نوسان‌سنج واقعی؛ ابزاری برای سنجش دامنه حرکت بازار

در تحلیل‌های فنی بازارهای مالی، یکی از ابزارهایی که برای سنجش میزان نوسان قیمت در طول زمان به کار گرفته می‌شود، اندیکاتوری با نام نوسان‌سنج واقعی یا دامنه واقعی میانگین (ATR) است. این ابزار به معامله‌گران کمک می‌کند تا درک دقیقی از شدت نوسان در بازار مورد نظر داشته باشند و براساس آن، تصمیم‌گیری بهتری درباره نقاط ورود، خروج یا حتی میزان ریسک معامله اتخاذ کنند. نوسان‌سنج واقعی برای نخستین بار توسط تحلیلگری به نام ولز وایلدر معرفی شد. این ابزار برخلاف بسیاری از شاخص‌ها که بیشتر بر جهت قیمت تمرکز دارند، صرفا نوسان را اندازه‌گیری می‌کند و هیچ نوع سیگنالی مبنی بر صعود یا نزول بازار ارائه نمی‌دهد. به ‌عبارت دیگر، این اندیکاتور مشخص نمی‌کند که بازار به کدام سمت حرکت خواهد کرد، بلکه فقط شدت یا بزرگی حرکت را نشان می‌دهد. نحوه محاسبه این اندیکاتور بر پایه مقایسه بین سه مقدار اصلی است: اختلاف بالاترین و پایین‌ترین قیمت در یک دوره زمانی، فاصله میان قیمت پایانی دوره قبل و بالاترین قیمت فعلی و فاصله بین قیمت پایانی قبلی و پایین‌ترین قیمت فعلی. از میان این سه مقدار، بیشترین عدد انتخاب می‌شود و سپس میانگین این مقادیر در بازه‌ای مشخص (معمولا ۱۴دوره زمانی) محاسبه می‌شود. عدد حاصل از این محاسبه نشان می‌دهد که قیمت‌ها در دوره مورد نظر، به‌طور میانگین چقدر نوسان داشته‌اند. برای نمونه، اگر مقدار ATR برابر با ۵۰واحد باشد، به این معناست که قیمت در هر بازه زمانی حدود ۵۰واحد بالا یا پایین می‌رود، بدون توجه به جهت آن. یکی از کاربردهای مهم این اندیکاتور، تنظیم حد ضرر در معاملات است. بسیاری از معامله‌گران براساس مقدار نوسان، حد ضرر را در فاصله‌ای معقول از نقطه ورود قرار می‌دهند.