هدیه گوشه‌ای از ایران به «اعلیحضرت تزار همه روسیه»!

اسناد قرارداد مورخ ۲۷ ماه می ۱۸۹۳ روسیه و ایران ۹ ژوئیه همین سال [روزی چون امروز] میان دو دولت مبادله شد و در اروپا [نه در تهران!] انتشار یافت!

به موجب این قرارداد، ناصرالدین شاه قاجار منطقه مرزی «فیروز» را به «اعلیحضرت تزار همه روسیه!» بخشیده بود و خط مرزی دو کشور به سود روسیه تغییر یافته بود. این ناحیه اینک در جمهوری ترکمنستان واقع شده است.

منطقه فرارود (شمال رود جیحون = آمودریا) در یک رشته عملیات نظامی هشت ساله (از ۱۸۷۳ تا ۱۸۸۱) به تصرف کائوفمان- ژنرال آلمانی‌نژاد روسیه درآمده و با وجود تاجیک و پارسی زبان بودن میلیون‌ها تن از ساکنان منطقه، ترکستان روسیه نامیده شده بود. روس‌ها شش سال پس از فروش آلاسکای یک میلیون و ۷۱۲ هزار کیلومتر مربعی [بزرگ‌تر از ایران امروز] به دولت واشنگتن به هفت میلیون و ۲۰۰ هزار دلار، تصرف منطقه فرارود را آغاز کرده بودند. روس‌ها که با لندن بر سر تقسیم آسیای میانه و آسیای جنوبی میان خود به سازش دست یافته بودند سپس ایران را مجبور به امضای قرارداد ۲۱ سپتامبر ۱۸۸۱ و به رسمیت شناختن وضعیت تازه و از دست دادن سرزمین‌ها ازجمله مرو، اشک‌آباد (عشق‌آباد)، سرخس و… و تحویل آنها تا سال ۱۸۸۴ به روسیه کردند و خواستند که تا رود اترک عقب برود!‌ قبلا، دولت تهران که با تهدید نظامی روسیه رو‌به‌رو بود از دعاوی خود در بخارا و سمرقند انصراف داده بود و در ماه می ۱۸۹۳ [طبق تقاضا‌ و بدون تهدید نظامی] منطقه فیروز هم از دست رفت. در دوران حکومت مصدق متون و تفسیر قراردادهای استعماری لندن و مسکو با تهران از آغاز قرن نوزدهم تا سال ۱۹۵۰ در کتاب‌های درسی تاریخ مدارس ایران آمده بود که پس از براندازی ۲۸ امُرداد ۱۳۳۲ [براندازی دموکراسی] حذف و یا کوتاه شده بود که انتشار آنها از دو دهه پیش و عمدتا از سال ۱۹۹۳ در مطبوعات ایران از سر گرفته شده است.

قاجارها از ایل مغولی «قجر» و از اعقاب قاجار نویان- امیرزاده مغول بودند که با چنگیز به آسیای میانه آمده بودند.