نوسازی اساسی

از احداث ۹۰ حلقه چاه جدید تا برنامه احیای هفت هزار چاه پیر. گویا خبرها سریع‌تر از کارها می‌رسد. قبل از آنکه چاهی احداث شود و یا چاه‌های کم‌بازده به تولید قبل برگردند، خبرهای آنها زودتر می‌رسد.
البته این شاید بیشتر پمپاژ خوش‌بینی باشد که حالا که توافق در وین به ایستگاه آخر رسیده، تولید نفت هم به قبل از تحریم‌ها برگشته است. با این حال منابع خبری می‌گویند، برای آنکه خبرهای افزایش تولید و بازگشت به سقف تولید قبل از تحریم‌ها به حقیقت بپیوندند نیاز به زمانی حداقل ۱۲ تا ۱۵ ماهه است. اما محسن خجسته‌مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت شاید کمی خوش‌بینانه اعلام کرده تا پایان اسفند ماه تولید نفت ایران به چهار میلیون بشکه در روز می‌رسد.
اگر فرض چهار میلیون بشکه تولید نفت در روز را بپذیریم، یعنی ایران تصمیم دارد حداقل روی صادرات دو میلیون بشکه نفت در روز حساب باز کند. رقمی که می‌تواند برای بازار نفت که در عطش قیمت‌ها می‌سوزد، قابل توجه باشد. با این حال کارشناسان می‌گویند، رسیدن به این سقف تولید دست‌یافتنی هست، اما شاید به این زودی‌ها نباشد. مگر آنکه در خلال توافق‌هایی که در وین انجام می‌شود (مقامات وزارت نفت و بانک مرکزی هم حضور دارند) برای خرید تجهیزاتی که ایران تحریم بوده نیز توافق‌هایی انجام شود.
زیرا آن‌طور که احسان ثقفی رییس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت گفته اخیرا تفاهمنامه با چین و روسیه برای واردات تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت بسته شده است. آن‌طور که ثقفی عنوان کرده هنوز مشخص نیست این تفاهمنامه به چه صورت است.
مخالفان از راه می‌رسند
هنوز توافق به نتیجه نرسیده، صدای برخی تولیدکننده‌ها درآمده است. سیاستگذاری اقتصادی در سال‌های گذشته باعث شده که برخی تولیدکنندگان از فضای تحریمی بیشترین نفع را ببرند، در حالی که نه نوآوری دارند و نه کیفیت محصولاتشان آنچنان بالاست که رضایت مصرف‌کننده‌ها را برآورده کنند. نمونه این نوع سیاستگذاری که به مصرف‌کنندگان در سال‌های گذشته آسیب‌های بسیاری وارد کرده در صنعت خودرو و اخیرا لوازم خانگی به وضوح دیده می‌شود. در صنایع دیگر هم وضع به همین منوال است. در شرایطی که صنعت نفت ایران برای توسعه نیاز به تکنولوژی روز دنیا دارد، به محض آنکه نشانه‌ها از توافق نزدیک شده، صنایعی مثل تجهیزات نفتی که تولیداتشان به اقرار خودشان با ۵۰ درصد ظرفیت کار می‌کند، فریادشان بلند شده که اگر توافق شود، ما زیان می‌بینیم.
در واقع سازندگان تجهیزات نفتی هم همانند صنایع انحصاری مثل خودرو و لوازم خانگی علاقه دارند که بازار در اختیار آنها باشد، اما واقعیت این است که صنعت نفت ایران به دلیل تحریم‌ها از تکنولوژی‌های روز دنیا دور مانده و اکتفا کردن به سازندگان داخلی نمی‌تواند نیاز توسعه این صنعت را برآورده کند.آن‌طور که رییس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت گفته میانگین ظرفیت فعالیت سازندگان تجهیزات صنعت نفت در حال حاضر ۵۰ درصد است و حتی برخی واحدها تعطیل بوده و برخی دیگر نیز با ظرفیت صد درصدی فعالیت می‌کنند. او معتقد است که توافق احتمالی در مذاکرات وین بر سازندگان تجهیزات مثل یک شمشیر دو لبه عمل می‌کند که ممکن است به دلیل واردات تجهیزات نفتی کسب‌و‌کار این بخش تحت‌الشعاع قرار بگیرد.
احیای چاه‌ها یکی پس از دیگری
این روزها مهم‌ترین خبرها را پس از توافق هسته‌ای باید محسن خجسته‌مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت اعلام کند. قرار است مهم‌ترین دستاورد مذاکرات وین، آزادسازی فروش نفت باشد. موضوعی که برای اقتصاد ایران این روزها به مثابه خون دوباره در رگ‌هایش است. هرچند خجسته‌مهر پیش از این اعلام کرده بود که ظرفیت تولید نفت ایران تا پایان سال۱۴۰۰ به میزان پیش از تحریم‌ها یعنی چهار میلیون بشکه در روز می‌رسد، اما او در عین حال گفته بود که هدف‌گذاری وزارت نفت رسیدن به پنج میلیون بشکه نفت در روز نیاز به ۷۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری دارد.
علاوه براین، خبرها نشان می‌دهد که به تدریج چاه‌های نفت در حال بازیابی هستند. براساس گزارش وزارت نفت مدیرعامل شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، از حفاری ۹۰ حلقه چاه توسعه‌ای جدید و ۱۷ حلقه چاه تعمیری، در بازه زمانی پنج‌ساله در حوزه عملیاتی شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس‌جنوبی خبر داده است.
پیش از این نیز، مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت اعلام کرد که تا پایان سال، ۱۵ هزار بشکه نفت به ظرفیت تولید از میدان نفتی آزادگان جنوبی افزوده شود. آن‌طور که رامین حاتمی مدیرعامل شرکت نفت مناطق مرکزی ایران گفته در طرح ضربتی افزایش تولید گاز در دوره زمانی پنج‌ساله (۱۴۰۱ تا ۱۴۰۵) از میدان‌های ‌هالگان، سفیدزاخور، سفیدباغون، آغار، دی، ارم، گردان، خارتنگ، مدار و پازن حفاری ۹۰ حلقه چاه جدید و ۱۷ حلقه چاه تعمیری در دستور کار قرار دارد.
به گفته وی در حوزه عملیاتی شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی، تعداد ۶۲ حلقه چاه در میدان‌های گازی آغار، نار، کنگان، تابناک، هما، شانول، وراوی و سرخون تعمیر خواهد شد و در این بازه زمانی، میانگین تولید واقعی گاز در میدان‌های نه‌گانه، برابر با ۱۲۹ میلیون مترمکعب در روز بوده و از ابتدای آذرماه تا پایان بهمن‌ماه به ۱۵۸ میلیون مترمکعب در روز افزایش یافته است.