29 - 11 - 2022
نوذری: اگر «کرسنت» اجرا می‌شد، وضعمان بهتر از حالا بود
گروه انرژی – امضای قرارداد «کرسنت» و حاشیه‌هایی که در پس این اتفاق نیفتاده رخ داد، همه و همه دست به دست یکدیگر دادند تا کرسنت پس از گذشت بیش از ۱۰ سال، همچنان نامی آشنا باشد.
در این قرارداد که در سال ۲۰۰۱ (۱۳۸۱) میان شرکت اماراتی کرسنت و شرکت ملی نفت ایران امضا شد، توافقاتی صورت گرفت که بر مبنای آن گاز ترش ایران در میدان مشترک سلمان به مدت ۲۵ سال و از سال ۲۰۰۵ به امارات متحده صادر شود. گرچه اکنون بیش از هفت سال از زمانی که این قرارداد به صورت بالقوه باید شروع به کار کند، می‌گذرد با این وجود نه تنها گازهای فرآوری نشده ما به امارات صادر نشد که حاشیه‌ها و افشاگری‌های بسیاری نیز در این میان انجام گرفت، چه نام‌هایی که به میان آورده نشد و چه رسوایی‌هایی که صورت نگرفت.
امروز از بسیاری از افرادی که در آن دوران اسمشان در پس این حاشیه‌ها آورده شد، افشاگری کردند و گاهی نیز افشاگری شدند جز نامی باقی نمانده است، نه کردانی وجود دارد، نه از وزیری‌هامانه که در آن دوران وزیر نفت بود خبری هست و نه زنگنه که در آن زمان از جریان دلالی و دخالت موانع قوی موجود در منطقه سخن می‌گفت حاضر به صحبت کردن در این مورد است، با این وجود قرارداد کرسنت با وجود اینکه هرگز اجرا نشد، ابطال هم نشد و با وجود اینکه هفت سال از امضای آن می‌گذرد، هنوز تنها به صورت کلماتی بر روی کاغذ است.
پایین بودن قیمت گاز ایران در قرارداد کرسنت، اگرچه در آن زمان باعث برانگیختگی و اعتراض بسیاری از کارشناسان و نمایندگان مجلس شد ولی حتی توافق شرکت اماراتی برای پنج برابر کردن قیمت گاز ارسالی به شارجه نیز باعث نشد گره کور این قرارداد در ایران باز شود. در نهایت آینده صادرات گاز ایران به امارات در هاله‌ای از ابهام فرو رفت.
هفت سال است که گازهای ترش ما به جای آنکه صادر شود، سوزانده می‌شود تا به این ترتیب «نه خود خوریم و نه کس دهیم». بسیاری از تاسیساتی که در آن دوران برای این مجموعه در نظر گرفته شده بود آسیب دیده‌اند و هنوز نام‌های فاش نشده و پرونده‌های باز نشده بسیاری در پس آن قرار دارند. با این حال اکنون پس از گذشت سال‌ها از آن دوران، دیگر این پرسش مطرح نیست که چرا گاز ما صادر نمی شود، چرا سوزانده می‌شود؟ دیگر دست‌های پشت پرده مطرح نیستند، سوالی که اکنون مطرح است این است که اگر قرار نبود این قرارداد به مرحله عمل برسد، چرا از ابتدا امضا شد؟ سوالی که گویا نه تنها ذهن ما که ذهن غلامحسین نوذری، وزیر اسبق نفت ایران را نیز درگیر کرده است.
باید پاسخگویی پیدا شود
غلامحسین نوذری، وزیر اسبق نفت ایران در گفت‌و‌گویی با «عصر انرژی» با بیان اینکه هفت سال است گازهای ترش میدان سلمان به جای صادر شدن به امارات در مشعل‌ها می‌سوزد خواستار اصلاح قرارداد کرسنت شد و گفت: سوال من این است که تکلیف این هفت سالی که روزانه ۶۰۰ میلیون فوت مکعب گاز در میدان مشترک با امارات سوخته شد و اماراتی‌ها گاز ترش همین میدان را بردند چه می‌شود؟
وی گفت: من قصد ندارم از کرسنت دفاع کنم، شاید نقد‌هایی بر این قرارداد وارد باشد اما از زمانی که عده‌ای این قرارداد را نقد کردند و برای این قرارداد مشکلاتی به وجود آمد اما هم‌اکنون بیش از هفت سال از زمان اجرای این قرارداد می‌گذرد و در این مدت سهم گاز ایران در میدان مشترک سلمان در حال سوختن است، حتی بسیاری از تاسیساتی که برای آن مجموعه در نظر گرفته شده بود نیز آسیب دیده‌اند.
نوذری افزود: از طرف دیگر باید نگاهی هم به عدم‌النفع تصمیمی داشت که در آن زمان اتفاق افتاد. امروز، سوال نمی‌شود که چرا ما هفت سال گاز نفروختیم، فقط سوال می‌شود که چرا این قرارداد امضا شد؟
وی با یاد‌آوری اینکه در آن قرارداد آمده بود در خصوص هر گازی که به امارات در آن فاصله فروخته شد یا حتی بعد از صادرات گاز به شارجه، تغییر قیمت امکان‌پذیر و قرارداد قابل مذاکر‌ه است، در پاسخ به این پرسش که آیا کرسنت قربانی سیاست‌کاری‌ها شد؟ توضیح داد: بهتر است این‌طور بگوییم که به نفع کشور است تصمیماتی که اتخاذ می‌شود منسجم باشد و از این تصمیمات حمایت همه‌جانبه شود و از سوی دیگر تصمیمات متناسب با زمان اتخاذ شود.
نوذری ادامه داد: چنانچه این قرارداد هنوز پا برجا بود امروز بر مبنای همان قرارداد می‌توانستیم در شرایط قرارداد و به ویژه در قیمت آن تجدید‌نظر کنیم چرا‌که در بندی از این قرارداد تاکید شده بود پس از هفت سال می‌توان در مورد قیمت تصمیم‌گیری جدید کرد.آیا این بهتر از وضعیت فعلی نبود؟
به گفته نوذری، به هر حال باید شخصی پیدا شود که پاسخگوی این آسیب‌ها باشد بنابر‌این ممکن بود قرارداد کرسنت مشکل داشت و نقد‌هایی بر آن وارد بود اما نباید متوقف می‌شد. توقف‌های کار بزرگ به این شکل بی‌سابقه بوده است.
پیشینه
بر این اساس، در قرارداد کرسنت ارسال ۱۱۶ میلیارد متر‌مکعب گاز ترش تولیدی از لایه گازی میدان سلمان به مدت ۲۵ سال به شیخ نشین شارجه تضمین شده بود اما پس از اعتراض ایران به قیمت گاز پیشنهاد شده در قرارداد تاکنون از اجرای قرارداد جلوگیری شده است.
پایین بودن نرخ فروش گاز طبیعی به این شرکت اماراتی و برخی مشکلات دیگر موجب شد قرارداد کرسنت به یکی از جنجالی‌ترین قرار‌داد‌های تاریخ صنعت نفت ایران تبدیل شود به طوری که حتی برخی از مسوولان از احتمال فسخ این قرارداد گازی خبر دادند و برخی هم نام «کرسنت چای» را بر آن نهادند.
در همان دوران، روز دهم بهمن‌ماه سال ۸۴ نیز محمد‌رضا رحیمی رییس دیوان محاسبات و معاون کنونی رییس دولت طی یک کنفرانس خبری این قرارداد را بزرگترین مصادیق مفاسد اقتصادی دانست. وی همچنین در مرداد‌ماه سال ۸۶ از دستگیری فردی به اتهام دریافت رشوه سه میلیون دلاری در جریان عقد قرارداد کرسنت خبر داد و عنوان داشت که فرد دستگیرشده به تخلف خود اعتراف کرده است.
اظهارنظر رییس وقت دیوان محاسبات تمامی شایعات پیرامون تبانی و پرداخت رشوه در قرارداد انتقال گاز ایران به امارات را به حقیقت تبدیل کرد. این گفته رحیمی با تکذیب حمید مظاهری، نماینده کرسنت و مدیرعامل این شرکت در ایران مواجه شد. مظاهری در گفت‌وگوی خود با خبرگزاری‌ها خواستار ارایه مدرک در این خصوص شد و اعلام کرد که در صورت اثبات این مساله کرسنت آماده پرداخت خسارت است.
همچنین مرداد‌ماه سال گذشته، جواد اوجی مدیر عامل شرکت ملی گاز ایران از منتفی شدن قرارداد کرسنت خبر داده و گفته بود که برای فروش گاز به کشور‌های همسایه یک قیمت و فرمول واحد تعیین شده است و همه مذاکرات بر اساس این فرمول که مبنای محاسبه آن، قیمت نفت خام و برخی فرآورده‌های نفتی است تعیین می‌شود. هم‌اکنون مسایل قرار‌دادی و حقوقی این قرارداد صادرات گاز در امور حقوقی نهاد ریاست‌جمهوری در حال پیگیری است و سیاست وزارت نفت فروش مستقیم گاز به دولت امارات است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد