نگاهی به چالش تاکسی‌های برقی برای مالکان

به تازگی فروش اقساطی تاکسی‌های برقی کرمان‌موتور آغاز شده است. این موضوع هیجان «برقی‌سازی» در پایتخت را بیشتر از گذشته کرده است.‌ گذار از تاکسی‌های بنزینی و حرکت به سمت وسایل نقلیه عمومی برقی نیازمند توجه به نکاتی است که رانندگان و اپراتورهای تاکسی را نگران خواهد کرد. به بیانی بهتر، این نگرانی ناشی از فقدان شناخت و آگاهی نسبت به تکنولوژی جدید و عدم‌اشاعه اطلاعات موثق توسط دولت و شهرداری است. مزید اطلاع متولیان حمل‌ونقل باید گفت که نگرانی‌های مذکور شامل هزینه‌های اولیه خرید، زیرساخت شارژ، تعمیر و نگهداری، تخصص برای تعمیرات، پیچیدگی‌های بیمه، کالیبراسیون و سناریوهای پایان عمر (بازیافت) خودروهای برقی است. در ادامه به بررسی این نگرانی‌ها و چالش‌های احتمالی تاکسیرانان با خودروهای برقی خواهیم پرداخت.
هزینه بسیار زیاد خرید
خودروهای برقی معمولا قیمت اولیه خرید بالاتری نسبت به رقبای بنزینی خود دارند؛ هزینه خرید یک خودروی برقی مجهز به یک باتری با ظرفیت بالا (جهت پیمایش بیشتر با یک بار شارژ) بسیار هنگفت است. چالش قیمت خرید خودرو برقی مانع جدی عدم توسعه این محصولات در سایه نبود مشوق‌های دولتی است، متاسفانه تاکنون وزارت صمت و شهرداری شفاف‌سازی در مورد مشوق‌های دولتی انجام ندادند.
نگرانی از زیرساخت‌های شارژ
دسترسی به ایستگاه‌های شارژ و سهولت شارژ خودروهای برقی معضل جدی ناوگان تاکسیرانی است، بررسی‌ها بیانگر آن است که زیرساخت‌های فعلی شارژ در پایتخت نمی‌تواند به‌طور کامل نیاز تاکسی‌های برقی را پشتیبانی کند، زیرا برای خودروهای ناوگان حمل‌ونقل عمومی باید ایستگاه‌های اختصاصی در کنار شارژرهای عمومی ایجاد شود.
هزینه نگهداری و تعمیرات
متاسفانه هزینه نگهداری و تعمیرات تاکسی‌های برقی در کشور مشخص نیست، فقدان تخصص خدمات پس از فروش یا تعمیرکاران متخصص جهت ارائه خدمات فنی به این خودروها، مساله تعمیرات را پیچیده‌تر می‌کند. به‌زودی فقدان نیروی متخصص و قابل اعتماد برای باتری خودروهای برقی در صورت بروز تصادف تاکسی‌ها، منجربه چالش جدید تاکسیرانی و مالکان خواهد شد. در اینجا از متولیان حمل‌ونقل باید سوال کرد که برای تعمیرگاه‌های مخصوص خودروهای برقی ممیزی خاصی در نظر گرفته شده است؟ لازم به ذکر است که تعمیر تاکسی آسیب‌دیده، حتی به صورت جزئی منجربه ضرر و زیان قابل‌توجه تاکسی‌داران می‌شود.
بیمه، تصادف و تعمیر باتری
بیمه خودروهای برقی به دلیل هزینه تعویض باتری‌ها و عدم دسترسی به گزینه‌های متنوع در سطح شهر می‌تواند بسیار زیاد باشد. براساس تجربه کشورهای اروپایی در بسیاری از موارد، حتی اگر باتری خودرو در تصادفات آسیب جزئی دیده باشد، به‌راحتی نمی‌توان ارزیابی هزینه‌های تعمیرات را انجام داد. در کشورهای توسعه‌یافته در صورت تصادف خودروهای برقی معمولا حق بیمه افزایش یا خودرو از رده خارج می‌شود، آیا شرکت‌های بیمه یا متولیان حمل‌ونقل در کشور چنین شرایطی پیش‌بینی و فراهم کردند؟
زمان شارژ
زمان شارژ بسته به ظرفیت باتری و تکنولوژی شارژ خودرو متفاوت است، در حالی که شارژرهای سریع می‌توانند زمان شارژ را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهند، اما همیشه در دسترس نیستند. شارژرهای معمولی نیز به چندساعت زمان جهت شارژ کامل باتری نیاز دارند، بنابراین استفاده از شارژرهای معمولی برای تاکسیرانی صرفه اقتصادی نخواهد داشت.
تنظیم ساعت کاری جدید رانندگان
رانندگان تاکسی‌های برقی باید مسیرها و ترددهای خود را براساس دسترسی به ایستگاه‌های شارژ برنامه‌ریزی کنند. این مساله می‌تواند روز کاری تاکسیرانان را پیچیده کند. بنابراین تعدیل زمان و برنامه تغییر قابل‌توجهی در عملکرد تاکسیرانان ایجاد خواهد کرد. این مساله نیازمند برنامه‌ریزی جدید از سوی تاکسیرانی و تنظیم ساعت کاری رانندگان خودروهای برقی ناوگان حمل‌ونقل عمومی است.
پایان عمر (بازیافت)
نگرانی‌های عدیده‌ای در مورد پایان عمر و بازیافت تاکسی‌های برقی به ویژه برای باتری این محصولات وجود دارد، تعویض باتری برای مالکان خودروهای برقی و بازیافت آن برای متولیان هزینه قابل‌توجهی دارد. تاکنون زیرساخت بازیافت باتری‌های لیتیومی در کشور راه‌اندازی نشده است، بنابراین نیاز است که هرچه سریع‌تر برنامه‌ای برای استفاده مجدد از باتری خودروهای برقی به عنوان ذخیره‌سازها تدوین و اعلام شود.
گارانتی و شرایط ابطال
گارانتی تاکسی‌‌های برقی می‌تواند اطمینان‌خاطری در مورد عمر باتری و عملکرد آن به مالکان این نوع وسایل نقلیه ارائه دهد، ولی ضمانتنامه‌ها همیشه شرایط سختگیرانه‌ای برای رعایت دارند که در صورت عدم‌توجه به آن، گارانتی خودروهای برقی باطل می‌شود. به عنوان مثال اهمیت روش به‌روز‌رسانی نرم‌افزارها، استفاده از لاستیک‌های استاندارد و شیوه شارژ می‌تواند در تداوم یا ابطال گارانتی موثر باشد. هرچند که گارانتی خودروهای برقی براساس تکنولوژی به کار رفته در آنها متفاوت است، اما معمولا عمر باتری یا کیلومتر پیمایش معیار اصلی ارائه خدمات گارانتی است.
مدیریت ریسک به عهده کیست؟
خودروهای برقی به عنوان تکنولوژی جدید وارد چرخه حمل‌ونقل کشور شدند، این تکنولوژی فاکتورهای نامشخصی را ایجاد که منجربه تعدد ریسک برای مصرف‌کنندگان خواهد شد. پیشتر به تعدادی از ریسک‌های خودروهای برقی در ناوگان حمل‌ونقل عمومی اشاره کردیم. در اینجا از وزارت صمت، شهرداری و تاکسیرانی باید سوال کرد که مدیریت این ریسک‌ها به‌عهده کیست؟ هرکدام از ارگان‌های مذکور حاضر به پذیریش و مدیریت کدام ریسک هستند؟
بسیاری از کارشناسان صنعت خودرو معتقد هستند که برنامه برقی‌سازی چرا پیش از تدوین سیاستگذاری در حال اجراست؟ در کشورهای پیشرفته پیش از ورود یک تکنولوژی به بازار، سیاست‌ها و برنامه‌های استفاده از آن تدوین سپس عرضه به مشتریان آغاز می‌شود اما در کشور ظاهرا وزارت صمت برنامه برقی‌سازی حمل‌ونقل را به شیوه منسوخ‌شده «صحیح‌وخطا» دنبال می‌کند. این شیوه نه‌تنها برای مصرف‌کننده بلکه به خودروسازان نیز هزینه‌های هنگفتی تحمیل می‌کند.