نگاه ابزاری به بورس

حسین عبدی* – بورس همواره به طرق مختلف محل دخالت دولت بوده است. در هر برهه تاریخی، سیاستگذاران از این بازار استفاده تبلیغاتی و سیاسی کردند و همیشه نگاه ابزاری داشتند. این نگاه قیممأبانه و کنترل‌های خارجی و دستوری نیز همواره لطمه وارد کرده است. نظارت در بازار متاسفانه به صورت دستوری و سلیقه‌ای انجام می‌شود و در بسیاری از موارد به جای برخورد با مدیران شرکت‌ها، نماد آنها برای پاک کردن صورت‌‌مساله بسته و تا مدت‌ها غیر‌قابل معامله شده و نقدشوندگی را از دست می‌دهد. در چنین شرایطی محدود‌‌‌سازی دامنه نوسان با تکیه بر قوانین مرتبط با شرایط اضطراری می‌‌‌تواند به از میان رفتن روند عادی معاملات و محدود‌سازی بیشتر به مشکل مضاعف نقدشوندگی منتهی شود؛ مشکلی که همیشگی بوده و چه در باز و بسته کردن سلیقه‌ای نماد شرکت‌ها و چه در محدود‌سازی دامنه نوسان، سهامداران را به ‌شدت متضرر کرده است. البته دولت به عنوان مالک بخش عمده سهام در بازار سرمایه همیشه با اعمال قیمت‌های دستوری و قوانین یک‌‌شبه، دخالت‌‌‌هایی داشته که این اواخر به طور فزاینده‌ای به اوج رسیده است. تحلیلگران علاوه بر تحلیل داده‌های جهانی و اقتصادی همیشه باید به پیش‌بینی رفتار و نیاز‌های مسوولان دولتی نیز بپردازند که این مساله شرایط ناپایدار بازار سرمایه را نشان می‌دهد. محدود‌سازی دامنه نوسان معامله را غیر‌ممکن کرده است. بورس ویترین اقتصاد است و انتظار می‌رود جایگاهی بالاتر از دخالت‌‌‌های دستوری و ابزار تبلیغاتی داشته باشد. این بازار همیشه با افراط و تفریط و عدم‌ شناخت و البته دشمنی‌ها مظلوم واقع شده و برخی با عدم‌ شناخت، احساسات و البته سوءاستفاده به آن لطمه زدند. تجمع عوامل فوق و تصمیمات نادرست کار را به جایی رسانده که فقط از بورس نام آن مانده و عملا با این حجم و سهم از معاملات در اقتصاد بزرگ ایران نمی‌توان روی بورس به عنوان ویترین اقتصاد شفاف حساب کرد. امید است در دوره‌های بعدی این نگاه تغییر کند و حداقل دخالت‌‌‌ها در روند معاملات و صورت‌های مالی شرکت‌ها اعمال شود. باید از افرادی در این دوره استفاده شود که از لحاظ کارشناسی و فنی معامله کردهاند و درگیر مشکلات بوده‌اند و از طرف دیگر تمام تلاش را برای برداشتن دامنه نوسان و قانونمند شدن انتشار اطلاعات منافع سهامداران انجام دهند. بورس ایران ناشناخته‌ترین بازار سرمایه یک اقتصاد بزرگ در جهان است و در صورت باز کردن زنجیر مداخلات از دست و پا، امکان بهبود و تحول را دارد.
* کارشناس بازار سرمایه