هزینه دفاع 800‌میلیارد دلاری

«جهان‌صنعت»- پس از ایجاد شکاف‌های اساسی میان ایالات متحده و اتحادیه اروپا بر سر اوکراین و در حالی که دونالد ترامپ نشان داده قصد دارد مسائل خود را با روسیه به صورت دوجانبه حل کند، حالا اروپایی‌ها در پی تقویت خود و رها شدن از وابستگی به چتر امنیتی اروپا هستند. در همین رابطه و همزمان با اجلاس ویژه شورای اروپا که رهبران اتحادیه در خصوص آینده دفاعی اروپا و جنگ اوکراین دورهم جمع شده‌اند، اورسولا فون درلاین رییس کمیسیون اروپا، طرحی پنج ماده‌ای را برای تقویت توان دفاعی اروپا و کاهش وابستگی به ایالات متحده ترسیم کرد.
در چارچوب این طرح که با ReArm Europe مطرح شده، مقرراتی وجود دارد که به کشورهای عضو اتحادیه، امکان افزایش هزینه‌های دفاعی خود را به میزان قابل‌توجهی می‌دهد. در این میان مساله مهم این است که در قالب این طرح موضوع کسری بودجه تا 3‌درصد از تولید ناخالص داخلی و همچنین میزان بدهی تولید تا 60‌درصد از تولید ناخالص داخلی که جزئی از قوانین انضباط مالی اروپا در چارچوب پیمان ثبات و رشد اتحادیه است، چندان قرار نیست سفت و سخت اجرایی شود.
در همین رابطه کمیسیون اروپا در نظر دارد با ایجاد معافیت برای هزینه‌های دفاعی اضافی، 650‌میلیارد یورو تامین مالی را تا چهار سال آینده در بخش نظامی و دفاعی انجام دهد، آن هم با این فرض که کشورهای عضو هزینه‌های دفاعی خود را به طور متوسط تا 5/1‌درصد از تولید ناخالص داخلی افزایش دهند.
علاوه‌براین اتحادیه اروپا 150‌میلیارد یورو وام به کشورهای عضو برای سرمایه‌گذاری‌های دفاعی با هدف اعمال کنترل بر این سرمایه‌گذاری‌ها و هماهنگی بهتر آنها ارائه خواهد کرد. در نتیجه طبق گزارشی که استاتیستا در این خصوص منتشر کرده، انتظار می‌رود چنین رویکردی در قالب همکاری و تدارکات مشترک باعث کاهش هزینه‌ها و پراکندگی، افزایش قابلیت همکاری و تقویت صنعت دفاعی اروپا شود.
اروپای مسلح ‌شده
لازم به ذکر است پیشنهادهای دیگر در طرح اروپای مسلح شامل استفاده از بودجه اتحادیه اروپا برای هدایت منابع مالی بیشتر به سمت سرمایه‌گذاری‌های دفاعی است. به عنوان مثال نه‌تنها قرار است برای کشورهای عضو اتحادیه انگیزه‌ها و مشوق‌های لازم در این خصوص در نظر گرفته شود، بلکه کمیسیون اروپا می‌خواهد با هدف بسیج سرمایه‌های خصوصی از طریق تسریع پس‌انداز و استفاده از بانک سرمایه‌گذاری اروپا این سیاست را در دستور کار خود قرار دهد. در هیمن رابطه است که فون‌درلاین تاکید کرده، اروپا آماده قدم برداشتن است و طرح مورد نظر می‌تواند تا 800‌میلیارد یورو برای یک اروپای ایمن و انعطاف‌پذیر سرمایه جمع‌آوری کند.
چارچوب طرح 800‌میلیارد دلاری
در این راستا می‌توان طرح کلان اتحادیه اروپا به منظور استقلال امنیتی و دفاعی از ایالات متحده آمریکا را در این چارچوب جمع‌بندی کرد. مساله و اولویت نخست افزایش فضای مالی برای هزینه‌های دفاعی است؛ به طوری که کشورهای عضو اجازه دارند هزینه‌های دفاعی خود را بدون نقض قوانین پیمان رشد و ثبات افزایش دهند. همچنین این موضوع تا سقف ۶۵۰‌میلیارد یورو در طول چهار سال به فضای مالی کشورها اضافه می‌کند.
موضوع دوم مربوط به اعطای وام‌ به کشورهای عضو اتحادیه است. در همین رابطه اتحادیه اروپا ۱۵۰‌میلیارد یورو وام برای سرمایه‌گذاری‌های دفاعی به کشورهای عضو ارائه می‌دهد. همچنین در این طرح استفاده از بودجه اتحادیه اروپا نیز در نظر گرفته شده است؛ به طوری که منابع بودجه‌ای اتحادیه برای سرمایه‌گذاری‌های دفاعی هدایت شده و مشوق‌هایی برای کشورهای عضو ایجاد می‌شود.
مساله چهارم و حائز اهمیت برای طرح دفاع اروپایی، بسیج سرمایه‌های خصوصی از طریق تسریع اتحادیه پس‌انداز و سرمایه‌گذاری و استفاده از بانک سرمایه‌گذاری اروپاست. درواقع این برنامه نشان‌دهنده افزایش تمرکز اتحادیه اروپا بر مسائل امنیتی و دفاعی است که احتمالا در واکنش به تهدیدات ژئوپلیتیکی، از جمله جنگ اوکراین، طراحی شده است.
در این میان ترکیب منابع مالی مختلف (وام‌ها، بودجه عمومی و سرمایه‌گذاری خصوصی) یک مدل ترکیبی تامین مالی را نشان می‌دهد که می‌تواند اثربخشی برنامه را افزایش دهد. همچنین عدم نقض پیمان رشد و ثبات نشان می‌دهد که این سیاست به نحوی طراحی شده که بدهی عمومی کشورهای عضو را بیش از حد افزایش ندهد. علاوه‌براین تاکید بر سرمایه‌گذاری‌های خصوصی و نهادهای مالی اروپا حاکی از تلاش برای کاهش وابستگی به بودجه دولتی و ایجاد پایداری مالی در برنامه‌های دفاعی است. در نتیجه به‌طور کلی، برنامه ReArm Europe گامی در جهت افزایش استقلال دفاعی اروپا و کاهش وابستگی امنیتی این اتحادیه به ایالات‌متحده و ناتو به نظر می‌رسد.