نوسانات بازار ارز موقتی است

گروه اقتصادی- سیگنال‌های مثبت و اثرگذار رفتارهای سیاسی دولت بر بازار ارز در حالی از دیدگاه مسوولان و سیاستگذاری‌های داخلی دور مانده است که سیاستگذار پولی کشور تسلط بانک مرکزی بر بازار ارز را عامل اصلی ثبات این روزهای بازار ارز می‌داند، این در حالی است که نشانگرهای بازار ارز به سمت تغییر روابط خارجی حرکت می‌کند.
آخرین اظهار‌نظرهای رییس شورای پول و اعتبار بر این موضوع دلالت داشت که با توجه به تاثیر سفر «شینزو آبه»، نخست‌وزیر کشور ژاپن بر نوسانات بازار ارز، متاسفانه همیشه افرادی در بازار ارز به دنبال بهره‌برداری از ابزارهای سیاسی برای برهم زدن ثبات بازار و ایجاد نوسان هستند، این در حالی است که هیچ‌یک از بنیان‌های اقتصادی که تعیین‌کننده نرخ ارز است، تغییری نکرده و بانک مرکزی بر بازار مسلط است. از این رو به مردم عزیزمان اطمینان می‌دهیم که از نظر مبانی اقتصادی مشکلی در تثبیت بازار اقتصادی نداریم.
تسلط بانک مرکزی بر بازار ارز و عدم تاثیرپذیری قیمت‌ها از رفت و برگشت‌های سیاسی یکی از تناقضات آشکار گفته‌های مسوولان دولتی است، چه آنکه طی روزهای گذشته و در شرایطی که روابط دیپلماتیک ایران با دیگر کشورها به بالاترین میزان خود رسیده از شتاب رشد قیمت ارز کاسته شده و شرایط باثباتی بر بازار ارز حاکم شده است.
بر این اساس و در حالی که طی هفته‌های گذشته با نوسانات اندکی در بازار ارز مواجه بودیم، اما رفت‌و‌آمدهای سیاسی به کاهشی شدن بازار ارز منجر شد و قیمت ارز را به کمترین میزان خود طی هفته‌های گذشته رساند. جا خوش کردن دلار در کانال ۱۲ هزار تومان منعکس‌کننده تاثیرات مثبت روابط دیپلماتیک بر بازار ارز است.
با این حال رییس کل بانک مرکزی پیشتر نیز منکر این مهم شده بود و در بیاناتی اعلام کرده بود که «آمد و رفت‌های دیپلماتیک در شرایط خاص سیاسی و روانی مهم است لیکن تعیین‌کننده اصلی رونده بازار ارز نیست.»
در چنین شرایطی باید این سوال را پرسید اگر سیاست‌های بانک مرکزی قادر به ایجاد ثبات در بازار ارزی کشور است چرا پیش از این و در دوران اوج‌گیری قیمت‌ها سیاستگذاری‌های پولی قادر به مقابله با رشد شتابان قیمت ارز در بازار نبود؟ بر این اساس به نظر نمی‌رسد در شرایط کنونی سیاستگذاری‌های بانک مرکزی قادر به مقابله با رشد قیمت‌ها شده باشد و هنوز هم عوامل روانی بازار است که کنترل قیمت‌گذاری بازار ارز را در دست دارد.
با این حال رییس بانک مرکزی کماکان سیاستگذاری‌های بانک مرکزی را مطلوب این روزهای بازار ارز می‌داند و منکر تاثیرات عوامل روانی بر بازار ارز است. آنطور که عبدالناصر همتی اشاره می‌کند امروز با وجود تلاش‌های نوسان‌گیران، هیچ خریدی در صرافی‌های بانکی کشورمان وجود ندارد و این در حالی بود که قیمت زیر ۱۳ هزار تومان بود. از این رو تاکید می‌کنم این جریان گذراست و باید به این نکته توجه داشت که در بازار ارز آنچه اهمیت دارد بازار حواله است و این یکی از موفقیت‌های بانک مرکزی بوده است که در حدود سه ماهی که از ابتدای سال گذشته چیزی در حدود ۵/۹ میلیارد دلار تامین ارز برای کالاهای وارداتی انجام شده است. لذا در شرایط فعلی راه‌های خوبی را برای تامین درآمد ارزی کشور تامین کرده‌ایم و به امید خدا این روند را ادامه می‌دهیم و از این بابت هیچ‌گونه نگرانی وجود ندارد.
سقوط دلار به کمتر از ۱۳ هزار تومان و ثبت نرخ ۱۲ هزار تومانی برای دلار در تابلوی معاملات صرافی‌ها هرچند معاملات ارزی بازار را چندان تغییر نداد، با این حال این موضوع ریشه در عدم اطمینانی‌های شکل گرفته در بازار ارز دارد، موضوعی که پیشتر عامل اصلی افزایش معاملات ارزی بازار بود. بنابراین اگر بانک مرکزی امروز کنترل بیشتری بر روند قیمت‌گذاری بازار ارز دارد نه به دلیل سیاستگذاری‌های مثبت وی که ناشی از بهبود روابط دیپلماتیک ایران با دیگر کشورهاست.
به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین مسائلی که بانک مرکزی آن را جزو سیاستگذاری‌های مطلوب خود می‌شمارد، بازگشت ارز حاصل از صادرات باشد، این در حالی است که بنا بر اعلام مسوولان وزارت اقتصاد، از ۴۰ میلیارد تومان ارز صادراتی، تنها ۱۰ میلیارد تومان آن به چرخه اقتصادی کشور بازگشته است.
با این حال همتی اشاره می‌کند که یکی از اهداف اصلی ما رشد صادرات غیرنفتی کشور و بازگرداندن ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور است که امیدواریم طی جلسات مشترک با فعالان اقتصادی، مسوولان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی استان بتوانیم این مسائل را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.
رییس کل بانک مرکزی روابط دوجانبه، گسترش روابط اقتصادی و مالی میان دو کشور، سرمایه‌گذاری کشور ژاپن در بخش‌هایی از اقتصاد کشورمان نظیر بهداشت و محیط‌زیست را اهداف اقتصادی سفر شینزو آبه‌، نخست وزیرکشور ژاپن به ایران اعلام می‌کند.
بر این اساس وی معتقد است با روندی که برای صادرات غیرنفتی و نیز راه‌هایی که برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور پیدا کرده‌ایم همه مسائل را پشت سر خواهیم گذاشت و تمام برنامه‌ریزی‌مان را بر امر «رونق تولید» متمرکز کرده‌ایم و امیدواریم واردات محدودتر و صادرات با قدرت و شدت بیشتری ادامه یابد و ما شاهد توسعه و پیشرفت کشورمان به صورت مستقل و در چارچوب اصولی و سالم باشیم.
در کنار آنچه گفته شد به نظر می‌رسد بانک مرکزی به راه‌اندازی بازار متشکل ارزی به عنوان نسخه امید‌بخش خود چشم دوخته است؛ بازاری که ماه‌هاست چشم‌انتظار تحقق وعده‌های بانک مرکزی است و هنوز آثار اجرایی آن در بازار ارزی کشور دیده نشده است.
با همه اینها هرچند نمی‌توان منکر سیاستگذاری‌های بانک مرکزی در بازار ارز شد، با این وجود به نظر می‌رسد مسوولان دولتی از نقش تعیین‌کننده روابط خارجی صرف نظر می‌کنند تا سیاست‌های خود را عامل اصلی ثبات این روزهای بازار ارز بدانند‌ آن هم در شرایطی که دستیابی به قیمت‌های نجومی در بازار ارز نتیجه روشن سیاستگذاری‌های پیشین وی بود!