حوزه گردشگری، کسب‌و‌کار، برج‌سازان، شهرسازان و معماران و همه دلسوزان این حوزه که امشب زیر این سقف کنار هم گرد آمده‌اید؛ شما نیکوکاران، خیرین، هنرمندان، اصحاب رسانه بیایید نهضت بزرگ مردمی‌سازی میراث فرهنگی را از طریق انجمن خیرین میراث فرهنگی بنا کنیم.
از کمک ۵۰ میلیاردی یک کارآفرین تا کمک ۱۰ میلیونی ضرغامی
احد عظیم‌زاده کارآفرین و خیر در مراسم آغاز به کار انجمن خیرین میراث فرهنگی گفت: من ۵۰ تا ۱۰۰ میلیارد تومان برای مرمت و حفاظت در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی کمک می‌کنم. عاشق کار خیر هستم. کار خیر معامله با خداست. کار خیر برکت کار را زیاد می‌کند.
عظیم‌زاده تصریح کرد: هر کسی در راه میراث فرهنگی پول خرج کند برد می‌کند. برای میراث فرهنگی باید پیشقدم شویم. از همه خواهش می‌کنم برای این کار خیر پیشقدم شوند.
پیش از عظیم‌زاده وزیر میراث فرهنگی عزت‌الله ضرغامی از کمک مالی خود به انجمن خیرین میراث فرهنگی رونمایی کرد. ضرغامی طی سخنانی گفت: اولین چراغ این انجمن را می‌خواستم خودم روشن کنم، بنابراین با حاج‌خانم مطرح کردم که در نهایت به مبلغ ۱۰ میلیون تومان به توافق رسیدیم. البته این صحبت ما کمی طولانی شد و ایشان پرسیدند با این پول ایران را می‌توانید نجات دهید؟
ضرغامی ادامه داد: اصطلاحی داریم به نام «میکرو‌قدرت‌ها»، یعنی قدرت‌های کوچک، که وقتی جمع می‌شوند به جریان تبدیل می‌شوند. مصداق این بیت از سعدی است «مورچگان را چو بود اتفاق/ شیر ژیان را بدرانند پوست.» مردم باید پای کارهای بزرگ بیایند، البته طبق همان قانون به حضور و مشارکت بزرگان به عنوان پیشران‌های جریان مردمی نیاز داریم.
سیروس مقدم کارگردان مجموعه‌های تلویزیونی نیز در این مراسم گفت: من به دلیل کار سریال‌سازی و فیلمسازی تقریبا تمام نقاط مختلف ایران را برای بازبینی لوکیشن دیده‌ام و به‌خاطر دارم برای سریال امام علی(ع) به همراه آقای میریاقری تمام ایران را یک ماه از طریق زمینی طی کردیم.
وی افزود: ایران کشوری وسیع و به شدت متنوع است که می‌طلبد این وسعت رسیدگی بیشتری شود، من این سعادت را داشتم که چند سال پیش مستندی چند قسمتی از هنرهای دستی که در حال فراموشی بود برای میراث بسازم و به نکات مهمی رسیدم.
مقدم تصریح کرد: در این مستند از نزدیک دیدم زری‌بافی، گلیم‌بافی، قالی‌بافی، منبت‌کاری، میناکاری و خیلی از صنایع‌دستی ما در کارگاه‌های کوچ، نمور و محقر با اساتید اهل‌فن تولید می‌شوند، اما زمینه برای اینکه این نسل بتواند این هنر را به نسل بعد منتقل کند، کمتر فراهم است.
این کارگردان تاکید کرد: درخواست بنده این است که خیرین و مسوولان میراث فرهنگی به این هنرها هم توجه و نسل جوان را به این هنرها علاقه‌مند کنند.
وی با بیان اینکه با سیستم‌های بوروکراسی و منابع‌مالی محدود مدیریت این حجم وسیع تقریبا نشدنی است، گفت: امیدوارم در انجمن خیرین میراث فرهنگی شاهد اتفاقات خوبی باشیم.
صمد حسن‌زاده کارآفرین و عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز نیز در این مراسم گفت: راه‌اندازی این انجمن یک کار خداپسندانه است و ما به عنوان ملت ایران تعهدی به کشور داریم که باید از داشته‌های خود صیانت کنیم.
وی با قدردانی از وزیر میراث فرهنگی و مسوولان این حوزه برای راه‌اندازی انجمن خیرین میراث فرهنگی افزود: ملت ما به کشورشان علاقه دارند و برای این موضوع ارزشمند می‌توانند شایستگی‌های خود را در طبق اخلاص بگذارند.
حسن‌زاده تصریح کرد: این موضوع مربوط به یک استان نیست، بلکه برای کل ایران است، در تمام نقاط کشور ابنیه‌های تاریخی، مساجد، اماکن متبرکه و سایر بناهای ارزشمند داریم که نیاز است برای نگهداری از آنها گام‌های بلندی برداشته شود.
وی ادامه داد: کشور ما چندین سال درگیر مسائلی همچون جنگ و زلزله بود و همین امر کشور را با خسارات زیادی روبه‌رو کرد، اما ملت ما همان ملت است که در زلزله بم، ورزقان و خوی قبل از مسوولان به کمک مردم آمدند.
این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز تاکید کرد: در آذربایجان‌شرقی بناهایی است که جزو بزرگ‌ترین آثار تاریخی ما محسوب می‌شوند، اما متاسفانه در برخی جاها کم‌لطفی و نارسایی وجود دارد، ارگ تبریز یکی از یادگاران برای کشور است، مسجد کبود را کجا داریم؟ امیدواریم با برنامه‌ریزی و توجه شما بتوانیم مشکلات را برطرف کنیم. وی در پایان خواستار توجه جدی به گردشگری داخلی و حفاظت از آثار و بافت‌های تاریخی کشور شد.