نقشه راه جدید زلنسکی زیر سایه گرامیداشت نبرد نرماندی

دکتر صلاح‌الدین هرسنی*
در صبح پنجشنبه ششم ژوئن 2024 هشتادمین سالگرد نبرد نرماندی در ساحل دریای مانش در نرماندی فرانسه با حضور جاستین ترودو نخست‌وزیر کانادا، شاهزاده ویلیام ولیعهد بریتانیا، گابریل آتال نخست‌وزیر و امانوئل ماکرون رییس‌جمهور فرانسه برگزار شد.

نبرد نرماندی به عملیات بزرگ متفقین در روز ششم ژوئن ۱۹۴۴ گفته می‌شود که به واسطه فرود آمدن 160هزار سرباز نیروهای متفقین روی سواحل نرماندی، منجر به آزاد‌سازی اروپا از اشغال نازی‌ها در جنگ جهانی دوم شد.همچون گذشته در ردیف نخست گرامیداشت امسال نبرد نرماندی، هزاران تن جمعیت در این مراسم به همراه کهنه‌سربازان آن نبرد حاضر بودند. در این روز، عملیات نرماندی صحنه‌سازی شد و چتر‌های ارتش فرانسه نیز در محل تجمع رهبران فرود آمدند. اسکادران هوایی ارتش فرانسه هم رژه با‌شکوهی را در آسمان نرماندی از خود به نمایش گذاشت. دسته‌گل‌هایی هم از سوی رهبران حاضر در این گرامیداشت به یاد کشته‌شدگان این عملیات در آرامگاه ملی استافوردشر نثار شد.
هشتادمین سالگرد نبرد نرماندی یک مهمان ویژه هم در فرانسه داشت و آن کسی نبود جز زلنسکی رییس‌جمهور شجاع و جسور اوکراین.
از منظر نشانه‌شناسی، گردهمایی رهبران اروپا در نرماندی به معنای پژواک و طنین همگرایی وحدت اروپا بعد از یک دوره فترت و واگرایی و فاصله‌گیری نیم‌بند در همراهی با اوکراین در مقابله با روسیه است. این واگرایی همان آفتی است که به واسطه انفعال اروپا موجب جهد و جد روسیه در اشغال سر زمین‌های اوکراین در روزگاران اخیر جنگ در اوکراین شده است.
تحت این شرایط، چنین همگرایی و وحدتی بیش از همه متوجه روسیه است و حامل این پیام برای مقامات کرملین است که اوکراین و رهبرش زلنسکی با‌وجود برتری نظامی روسیه در کارزار اوکراین دیگر تنها نیست و آنها عنداللزوم اجازه نخواهند داد که خرس سیبری به جنون خود در اشغال سر‌زمین‌های اوکراین و کشتار مردم استان‌های اوکراین ادامه دهد.
در واقع اقداماتی که فرانسه در سالروز گرامیداشت نبرد نرماندی تدارک دیده، به معنای نقشه راه جدید زلنسکی است که قرار است با مساهمت و همراهی اروپای واحد در مقابله با زیاده‌خواهی‌های رهبر خودشیفته‌ای چون ولادیمیر پوتین به اجرا در آید.
در این نقشه راه جدید قرار است که فرانسه تعدادی از هواپیماهایی جنگنده از مدل میراژ مدل 5-2000 را در اختیار ارتش اوکراین قرار دهد و خلبانانی را برای پرواز با این جنگنده‌ها در نبردهای هوایی آموزش دهد.علت این اقدام فرانسه نیز بسیار معلوم بوده و آن این است که چون روسیه در حال پیشروی است بنابراین اوکراین نیز باید بتواند با امکانات نظامی از خود دفاع کند.
حال اگر این عزم فرانسه در کمک تسلیحاتی به اوکراین جدی باشد که به نظر می‌رسد جدی است، این وضعیت می‌تواند در کنار کمک‌های تسلیحاتی آلمان و بریتانیا انگیزه مقاومت اوکراین در قبال زیاده‌خواهی‌های روسیه را افزایش دهد.
البته هرگونه امید به مقاومت و شکست‌ناپذیری اوکراین منوط به حمایت لجستیکی ناتو است و صرف حمایت‌های تسلیحاتی سه ضلع برتر ناتو یعنی لندن، برلین و پاریس بابت حمایت از اوکراین کافی نیست.البته انتظار بر این است که در شرایط جدید آرایش جنگی، صرف حمایت‌های لجستیکی سه‌ضلع اروپایی در حمایت از اوکراین به معنای حمایت از منافع اروپا در قبال اوکراین نباشد چراکه اگر چنین نیتی در دستور کار لندن، برلین و پاریس قرار گرفته باشد، در آن صورت این اوکراین است که بازنده بزرگ جنگ و شاید اولین شهید راه گسترش ناتو به شرق باشد.
در سطحی دیگر، روسیه نیز به واسطه عمق استراتژیک خود در محیط‌های پیرامونی و با توجه به داشتن توانایی‌های آفندی و پدافندی حریفی ساده نیست و آنگونه که تا به اینجای کار نشان داده حتی می‌تواند با بمباران (کی‌یف) نقشه راه و دستور کار اروپا و زلنسکی را نقش بر آب و کار اوکراین را همچون ماجرای کریمه یکسره کند.
در این میان نکته حائزاهمیت آن است که زلنسکی نباید فریب حضور در پارلمان‌های اروپا را بخورد که به او وعده می‌دهند که در کنارش می‌مانند. به ویژه آنکه در شرایط حاضر زلنسکی نباید منتظر حمایت آمریکا و بایدن باشد چراکه آبی از سوی بایدن برای زلنسکی گرم نمی‌شود. حمایت آمریکا و بایدن از زلنسکی تاکنون پاندولی و پرنوسان و مبتنی بر قاعده یک گام به پیش و دوگام به پس بوده است. قطعا گوش اگر گوش بایدن و ناله اگر ناله زلنسکی باشد، آنچه البته به جایی نرسد فریاد است!
حال با توجه به شرایط اوکراین و ناامیدی و اضطرابی که در سیمای زلنسکی و همسرش النا دیده می‌شود، بهتر است که زلنسکی به جای تدارکات جنگی و تقاضای حمایت از اروپا و ناتو، تفنگش را بر زمین بگذارد و در جست‌وجوی صلح به تکاپو افتد.
بعید نیست که ابرام و اصرار به تداوم و تدارک جنگ از سوی زلنسکی چیزی جز زمین سوخته و تحویل تلی از خاکستر برای مردم اوکراین نخواهد بود.
حال باید منتظر ماند و دید که آیا آنگونه که رهبران اروپا و حتی بایدن در گرامیداشت نبرد نرماندی اندیشه کرده‌اند، آیا راهبرد آنها می‌تواند در حمایت از زلنسکی و اوکراین معطوف به نتیجه راهبردی شود یا آنکه اوکراین طعمه‌ای دندانگیر و آسان برای ماجراجویی‌های خرس سیبری خواهد شد؟
*کارشناس و تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل