هر ۲۴ ثانیه یک کشته در تصادفات

تجارت‌نیوز- هشتمین علت مرگ‌ومیر در تمام سنین و در جهان مربوط به حوادث جاده‌ای است. حوادثی که سالانه هزاران نفر هم به جمعیت افراد دارای معلولیت اضافه می‌کند، اما وضعیت ایران از این نظر چگونه است؟ بنا بر داده‌های سازمان پزشکی قانونی کشور، در هفت ماهه نخست سال جاری، ۱۲ هزار و ۵۸۰ نفر جان خود را در حوادث رانندگی از دست داده‌اند. آمار فوتی‌های این حوادث در مقایسه با سال گذشته بیش از ۷ درصد افزایش داشته است. همچنین در هفت ماهه نخست امسال، ۲۳۹ هزار و ۶۳۰ نفر در تصادفات رانندگی مصدوم شدند که در مقایسه با سال گذشته بیش از ۵ درصد افزایش داشته است. در همین مورد «مهدی مداح» کارشناس آمارهای ساختمان زیربنایی دفتر انرژی، صنعت و زیربنایی در یادداشتی که در مرکز آمار ایران منتشر شده به وضعیت ایران از نظر حوادث رانندگی پرداخت.
ایران در میان کشورهای با تلفات جاده‌ای بالا
مداح به آمارهای سال ۲۰۱۸ اشاره کرده که براساس آن هر ۲۴ ثانیه یک نفر در جهان در جاده‌ها کشته می‌شود. بیش از نیمی از مرگ‌ومیرهای جاده‌ای در میان عابران پیاده، دوچرخه‌سواران و موتورسیکلت‌سواران هستند. او همچنین درباره وضعیت ایران نوشته که آسیب‌های ناشی از تصادفات جاده‌ای یکی از پنج علت مهم مرگ‌ومیر در ایران به شمار می‌رود. آمارهای اعلامی از سوی دستگاه‌ها و سازمان‌های دولتی متفاوت است. مداح نیز بخشی از آمارها از سوی این دستگاه‌ها را در یادداشت خود آورده است. آنچه که در ادامه می‌خوانید خلاصه‌ای از داده‌هایی است که این کارشناس از وضعیت تصادفات رانندگی در ایران جمع‌آوری کرده است.
افزایش ۱۰ درصدی فوتی‌ها طی ۶ سال
براساس داده‌های فراجا، تعداد تلفات فوتی در هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت در سال ۱۳۹۵، ۲۰/۲ بود. به این معنا که در هر صدهزار نفر جمعیت، حدود ۲۰ نفر طی یک‌سال فوت کرده‌اند. در سال ۱۴۰۱ این رقم به ۲/۲۲ رسید. یعنی نسبت به سال ۱۳۹۵، ۸/۹ درصد افزایش داشت. سازمان پزشکی قانونی می‌گوید در سال ۱۳۹۵ در هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت، تعداد تلفات فوتی ۹/۱۹ بود. در سال ۱۴۰۱ به ۲۳ نفر رسید. به عبارتی ۴/۱۵ درصد افزایش داشت.
ایران در میان کشورهایی با بیشترین تلفات جاده‌ای
مداح در بخش دیگری از گزارش خود به بررسی جایگاه ایران در جهان از نظر حوادث جاده‌ای پرداخت. در سال ۲۰۱۸ ایران از نظر میزان تلفات جاده‌ای بر حسب صدهزار نفر جمعیت، عدد ۲۰/۵ را به خود اختصاص داد. بر این اساس، ایران در میان ۱۷۵ کشور جهان، رتبه ۱۱۳ را داشت که رتبه خوبی نیست.
سال ۲۰۱۸ کشورهای مارینو، مالدیو، میکرونوزی، سوییس و نروژ در رتبه‌های ۱ تا ۵ قرار داشتند. یعنی کمترین میزان تلفات جاده‌ای را به خود اختصاص دادند. جمهوری دومینیکن، زیمبابوه، برونئی، سنت لوسیا و لیبریا به ترتیب در رتبه‌های ۱۷۱ تا ۱۷۵ بودند و بیشترین میزان تلفات را داشتند.
هدف برنامه ششم توسعه محقق نشد
بررسی آمارها نشان می‌دهد که هدف برنامه ششم توسعه برای کاهش تلفات جاده‌ای مانند اغلب اهداف دیگر این برنامه محقق نشد.
مداح در این مورد نوشت که آمار تلفات جاده‌ای در هر ۱۰ هزار خودرو و موتورسیکلت در سال‌های برنامه ششم توسعه (۱۳۹۶ تا ۱۴۰۱) نسبت به سال ۱۳۹۵ (آخرین سال برنامه پنجم توسعه) کاهشی اما روند این کاهش از سال ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ بوده و در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ افزایشی بود. به‌گونه‌ای که این کاهش در سال پنجم برنامه (سال ۱۴۰۰)، براساس آمار پلیس راهنمایی و رانندگی ۱۶/۴ درصد و براساس آمار سازمان پزشکی قانونی ۱۲/۹ درصد بود.
تلفات جاده‌ای در سال ۱۴۰۱ براساس آمار پلیس راهنمایی و رانندگی ۸/۲ درصد و براساس گزارش سازمان پزشکی قانونی ۴/۰۱ درصد بود. نکته مهم در این آمارها این است که این کاهش با میزان کاهش لحاظ‌شده در ماده ۱۰۸ قانون برنامه ششم توسعه (یعنی ۳۱ درصد کاهش در پایان سال پنجم برنامه) فاصله قابل ملاحظه‌ای دارد. ضمن آنکه این کاهش ۱۲/۹ درصدی در سال پنجم برنامه، تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا و محدودیت‌های سفرها بود. با فروکش کردن کرونا و افزایش ترددها در سال ۱۴۰۱، بار دیگر شاهد بالا رفتن حوادث جاده‌ای و افزایش میزان مرگ و میر تصادفات جاده‌ای هستیم.