3 - 07 - 2023
نقش اتاقهای مشترک بازرگانی در دیپلماسی اقتصادی
روسای اتاقهای مشترک در ترکیب هیات نمایندگان اتاق ایران قرار گیرند
«جهانصنعت»- اتاقهای مشترک بازرگانی همواره نقش تاثیرگذار و تعیینکنندهای در توسعه بخش خصوصی و رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی کشورها دارند. یکی از وظایف این اتاقها همکاری با اتاقهای بازرگانی سایر کشورها و تشکیل اتاقهای مشترک است. همکاری با اتاقهای سایر کشورها متاثر از روابط بینالملل ایران است و با وجود تحریمهای گسترده چند دهه اخیر، در این حوزه، فعالیتها بیشتر در حد حضور در سمینارها و کنفرانسها و برگزاری جلسات هیاتهای تجاری خارجی بوده و نتوانستهاند با توجه به شرایط حضور پررنگی داشته باشند.
اتاق یا شوراهای مشترک بازرگانی نهادهایی عمومی، غیردولتی و غیرانتفاعی هستند که طبق قانون اتاقهای بازرگانی وابسته به اتاق ایران بوده و فلسفه وجودی آنها توسعه روابط اقتصادی، بین کشورهای ایران با تجار و شرکتهای بازرگانی خارجی است. در این میان توسعه دیپلماسی اقتصادی جز با تشکیل و ایجاد این اتاقها میسر نخواهد شد، چراکه اتاقهای مشترک به عنوان بازوهای اجرایی دیپلماسی اقتصادی ایران عمل میکنند. در این راستا «جهانصنعت» برای حل و فصل موانع موجود با سیدفخرالدین عامریان، رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و برزیل، به گفتوگو نشسته که در ادامه میخوانید.
زمانی که صحبت از بازرگانی بینالمللی میشود همواره نام اتاقهای مشترک بازرگانی مطرح میشود، این اتاقهای مشترک چه اقدامی انجام میدهند؟
طبق ماده ۵ قانون اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران که مصوب سال ۶۹ است، به منظور ایجاد وحدت رویه، ساماندهی و شفافیتسازی فرآیندهای اداری و قانونی و کمک به توسعه ارتقای سطح فعالیتها جهت تقویت مناسبات تجاری میان ایران و سایر کشورها اتاقهای مشترک تشکیل شدند. در واقع باید گفت که اتاقهای مشترک یک تشکل ملی، غیرانتفاعی و غیردولتی هستند که ماموریت آنها توسعه فعالیتهای اقتصادی با یک کشور خارجی است که تابع سیاستهای نظام و در هماهنگی با وزارت صمت و خارجه و ضوابط اتاق ایران تشکیل میشوند.
اتاق مشترک ایران و برزیل چه سالی تشکیل شد؟
این اتاق سال ۹۶ تشکیل شد.
چه ضرورتی برای تشکیل این اتاق احساس شد؟
در همان زمان دغدغه اصلی این بود که باید تراز نامتعادل تجاری میان دو کشور را متعادل کنیم. کشور ما بیشترین واردات را از برزیل دارد، اما میزان صادرات ما کم است، بنابراین این اتاق به عنوان بازوی ستادی اتاق ایران تشکیل شد تا به ظرفیتسازی برای توسعه صادرات بپردازد.
در گزارشهای متعدد مشاهده شد که همچنان مساله حملونقل و بانکی به عنوان یک مساله جدی در توسعه تجارت دو کشور مطرح میشود. آیا این موضوع در آن زمان هم مطرح بود؟
بله، در همان زمان یکی از ماموریتهای این اتاق رفع روابط بانکی و حملونقل کالا عنوان شد.
در این راستا چه اقدامی کردید؟
برای برقراری روابط کارگزاری بانکهای خصوصی دو کشور اقدامات زیادی انجام شد، به طوری که اخیرا دو بانک برزیلی به ایران آمدند و جلسات متعددی برگزار شد. البته این مساله را تا حدودی حل و فصل کردهایم. بابت حملونقل هم تا زمانی که صادرات به برزیل را افزایش ندهیم، نمیتوانیم بگوییم که کانال مستقیم کشتیرانی ایجاد میشود، اما اکنون از خطوط مستقیم کشتیرانی به ونزوئلا امکان استفاده برای صادرکنندگان ایرانی را داریم و این یک قدم مهم و رو به جلو بوده است، اما همچنان انتظار داریم تا موضوع سوختگیری هواپیمای ایرانی در برزیل حل و فصل شود تا بتوانیم از خطوط هوایی برای ارسال کالا نیز استفاده کنیم.
در همان زمان نایبرییس اتاق ایران مطرح کرده بود که این اتاق به عنوان بازوی ستادی اتاق ایران در منطقه آمریکای لاتین خواهد بود. آیا این امر محقق شد؟
همانطور که میدانید برزیل به عنوان هشتمین اقتصاد دنیا نقش بسیار موثری در سیاستهای اقتصادی کشورهای منطقه خود دارد. درست است که این موضوع در آن زمان مطرح شد و بارها به اتاق ایران اعلام کردیم که از ظرفیت لازم برای توسعه فعالیتها در سایر کشورهای این منطقه برخورداریم، اما تلاشی برای استفاده از این ظرفیتها نشد، ولی اکنون با افتتاح مرکز تجاری ایران در برزیل طی مکاتبهای به سازمان توسعه تجارت ایران اعلام کردهایم که آمادگی داریم دفتر هماهنگی تجاری سایر کشورهای منطقه آمریکای لاتین (البته به جز ونزوئلا که خود دارای مرکز تجاری مستقل است) را افتتاح کنیم. اینکه بستر و ظرفیت را در برزیل ایجاد کردهایم یک موضوع است، اما مهمترین مساله این است که ضرورت دارد دستگاهها، سازمانها و بخشهای مختلف اقتصادی در ایران به برنامهریزی و سیاستگذاری برای استفاده از این ظرفیت آماده بپردازند. بیتردید مرزهای گسترده برزیل با اغلب کشورهای منطقه آمریکای لاتین، قطعا میتواند گسترش سطح مناسبات تجاری ایران با این منطقه را تسهیل کند.
با وجود آمادهسازی این بستر، چرا همچنان تراز تجاری نامتعادل است؟
باید به این نکته توجه کرد که همواره رویکردهای سیاسی بر روابط اقتصادی تاثیرگذار است. در دوره ریاستجمهوری پیشین برزیل روابط سیاسی دو کشور با چالشهایی مواجه شد که همین امر نیز توسعه فعالیتها را با چالشهایی مواجه کرد، اما در همان دوران به بسترسازی در برزیل پرداختیم. اکنون که ریاستجمهوری جدید برزیل تمایل به توسعه روابط سیاسی و اقتصادی خود با ایران دارد، یک گام جلو هستیم و این میتواند فرصت خوبی باشد. البته باید واقعبینانه بگویم این عدم توازن را میتوان اینگونه توجیه کرد که تجار و فعالان اقتصادی دو طرف اطلاعات و شناخت کافی از هم و از فعالیتهای یکدیگر ندارند و بنابراین اکنون دبیرخانه اتاق مشترک ایران و برزیل تلاش دارد تا با تبادل اطلاعات شرکتها، کمک به ترغیب شرکای تجاری برای رفتوآمدهای دوطرفه و استفاده از فضای گفتوگوهای آنلاین بتوانیم روابط را توسعه دهیم.
بنابراین با این میزان اثرگذاری در توسعه و تنظیم روابط مستقیم تجار دو طرف باید گفت که نقش اتاقهای مشترک به عنوان اعتمادبخشی به طرفین تجاری از اهمیت بالایی برخوردار است. آیا این نقش به درستی در فضای درونی کشور مورد توجه قرار گرفته است؟
زمانی که از اتاق مشترک صحبت میکنیم این تصور پیش میآید که عدهای تاجر گرد هم جمع شدهاند تا از طریق هویتسازی رسمی برای خودشان به منافع شخصی دست پیدا کنند، این تصور کاملا اشتباهی است، چراکه هر تاجر موفقی بدون بهرهگیری از این فرصت هم میتواند به تجارت خود بپردازد، بنابراین کسانی که دغدغه ایجاد همافزایی برای کمک به بهبود حوزه تجارت خارجی کشور را دارند و نگاهشان ملی است به این حوزه روی میآورند و وقت میگذارند. اتاقها و کمیسیونهای مشترک بازرگانی از خبرگانی تشکیل شده که بنا بر ضرورت کاری خود و سطح و نوع مناسبات تجاریشان نیاز به یک محور اتکایی دارند که سطح چانهزنی خود را در مذاکرات و مراودات بالاتر ببرند، بنابراین اتاقهای مشترک به عنوان مرکز ثقل و محور عملیاتی نقشی بیبدیل را بازی میکنند و تقویتکننده و توسعهدهنده بخش فعالیت صادرکنندگان و واردکنندگان در سطوح مختلف هستند.
آیا اتاقهای مشترک اینگونه که شما میگویید بودهاند؟
اتاقهای مشترک در کنار ارکان وزارت خارجه ایران در کشورهای مقابل نقش قابلتوجهی داشتهاند و این غیرقابل انکار است. چطور میشود برای تدوین سیاستهای کلان در عرصه اقتصاد در بخش بینالمللی، اتاقهای مشترک حضور ندارند؟ آیا صرفا با انجام یک مکاتبه و درخواست ارائه برنامه و بدون آنکه در فرآیند برنامهریزی قرار داشت میتوان مشاور خوبی برای سیاستگذاریهای اتاق ایران به عنوان سکاندار توسعه نقش بخش خصوصی در اقتصاد کشور بود!
چرا تاکنون اتاق ایران به نقش اتاقهای مشترک به عنوان یک رکن اثرگذار توجه نکرده، به طور مثال جایی ندیدم روسای اتاقهای مشترک در ترکیب هیات نمایندگان اتاق ایران که به هر حال سیاستگذار اصلی توسعه فعالیتهای اقتصادی کشور در بخش خصوصی هستند، حضور داشته باشند یا اصلا اتاقهای مشترک تاکنون به شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی دعوت شدهاند؟
به نظرم بهتر است این سوال را از مسوولان قبلی اتاق ایران و البته اکنون از هیاترییسه جدید بپرسید و مطالبه کنید. معتقدم اتاقهای مشترک یکی از بازوهای اصلی و اثرگذار اتاق ایران، وزارت صمت و وزارت خارجه برای تنظیم مناسبات و روابط تجارت بینالمللی هستند. اتاقهای مشترک با تمرکز بر قوانین و مقررات کشور مقصد، نوع ارتباط با سفارتخانه و وابستگان تجاری و سیاسی کشور موردنظر، ارتباط مستمر، دقیق و مبتنی بر بازی برد- برد اعضا با طرفهای خارجی و مواردی از این قبیل همه دارای نقش بسیار موثری در اعتمادسازی دو طرف برای توسعه روابط اقتصادی هستند.
پس معتقدید باید روسای اتاقهای مشترک در ترکیب هیات نمایندگان کرسی داشته باشند؟
بر این موضوع تاکید دارم که باید نقش اتاقهای مشترک به عنوان بخشی از بدنه اتاق ایران به درستی دیده شود. زمانی که تصمیمسازیها متمرکز بر توسعه نقش بخش خصوصی در اقتصاد کشور است، چطور میتوانیم بگوییم که فقط میخواهیم اقتصاد داخلی را توسعه دهیم! مگر میشود نقش بخش خصوصی در توسعه بازرگانی بینالمللی را نادیده گرفت. همه بر این مهم اذعان داریم در شرایطی که کشور در تحریمهای ظالمانه بینالمللی قرار دارد اگر بخش خصوصی پیشگام نمیشد مشکلات بسیاری به وجود میآمد. از طرف دیگر چنانچه نقش و جایگاه اتاقهای مشترک در عرصه بازرگانی خارجی تقویت شود، خود به خود بخش قابلتوجهی از روابط تجاری میان ایران و یک کشور توسط افرادی صورت میگیرد که در یک مجموعه عضویت دارند، بنابراین سیاستهای کلی نظام درخصوص قوانین و مقررات وارداتی و صادراتی کالا، مقررات بانکی و بیمهای، موضوعات حملونقل، تدوین و اجرای سیاستهای استاندارد درخصوص تجارت با کشور مقابل از طریق این اتاقها اجرا و نظارت میشود.
فکر میکنید هیاترییسه جدید اتاق ایران با تغییر سیاستهای قبلی این پیشنهاد را در دستور کار قرار میدهد؟
امیدوارم با تغییر سیاستها و رویکردهای برنامهای شاهد پررنگ شدن نقش اتاقهای مشترک باشیم، اما آنچه بنابر تجربه میدانم این است که عدم حضور نمایندگان اتاقهای مشترک در ترکیب هیات نمایندگان اتاق ایران، شورای گفتوگوی دولت و پارلمان بخش خصوصی میتواند نهتنها موجب تقویت سامان یافته بخش خصوصی در عرصه تجارت بینالمللی شود، بلکه موجب کاهش ریسک بخشهای خصوصی از طریق راهبردی اتاقهای مشترک خواهد شد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد