هر یک روز تعطیلی؛ 10درصد ضرر

گروه بازرگانی- مصوبه مجلس درباره تعطیلی شنبه راهی شورای نگهبان شده و البته مخالفان این مصوبه در تلاش برای عدم تایید آن از سوی شورا هستند. دو روزه شدن تعطیلات پایان هفته پیشنهاد دولت بود و بخش خصوصی اگرچه در ابتدا با افزوده شدن یک روز تعطیلی بیشتر و کاهش ساعات کاری به دلیل افزایش هزینه‌های تمام‌شده تولید موافق نبود اما با استدلال دولت مبنی بر تحرک بیشتر گردشگری و افزایش توزیع منابع در کشور، این بخش نیز با این ایده همراه شد. در نهایت پس از حواشی بسیار، نمایندگان مجلس یازدهم در آخرین روزهای کاری این مجلس، به تعطیلی روز شنبه رای دادند. موضوعی که اگرچه فعالان بخش خصوصی را به بهبود مراودات تجاری امیدوارتر کرد اما مخالفان را به تکاپو برای تغییر آن واداشت.
مخالفان تعطیلی شنبه عمدتا دلایل غیراقتصادی برای مخالفت خود دارند؛ از جمله اینکه شنبه روز تعطیل در آیین یهودیت است و مسلمانان نباید به آن پایبند باشند اما استدلال موافقان تعطیلی شنبه، جنبه اقتصادی دارد. آنها معتقدند با تعطیلی جمعه و شنبه در ایران، تعداد روزهای کاری ما با بیشتر کشورهای دنیا چهار روز خواهد بود در حالی که با تعطیلی پنجشنبه و جمعه تعداد این روزها به سه روز خواهد رسید و این یعنی فرصت کمتر فعالان اقتصادی در مراودات تجاری؛ اما این دغدغه چقدر جدی است؟
در شرایط فعلی، روزهای مشترک کاری ایران با 32 کشور اولویت‌دار در تجارت معادل 44/4روز در هفته است که با تعطیلی شنبه این عدد به 25/4 می‌رسد اما در صورت تعطیلی پنجشنبه تعداد روزهای مشترک کاری فقط 44/3روز خواهد بود.
تعطیلات آخر هفته در 32 کشور هدف و اولویت‌دار تجارت با ایران
براساس آخرین آمار اعلام‌شده از سوی سازمان توسعه تجارت، 32 کشور در لیست کشورهای هدف و اولویت‌دار برای تجارت با ایران قرار دارند. این سازمان در گزارشی حجم صادرات ایران به این کشورها و واردات از آنها در 11ماه سال 1402 را منتشر کرده است. بررسی تعداد روزهای کاری و تعطیل با این کشورها تصویر دقیق‌تری از دغدغه فعالان اقتصادی درباره تعطیلی پنجشنبه، نمایان می‌کند.
با فرض تداوم وضع موجود و تعطیلی یک روز یعنی جمعه، ایران در مراودات تجاری خود از میان 32کشور اولویت‌دار و هدف در تجارت، با 19کشور 4روز کاری، با 12کشور پنج‌روز کاری و با یک کشور نیز 6روز کاری خواهد داشت. همچنین اگر جمعه و شنبه به عنوان تعطیلات پایان هفته در ایران قطعی شود، ایران با 24کشور از این 32کشور، چهارروز کاری و با هشت‌کشور نیز پنج‌روز کاری خواهد داشت اما در صورت تعطیلی پنجشنبه و جمعه، تعداد روزهای کاری ایران با این کشورها کاهش محسوسی خواهد داشت. در این صورت ایران با 12کشور چهارروز کاری، با 19کشور سه‌روز کاری و با یک کشور پنج‌روز کاری خواهد داشت. کاهش تعداد روزهای کاری با کشورهای دیگر همان موضوعی است که بخش خصوصی و فعالان اقتصادی را نگران کرده است. همانطور که در نمودار شماره یک قابل مشاهده است در صورت ادامه شرایط فعلی و تعطیلی تنها یک روز در هفته در ایران، به طور میانگین 44/4روز کاری با این 32 کشور اولویت‌دار در تجارت خواهیم داشت. اگر جمعه و شنبه به عنوان روزهای تعطیل پایان هفته نهایی شوند هم با اندکی کاهش تعداد روزهای کاری ما با این کشورها به طور میانگین 25/4روز خواهد بود اما در صورت تعطیلی پنجشنبه و جمعه، تعداد روزهای کاری ما با این کشورها به 44/3روز کاهش خواهد یافت.
زیان 10درصدی برای هر یک روز تعطیلی در تجارت با کشورهای دنیا
این در حالی است که براساس پژوهشی که اتاق اصفهان سال گذشته در این باره انجام داده است، با فرض 5روز کاری (تعطیلی شنبه و یکشنبه) در بیشتر کشورهای دنیا، ارزش هر روز، یک‌پنجم یـا معادل 20درصد کل روزهای کاری است و در واقع هـر روز تعطیلی بـه 20درصد از تجارت هفتگی می‌تواند آسیب وارد کند. با فرض مدیریت زمان و انجام 50درصد از اموری کـه روز تعطیل انجام می‌شود در روزهای کاری، بـه ازای هر روز تعطیل 10درصـد به تجارت هفتگی زیان وارد می‌شود. بنابراین با تعطیلی پنجشنبه و جمعه در ایران و کاهش روزهای کاری با دیگر کشورها (که شنبه و یکشنبه تعطیل هستند) به 3روز، احتمال آسیب بـه 40درصد حجم تجارت در هفته برای فعالان اقتصادی وجود دارد.
تعطیلی پنجشنبه به جای شنبه، چقدر به تجارت ایران زیان وارد می‌کند؟
حالا بیایید دوباره به حجم ارقام تجارت با این 32کشور با فرض تعطیلی پنجشنبه و جمعه نگاه کنیم. به عنوان مثال ایران و امارات در 11ماه (44هفته) سال 1402 بالغ بر 24میلیارد و 678میلیون دلار (صادرات و واردات) تجارت داشته‌اند، با فرض کاهش روزهای کاری با این کشور به سه‌روز، این حجم تجارت با 40درصد معادل 9میلیارد و 870میلیون دلار کاهش مواجه خواهد شد، این زیان برای سایر کشورها نیز قابل محاسبه است که برخی از آنها در جدول شماره 2 آمده‌اند. این اعداد تصویر روشن‌تری از آنچه فعالان اقتصادی با تعطیلی پنجشنبه به جای شنبه نسبت به آن هشدار می‌دهند، نشان می‌دهد. معلوم نیست مخالفان تعطیلی شنبه، در محاسبات خود زیان‌های میلیارد دلاری در تجارت ایران را به حساب آورده‌اند یا نه اما فعالان بخش خصوصی امیدوارند شورای نگهبان به این اعداد توجه کرده و با تایید مصوبه مجلس به بهبود فضای کسب‌وکار، کمک کند.