نهادهای دیگر چرا در برابر تخریب‌ها سکوت کرده‌اند؟

اسکندر مختاری، پژوهشگر میراث معماری با واکاوی ریشه‌های بحران در مرمت گفت: چرا نهادهای دیگر مانند دیوان عدالت اداری، مجلس و شهرداری‌ها در برابر تخریب‌های میراث فرهنگی پاسخگو نیستند و سکوت کرده‌اند؟ چرا در فیلم‌ها مکان‌های تاریخی را جرم‌خیز معرفی می‌کنند؟ چرا صداوسیما برای آموزش اهمیت میراث فرهنگی اهتمام ندارد. این یک خسران ملی است.
به گزارش ایسنا، مختاری به ریشه‌های بحران در نظام مرمت کشور پرداخت و از سکوت نهادهایی گفت که باید در قبال میراث فرهنگی پاسخگو باشند.
وی درباره حال و روز نگهداری از بناهای تاریخی در شرایط کنونی اظهار کرد: فکر می‌کنم در برخی نقاط کشور نگهداری مناسبی انجام شده، مخصوصا در بسیاری از پایگاه‌های میراث فرهنگی اما در برخی مناطق هم نگهداری بناها و محوطه‌های تاریخی اصلا مناسب نیست. به نظر من نمی‌شود یک حکم کلی صادر کرد. نگهداری بناهای تاریخی کاری بسیار پرهزینه است و وزارت میراث فرهنگی در حال حاضر نیروی انسانی لازم برای مراقبت از آثار تاریخی و نظارت بر پروژه‌های مرمتی را در اختیار ندارد. این نیروها باید توانمندتر از وضع فعلی باشند و همچنین باید تجهیز شوند. وزارت میراث فرهنگی برای اینکه بتواند بر پروژه‌های مرمتی نظارت کند یا از بناهای تاریخی مراقبت کند، به منابع مالی و انسانی گسترده‌تری نیاز دارد.
این کارشناس مرمت و معماری گفت: در حال حاضر تا نقطه‌ای که بتوانیم بگوییم نمره قبولی گرفته‌ایم فاصله زیادی وجود دارد. بزرگ‌ترین غفلتی که اتفاق افتاده به تامین نیروی انسانی کارآمد و متخصص مربوط است. حتی همین نیروی انسانی فعلی هم نیازمند آموزش‌هایی است که متناسب با مشکلات پیش‌رو طراحی شده باشند. در بسیاری از استان‌ها و شهرهای کشور، به اندازه‌ گستردگی آثار، نیروی انسانی کافی را نداریم و اعتبارات لازم نیز در اختیار نیست بنابراین بهترین راه‌حل این است که به سمت مشارکت عمومی برویم. یکی از اشکالات بزرگ حال حاضر در تلقی عمومی از میراث فرهنگی این است که عموم باید بدانند که میراث فرهنگی فقط متعلق به وزارت میراث فرهنگی نیست بلکه میراث فرهنگی متعلق به همه آحاد ملت است. همه باید در این مسیر گام بردارند. سایر نهادهای دولتی که بناهای تاریخی را در اختیار دارند هم باید کمک کرده و مردم هم باید همراهی کنند.
این استاد دانشگاه افزود: در بسیاری از شهرهای ایران مثل یزد، کاشان، تهران و شیراز، مردم خودشان کارگاه‌های مرمتی راه‌اندازی کرده‌اند و اتفاقا کیفیت کارهایشان هم خیلی خوب است. فقط کافی‌ است که نظارت وزارت میراث فرهنگی در سطح عالی در این طرح‌ها برقرار باشد اما برای جلب کامل مشارکت عمومی، نیاز به آموزش داریم. آموزش در سطح دبستان و دبیرستان، آموزش به نیروهای انتظامی، قضات، هنرمندان و حتی آموزش به صداوسیما. ما فیلم‌هایی می‌بینیم که در آنها نگاه اشتباهی به میراث فرهنگی وجود دارد به‌گونه‌ای که مکان‌های تاریخی را جرم‌خیز معرفی می‌کنند. این رویکرد یک اشکال بزرگ ملی‌ است.
مختاری ادامه داد: صداوسیما رسانه‌ ملی است و از بودجه‌های دولتی استفاده می‌کند، با این حال، اهتمام کافی برای آموزش اهمیت میراث فرهنگی ندارد و این یک خسران ملی است. دانشگاه‌ها، نیروهای نظامی، قضات، رسانه‌ها، روزنامه‌ها و همه نهادها مسوول‌اند و باید کمک کنند تا میراث فرهنگی حفظ شود. ما باید از ظرفیت میراث فرهنگی به‌عنوان یک دارایی ارزشمند استفاده کنیم نه اینکه آن را به چشم دردسر ببینیم. من از اینکه رسانه‌ها و مردم همیشه وزارت میراث فرهنگی را مخاطب اصلی قرار می‌دهند، متاثر می‌شوم. چرا کسی از دیوان عدالت اداری سوال نمی‌پرسد؟ چرا به سرمایه‌گذار یا سوداگران چیزی نمی‌گویند؟ چرا از شهرداری نمی‌پرسند؟ چرا فقط وزارت میراث فرهنگی باید پاسخگو باشد؟
این چهره ماندگار میراث فرهنگی تاکید کرد: همه‌ ما وظیفه داریم از میراث فرهنگی حفاظت کنیم. دانشگاه‌ها هم مسوول هستند. چطور اقدامات انجام شده در حریم دانشگاه تهران کسی چیزی نگفت یا به اندازه کفایت نگفت؟ چطور در طرح توسعه حرم امام رضا ۳۵۰هکتار را خراب کردند و شهرداری مشهد آن بلا را سر شهر تاریخی آورد؟ چرا کسی چیزی نمی‌گوید یا چرا طرح توسعه امامزاده جعفر یزد به سکوت برگزار می‌شود؟ چرا فقط وزارت میراث فرهنگی باید پاسخ دهد؟ یکی از گلایه‌ها همین است که می‌گویند وزارت میراث فرهنگی در این تخریب‌ها و کوتاهی‌ها همکاری می‌کند و به همین خاطر اولین جایی که رسانه‌ها سراغش می‌روند همین وزارتخانه است و از حقایق پرهیز می‌کنند اما راحت‌ترین کار همین است که وقتی یک خانه تاریخی با حکم دیوان عدالت اداری تخریب می‌شود، فقط وزارت میراث فرهنگی را مقصر بدانیم. بعد شهرداری بیاید و به همان زمین تراکم دهد و سودآورش کند. در فضای مجازی فحش بدهند، تهمت بزنند و تمام اما نه ریشه‌یابی می‌شود، نه از دیوان عدالت اداری، نه از مجلس، نه از شهرداری کسی سوال نمی‌پرسد.
واقعیت این است که میراث فرهنگی هم مثل رسانه‌ها، جرات ندارد خیلی چیزها را بگوید چون اگر حقیقت را بگوید، فردا احضارش می‌کنند.