نقشه ترامپ برای نظم جهانی

خبرگزاری رویترز در گزارشی تصریح کرد: رییس‌جمهور ترامپ که شعار «اول آمریکا» را برجسته کرده، اکنون در حال واژگون کردن نظم جهانی است.
«دونالد ترامپ» رییس‌جمهور آمریکا از زمان روی‌کار آمدن دوباره در کاخ سفید یک جنگ تعرفه‌ای جهانی بی‌سابقه را آغاز کرده و کمک‌های خارجی ایالات‌متحده را کاهش داده است. او متحدان ناتو را تحقیر کرده و روایت روسیه در مورد حمله به اوکراین را پذیرفته است. او همچنین در مورد الحاق گرینلند، بازپس‌گیری کانال پاناما و تبدیل کانادا به ایالت پنجاه‌ویکم آمریکا صحبت کرده است.
در ۱۰۰‌روز اول پرهرج و مرج از زمان بازگشت ترامپ به کاخ سفید، او یک کارزار غیرقابل پیش‌بینی را آغاز کرده که بخش‌هایی از نظم جهانی مبتنی بر قانون را که واشنگتن به ایجاد آن کمک کرد نابود کرده است.
«الیوت آبرامز» محافظه‌کاری که در دوران ریاست‌جمهوری رونالد ریگان و جورج دبلیو بوش خدمت می‌کرد و سپس در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ به عنوان فرستاده ویژه ایالات ‌متحده در امور ایران و ونزوئلا منصوب شد، گفت: ترامپ اکنون بسیار رادیکال‌تر از هشت سال پیش است. من شگفت‌زده شده‌ام.
به گزارش ایسنا به نقل از رویترز، دستور کار ترامپ مبنی بر «اول آمریکا» در دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش، دوستان را از او دور و دشمنان را جسورتر کرده و در عین حال سوالاتی را در مورد میزان آمادگی او برای پیشروی مطرح کرده است. اقدامات او، همراه با این عدم قطعیت، برخی از دولت‌ها را چنان نگران کرده است که به شیوه‌هایی واکنش نشان می‌دهند که حتی اگر یک رییس‌جمهور سنتی‌تر در سال ۲۰۲۸ در ایالات‌متحده انتخاب شود، جبران آن دشوار خواهد بود.
تمامی اینها در بحبوحه شرایطی است که منتقدان آن را نشانه‌هایی از عقبگرد دموکراتیک در داخل کشور می‌دانند که نگرانی‌هایی را در خارج از کشور نیز برانگیخته است. این موارد شامل حملات لفظی به قضات، کارزار فشار علیه دانشگاه‌ها و انتقال پناهندگان به یک زندان بدنام در السالوادور تحت‌عنوان بخشی از یک طرح گسترده‌تر اخراج مهاجران است.
«دنیس راس» مذاکره‌کننده سابق در امور خاورمیانه برای دولت‌های دموکرات و جمهوریخواه گفت: آنچه ما شاهد آن هستیم، یک اختلال بزرگ در امور جهانی است. در حال حاضر هیچ‌کس مطمئن نیست که در مورد آنچه اتفاق می‌افتد یا آنچه در آینده رخ خواهد داد، چه باید بکند.
رویترز در ادامه خاطرنشان کرد: این ارزیابی از تغییر نظام جهانی توسط ترامپ را در نتیجه مصاحبه‌ با بیش از ۱۲ مقام دولتی فعلی و سابق، دیپلمات‌های خارجی و تحلیلگران مستقل در واشنگتن و پایتخت‌های سراسر جهان به دست آورده است.
بسیاری می‌گویند اگرچه برخی از آسیب‌های وارده می‌تواند طولانی‌مدت باشد، اگر ترامپ رویکرد خود را نرم‌تر کند، ممکن است اوضاع قابل جبران باشد. او قبلا در برخی مسائل، از جمله زمان و شدت تعرفه‌هایش عقب‌نشینی کرده است.
اما آنها احتمال کمی برای تغییر چشمگیر توسط ترامپ می‌بینند و در عوض انتظار دارند بسیاری از کشورها برای محافظت در برابر سیاستگذاری‌های نامنظم او، تغییرات پایداری در روابط خود با ایالات‌متحده ایجاد کنند.
پیامدهای این وضعیت از قبل آغاز شده است. برای مثال، برخی از متحدان اروپایی به دنبال تقویت صنایع دفاعی خود برای کاهش وابستگی به سلاح‌های آمریکایی هستند. بحث در کره‌جنوبی در مورد توسعه زرادخانه هسته‌ای خود شدت گرفته و گمانه‌زنی‌ها مبنی بر این افزایش یافته است که وخامت روابط می‌تواند شرکای ایالات ‌متحده را دست‌کم از نظر اقتصادی به چین نزدیک‌تر کند.
از طرفی دیگر، براساس نظرسنجی رویترز و موسسه ایپسوس که در ۲۱ آوریل انجام شد، بیش از نیمی از آمریکایی‌ها، از جمله یک‌پنجم جمهوریخواهان فکر می‌کنند که ترامپ بیش از حد به روسیه نزدیک است و مردم آمریکا اشتیاق کمی برای دستور کار توسعه‌طلبانه‌ای که او ارائه کرده است، دارند.
کارشناسان می‌گویند که آینده‌ نظام جهانی که طی هشت دهه‌ گذشته عمدتا تحت سلطه‌ ایالات ‌متحده شکل گرفته، در خطر است. این سیستم براساس تجارت آزاد، حاکمیت قانون و احترام به تمامیت ارضی بنا شده است اما در دوران ترامپ که نسبت به سازمان‌های چندجانبه بی‌اعتنا بوده و اغلب امور جهانی را از دریچه‌ معاملاتی یک توسعه‌دهنده سابق املاک و مستغلات می‌بیند، این نظم جهانی در حال متزلزل شدن است.
با این حال، کاخ سفید این ایده را که ترامپ به اعتبار ایالات‌متحده آسیب رسانده است، رد می‌کند و در عوض بر لزوم پاکسازی پس از آنچه رهبری بی‌اثر «جو بایدن» رییس‌جمهور پیشین در عرصه جهانی می‌خواند، تاکید دارد.
رویترز در ادامه با اشاره به برخی اقدامات رییس‌جمهور آمریکا، ازجمله اعمال تعرفه‌های وارداتی، تغییر سیاست واشنگتن در قبال جنگ اوکراین و روسیه، تحقیر اروپا و ناتو توسط دولت که مدت‌ها ستون اصلی امنیت فراآتلانتیک بودند، لفاظی‌های توسعه‌طلبانه برای تصاحب جزیره گرینلند، تبدیل کانادا به ایالت پنجاه‌ویکم آمریکا، تهدید به تصرف کانال پاناما و به‌علاوه تصرف منطقه جنگ‌زده غزه و تبدیل آن به یک تفرجگاه به سبک ریویرا خاطرنشان کرد که ترامپ با این اقدامات ضربه‌ای دیگر به وجهه‌ جهانی واشنگتن وارد کرده است.
برخی از تحلیلگران می‌گویند که ترامپ ممکن است به دنبال احیای یک ساختار جهانی به سبک جنگ سرد باشد که در آن قدرت‌های بزرگ حوزه‌های نفوذ جغرافیایی را تقسیم می‌کنند اما او هیچ جزئیاتی در مورد چگونگی دستیابی ایالات ‌متحده به قلمرو بیشتر ارائه نکرده است.
برخی از کارشناسان می‌گویند که او ممکن است به عنوان ترفندهای چانه‌زنی، این مواضع افراطی و حتی اغراق‌آمیز را مطرح کند. با این حال، برخی از کشورها او را جدی می‌گیرند.
«مته فردریکسن» نخست‌وزیر دانمارک در اوایل ماه آوریل در یک کنفرانس خبری در گرینلند گفت: وقتی شما درخواست تصرف بخشی از خاک پادشاهی دانمارک را دارید، وقتی ما با فشار و تهدید از سوی نزدیک‌ترین متحدمان مواجه می‌شویم، چه چیزی باید در مورد کشوری که سال‌ها تحسینش کرده‌ایم را باور کنیم؟
او افزود: این، مربوط به نظم جهانی است که ما در طول نسل‌ها در سراسر اقیانوس اطلس باهم ساخته‌ایم.
به گزارش رویترز، در این میان، دولت‌های دیگر شروع به تنظیم مجدد سیاست خود کرده‌اند.
اتحادیه اروپا که ترامپ بدون هیچ مدرکی ادعا کرده برای سرکوب ایالات‌ متحده تشکیل شده است، در صورت شکست مذاکرات مجموعه‌ای از تعرفه‌های تلافی‌جویانه را آماده کرده است.
برخی کشورها مانند آلمان و فرانسه به دنبال افزایش هزینه‌های نظامی خود هستند، چیزی که ترامپ درخواست کرده است اما این، می‌تواند به معنای سرمایه‌گذاری بیشتر در صنایع دفاعی خود و خرید سلاح کمتر از ایالات‌ متحده نیز باشد.
کانادا که دوست دیرینه ایالات ‌متحده به‌شمار می‌آید، به دنبال تقویت روابط اقتصادی و امنیتی با اروپاست.
کره‌جنوبی نیز از سیاست‌های ترامپ، از جمله تهدیدهای او برای خروج نیروهای آمریکایی از منطقه نگران شده است اما سئول قول داده است که با ترامپ همکاری کند و اتحادی را که در برابر تهدید کره‌شمالی حیاتی می‌داند، حفظ کند.
ژاپن، متحد ایالات ‌متحده نگران شده است. یک مقام ارشد دولتی ژاپن که به نخست‌وزیر این کشور نزدیک است، گفت که توکیو از شدت تعرفه‌های ترامپ غافلگیر شده و اکنون در تلاش برای پاسخگویی است.
سوال کلیدی این است که آیا برخی دولت‌ها بی‌سروصدا با ایجاد روابط تجاری نزدیک‌تر با چین که هدف تعرفه‌ای شماره یک ترامپ است، از خطرات پیش روی خود جلوگیری خواهند کرد یا خیر؟
«آرون دیوید میلر» دیپلمات کهنه‌کار سابق آمریکایی در دولت‌های جمهوریخواه و دموکرات اظهار داشت: برای ترامپ خیلی دیر نیست که مسیر سیاست خارجی خود را تغییر دهد، به‌‌ویژه اگر او از سوی جمهوریخواهان که به دلیل خطرات اقتصادی نگران هستند، تحت‌فشار قرار گیرد زیرا آنها به دنبال حفظ کنترل کنگره در انتخابات میان‌دوره‌ای سال آینده هستند.
او که اکنون عضو ارشد بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی در واشنگتن است، گفت: آنچه در حال اتفاق افتادن است، هنوز به نقطه بی‌بازگشت نرسیده است اما اینکه اکنون چه میزان آسیب به روابط ما با دوستان وارد شده و دشمنان چقدر سود خواهند برد، احتمالا غیرقابل محاسبه است.