نقش فرابورس در تامین مالی

فرابورس عنوان یکی از چهار بورس رسمی فعال در کشور به منظور توسعه بازارها و ابزارهای مالی و همچنین پوشش خلأهای ناشی از عدم دسترسی بخش عمده‌ای از صاحبان صنایع به بازار سرمایه، فعالیت خود را به‌طور رسمی از ۶ مهرماه سال ۸۸ در بازار سرمایه آغاز کرد. فرابورس که ابتدا آمده بود در قالب بازاری خارج از بورس به فعالیت بپردازد، با رشد و توسعه سریع خود در دو بُعد بازار سهام و اوراق و پاسخگویی به طیف وسیعی از نیازهای متنوع تامین مالی، از سال‌های پیش به‌عنوان یک بورس کامل و ساختاریافته فعالیت‌های خود را پی گرفته و هم‌اکنون در امتداد همین رسالت‌ها در حرکت است. بررسی روند رشد و توسعه فرابورس به خوبی نشان می‌دهد فراتر از انتظاراتی که پیش از راه‌اندازی آن وجود داشت، مسیر شکوفایی و بلوغ این بورس طی شده است. در واقع از آنجا که دلیل عمده بنگاه‌های اقتصادی برای حضور در بازار سرمایه، دسترسی به تامین مالی راحت‌تر برای پیشبرد طرح‌های توسعه‌ای است، دارا بودن سازوکارهایی ساده‌تر و تنوع در شرایط پذیرش شرکت‌ها در فرابورس، امکانی را فراهم کرده تا بنگاه‌های اقتصادی بتوانند با کسب حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، به این بورس وارد و از تمام مزایای شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار مبادلات اوراق بهادار بهره‌مند شوند. در حال حاضر ۹ بازار و تابلو معاملاتی شامل بازارهای اول، دوم، سوم، پایه الف، پایه ب، پایه ج، بازار ابزارهای نوین مالی، بازار شرکت‌های کوچک و متوسط و در نهایت بازار مشتقه در فرابورس ایران به فعالیت مشغولند و نماد معاملاتی بیش از ۲۰۰ شرکت در بازارهای مختلف این بورس در حال معامله است.
ابزارهای مالی
در راستای تامین مالی بخش مسکن شاهد آن هستیم که نخستین صندوق زمین و ساختمان به‌منظور هدایت سرمایه‌های خُرد و فردی به سمت پروژه‌های ساختمانی دارای توجیه و سودآور ۸ شهریورماه ۹۳ در فرابورس ایران شکل گرفت و از آن زمان تاکنون چند صندوق در بازار سرمایه فعال ‌شده‌اند. معرفی صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله سهام و اوراق بهادار با درآمد ثابت و مختلط دستاورد دیگر فرابورس به شمار می‌رود که همزمان با چهار سالگی آن رقم خورد.
اوراق تسهیلات مسکن
از دیگر اقدامات مهم فرابورس طی این سال‌ها همچنین می‌توان به ورود و پذیرش اوراق تسهیلات مسکن (تسه) اشاره کرد. اوراق گواهی حق تقدم مسکن که پیشتر در شعب بانک مسکن و تحت یک بازار غیرمنسجم معامله می‌شد، پس از پذیرش این اوراق در فرابورس ایران از شرایط معامله‌ای رسمی و ضابطه‌مند بهره‌مند شده و قیمت این اوراق در فضایی شفاف اعلام می‌شود. به این ترتیب با خریداری این اوراق و دریافت وام‌های مرتبط با آن از بانک مسکن، گامی مثبت در جهت خانه‌دار شدن افراد با صرف هزینه و زمان کمتر میسر شده است.
راه‌اندازی بازارها
از سوی دیگر این رکن بازار سرمایه همواره تلاش کرده علاوه بر اقداماتی به منظور تامین مالی دولت و بخش خصوصی از طریق پذیرش انواع اوراق بهادار (انواع صکوک اجاره، مرابحه، اوراق رهنی، اسناد خزانه اسلامی و…)، همچنین در زمینه تجهیز منابع برای اکوسیستم دانش‌بنیان کشور مشارکت کرده و نقش اثرگذاری ایفا کند. در این راستا و طی سال‌های اخیر، چندین برنامه توسعه‌ای در فرابورس ایران جهت نیل به اقتصاد دانش‌بنیان آغاز شده است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به مواردی از قبیل «راه‌اندازی بازار دارایی فکری»، «تشکیل صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه» و توسعه نظارت‌پذیر «پایگاه‌های تامین مالی جمعی» اشاره کرد. در حال حاضر سه صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه (VC) در فرابورس ایران فعال هستند. صندوق سرمایه سرمایه‌گذاری رویش لوتوس، یکم آرمان آتی و صندوق توسعه فناوری آرمانی VCهای فعال در بازار فرابورس به شمار می‌روند که در زمینه تامین مالی حوزه‌هایی همچون سلامت (سلول‌های بنیادی)، فناوری مالی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، پتروشیمی، آب و حوزه فرهنگ فعالیت می‌کنند.