نمایشگاه یا فستیوال؟

گروه گردشگری- یازدهمین نمایشگاه گردشگری و صنایع وابسته تهران تمام شد و همان‌طور که انتظار می‌رفت آنچه به دست آمد چند روز تفریح خانواده‌های تهرانی در فضای نمایشگاه بین‌المللی تهران بود و دیدن رقص‌های محلی و چشیدن غذاهای سنتی.
در گزارشی که «جهان صنعت» روز اول نمایشگاه به چاپ رساند هشدار داد که شواهد نشان می‌دهد یازدهمین دوره نمایشگاه گردشگری و صنایع وابسته نیز تفاوت چندانی با دوره‌های قبل نخواهد داشت‌ بلکه ممکن است حتی با کیفیتی نازل‌تر برگزار شود. دید مسوولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به نمایشگاه‌های اینچنینی نه محلی برای عرضه آخرین خدمات گردشگری جهان، نه معرفی هتل‌ها و تنظیم قرارداد بین تورهای گردشگری شرکت‌های خارجی، نه محلی برای بررسی ضعف‌های بنیادین کشور در عرصه گردشگری بلکه تفرجگاهی برای گذراندن پایان هفته است.
حالا محمد محب‌خدایی نیز با صحه گذاشتن بر عملکرد و نگاه سازمان میراث به نمایشگاه‌های اینچنینی از راه‌اندازی گروه‌های رقص محلی و پخش غذاهای سنتی در نمایشگاه دفاع کرده و آن را لازمه برگزاری آن دانسته است.
تا زمانی که مسوولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و در سطح کلان‌تر مسوولان کشور نگاه‌شان به گردشگری تغییر نکند این صنعت پر‌سود رمقی برای فعالیت اقتصادی نخواهد داشت. باید توجه کرد آن‌طور که انتظار می‌رفت برجام نتوانست سرمایه‌های خارجی را حداقل در بحث گردشگری به کشور سوق دهد و امروز اوضاع با سال‌های قبل از برجام تفاوت چندانی ندارد. در این فضا لازم است جاذبه‌های گردشگری ایران با متدی به روز و جدید به خارجی‌ها شناسانده شود. برگزاری فستیوال‌های شادی و تفرجگاه‌های چند روزه چاره کار نیست.
سال آینده نمایشگاه بزرگ‌تری داریم
معاون گردشگری کشور از اختصاص فضای کامل نمایشگاه بین‌المللی تهران از سال آینده به نمایشگاه گردشگری خبر داد.
محمد محب‌خدایی با پایان یافتن نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع وابسته گفت: نمایشگاه فرصتی است برای معرفی جاذبه‌ها و ایجاد انگیزه برای سفر. این نمایشگاه عوامل انگیزشی سفر را در مردم ایجاد کرد. برای ما هم مهم این بود که برنامه‌های سفر در این نمایشگاه عرضه شود و در کنار آن، بخش‌های تخصصی به ارائه محتوا بپردازند.
او با اشاره به استقبال زیاد مردم از یازدهمین نمایشگاه گردشگری تهران‌ بیان کرد: این نمایشگاه شور و شعفی داشت که متخصصان از آن برای ارائه مباحث خود و عرضه محصولات‌شان بهره بردند. برای همین تصمیم گرفته شد سال آینده از کل فضای نمایشگاه بین‌المللی تهران استفاده شود.
به گفته محب‌خدایی، نمایشگاه گردشگری سال آینده نیز در چهار روز برگزار خواهد شد و برنامه‌ریزی‌های آن از این هفته شروع می‌شود، ضمن آنکه برای ترغیب مراجع دیگر و ارتقای سطح مشارکت در این نمایشگاه تلاش خواهد شد.
معرفی با حداقل هزینه
معاون گردشگری سپس درباره ضعف‌های این نمایشگاه بیان کرد: در برخی بخش‌ها گام‌های اول را برداشته‌ایم. تا همین حد که مثلا در گردشگری غذا پیش رفته‌ایم‌ یعنی ۶۰ درصد راه را رفته‌ایم. معتقدم استقبالی که از نمایشگاه امسال شد برای شرکت‌کنندگان فرصت بزرگی را فراهم آورد تا با حداقل هزینه، خود را معرفی کنند. همچنین انگیزه‌ای خواهد شد تا بخش‌هایی که نقش کلیدی در گردشگری دارند وارد رقابت شوند؛ اتفاقی که امسال نیز رخ داد. در مقطعی از این نمایشگاه استان‌ها وارد رقابت شدند. همچنین مشارکت بخش خصوصی و شهرداری‌ها این نوید را می‌دهد که در آینده میزان مشارکت سطوح مختلف در صنعت گردشگری بیشتر شود.او ادامه داد: موضوع شهر گردشگر را خیلی وقت است که مطرح کرده‌ایم و اختلاف درک آن را در این نمایشگاه شاهد بودیم. شهردارانی که به این مفهوم رسیده بودند با تغییر نگرش، پویایی اقتصادی را در شهرهایشان ایجاد کردند و آن را در این نمایشگاه به نمایش گذاشتند.
فرصت کم و برنامه‌ریزی با عجله
محب‌خدایی با بیان اینکه ضعف‌های این نمایشگاه را قبول داریم و برای رفع آن تلاش خواهیم کرد، گفت: درخواست تکرار دوباره چنین نمایشگاهی از سوی مردم نشان از جذابیت آن دارد، هرچند اصل نمایشگاه‌ها بر این است که سالی یک بار برگزار شوند ولی برنامه داریم در طول یک سال نمایشگاه‌های محصول‌محور را در سایر استان‌ها برای توزیع سفر برگزار کنیم.
او سپس درباره کمرنگ ظاهر شدن گردشگری گُل، غذا و سلامت در این نمایشگاه گفت: به دلیل فرصت کم، خیلی از محصولات گردشگری را نتوانستیم نشان دهیم و استان‌های همدان و مازندران که مسوولیت گردشگری کودک و گُل را به عهده داشتند ضرب‌الاجلی وارد عمل شدند. این نمایشگاه را یک ماه مانده به تاریخ آن و با فشارهای شخصی برگزار کردیم. توجه کنید این تغییرات و تنوعی که در نمایشگاه امسال به وجود آمد در یک ماه و با هزاران محدودیت اتفاق افتاد.
آشفتگی روزهای پایانی
معاون گردشگری مونسان در واکنش به انتقادهایی که به نمایشگاه گردشگری تهران به خاطر از دست رفتن رشته کلام و آشفتگی در روزهای پایانی و تبدیل آن به یک فستیوال یا جشنواره مردمی وارد شد، گفت: تاکنون توجه نداشته‌ایم که گردشگری، رویداد‌محور است. خیلی از مواقع فکر می‌کنیم محتوای گردشگری باید خشک و خالی باشد. شاید یکی از دلایل ناموفق بودن‌مان در این صنعت هم بی‌توجهی به رویدادهاست. مردم صرفا برای اسکان در هتل سفر نمی‌کنند، آنها می‌خواهند با فرهنگ‌های جدید آشنا شوند که این فرصت در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران فراهم شد.
معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اضافه کرد: گردشگر دنبال محیط زنده، شاد و پرنشاط است. نمی‌خواستیم فستیوال برگزار کنیم بلکه می‌خواستیم ظرفیت‌های فرهنگی را که همان مراسم‌های آیینی و رقص‌های سنتی، تنوع اقلیم و اقوام است را نشان دهیم.
او همچنین درباره سردرگمی مردم به خاطر نبودن تابلوهای راهنما و تفکیک نشدن فضاها از یکدیگر، گفت: برنامه داشتیم از راهنماهای تور در محیط نمایشگاه استفاده کنیم‌ ولی محدودیت زمان اجازه این برنامه‌ریزی را نداد. ضعف‌هایمان را قبول داریم‌ ولی در بازه زمانی کوتاه سعی کردیم حداکثر تغییرات را ایجاد کنیم. دقت کنیم که ترکیه هم یک‌شبه ترکیه نشده است.
محب‌خدایی در ادامه درباره حضور کمرنگ کشورهای خارجی با توجه به اظهارات قبلی مبنی بر شرکت ۲۱ کشور توضیح داد: کشورهای خارجی از یک سال قبل برای حضور در چنین نمایشگاه‌هایی برنامه‌ریزی می‌کنند. آنهایی که آمده بودند این برنامه را از قبل داشتند. ضمن اینکه ما شاهد حضور همه آنها بودیم و فقط دو شرکت خارجی برای حضور در این نمایشگاه انصراف دادند.