30 - 04 - 2025
هفته کم‌رمق بورس انرژی
گروه بورس- با گذر از تعطیلات نوروز و بازگشت تدریجی رونق به بازارها، حجم و ارزش معاملات در بورس‌های مختلف کشور روندی صعودی یافته است اما در این میان، بورس انرژی نیز نسبت به هفته گذشته رشد چشمگیری در حجم و ارزش معاملات ثبت نکرد. این بورس به عنوان مرجع کشف قیمت برای انواع محصولات نفتی و فرآورده‌های پتروشیمی، با تکیه بر سازوکار عرضه و تقاضا عمل می‌کند؛ شفافیتی که به پویایی بازارها کمک کرده و نیاز متقاضیان متنوع واحدهای صنعتی تا اشخاص حقیقی را برطرف می‌کند. در این گزارش با مروری کوتاه بر بازارهای گوناگون بورس انرژی، حجم و ارزش معاملات هر بخش را به تصویر می‌کشیم. بازارهای بورس انرژی طیفی گسترده از ابزارها را دربر می‌گیرند؛ از محصولات هیدروکربوری در بازار فیزیکی گرفته تا کالاهای تک‌محموله‌ای در بازار فرعی.
بازار فیزیکی چه رکوردی ثبت کرد؟
بازار فیزیکی بورس انرژی- متشکل از دو رینگ داخلی و بین‌المللی- محل دادوستد کالاهای پذیرش‌شده‌ای است که بنا بر نوع مصرف، در قالب قراردادهایی نظیر سلف و نقد معامله می‌شوند. در هفته گذشته، حجم کل معاملات این بازار با افتی معادل دو هزار تن به ۱۷۰هزار تن رسید. ارزش معاملات نیز از ۸۳55 به ۳۲25میلیارد تومان کاهش یافت؛ کاهش قیمت در حالی رخ داد که تعداد دفعات معاملات از ۲۲۰ به ۲۳۷نوبت و شمار خریداران و فروشندگان هر دو افزایش یافتند. بنابراین افت ارزش و حجم را باید بیش از هر چیز ناشی از شرایط قیمتی کالاها دانست، نه کاهش عرضه یا تقاضا.
در میان کالاهای پرمعامله، جابه‌جایی‌های محسوسی دیده شد. در رینگ بین‌المللی، گاز مایع (LPG) با ۸۷هزار تن معامله همچنان صدرنشین بود و نسبت به هفته پیش رشدی دوبرابری ثبت کرد اما نفتای سنگین که هفته گذشته با ۳۵هزار تن در رتبه دوم قرار داشت، این‌بار در فهرست رکوردداران دیده نشد و جای خود را به نفتای سبک با حجم ۳۰هزار تن داد. رتبه سوم نیز به ته‌مانده برج تقطیر با ۱۰هزار تن تعلق گرفت. کاهش معاملات محصولاتی نظیر بوتان و نفتای سنگین شاید در نگاه نخست غیرمنتظره به نظر برسد ولی پویایی طبیعی بازار سبب جابه‌جایی موقتی تقاضا میان فرآورده‌ها می‌شود و باید تغییر جایگاه این کالاها را به همین عامل نسبت داد.
آمار بازار برق در چه نقطه‌ای ایستاد؟
با آغاز بهار و تابستان و اوج گرفتن گرما، نیاز دوچندان بخش‌های مختلف اقتصاد به این انرژی، شکاف عرضه و مازاد تقاضا را آشکار کرده است. بورس انرژی با سازوکار کشف قیمت مبتنی بر عرضه و تقاضا می‌تواند در دو فصل پرمصرف نقشی کلیدی در مهار این فشار ایفا کند، به‌ویژه آنکه معاملات برق در دو گروه مجزا- برق فیزیکی و برق مشتقه- انجام می‌شود و نوع برق عرضه‌شده در هر دو تابلو (عادی، سبز و آزاد) تفاوت ماهوی چندانی ندارد و هرکدام نیاز طیفی مشخص از مصرف‌کنندگان را پاسخ می‌دهد. خریداران بازار فیزیکی برق شامل مصرف‌کنندگان بزرگ بالای پنج مگاوات و شرکت‌های خرده‌فروشی هستند که در کنار نیروگاه‌های عرضه‌کننده به دادوستد می‌پردازند؛ در بازار عمده‌فروشی نیز شرکت‌های توزیع و خرده‌فروشی خریدار و نیروگاه‌ها عرضه‌کننده هستند.
در هفته گذشته حجم معاملات نوسان چشمگیری نسبت به دوره پیش ثبت کرد. در تابلوی برق عادی، حجم از 2میلیارد کیلووات‌ساعت به ۵۱۳میلیون کیلووات‌ساعت افت کرد و ارزش آن نیز از ۴۰۲ به ۹۶میلیارد تومان کاهش یافت. در برق سبز همین الگو تکرار شد، چنانکه حجم ناگهان نصف شد، رکورد 6میلیون کیلووات‌ساعت را ثبت کرد و ارزش آن به ۳۰میلیارد تومان رسید اما برق آزاد، برخلاف دو هم‌گروه خود، روندی صعودی داشت، به‌گونه‌ای که با جهش ۴۰۰میلیون کیلووات‌ساعتی، ارزش معاملاتش به 2هزار و ۶۸۹میلیارد تومان رسید. در بازار مشتقه برق- جایی که معمولا برق عادی بیشترین تقاضا را دارد- حجم با نزولی تند یک میلیارد کیلووات‌ساعتی، ارزشی برابر ۲۳۰میلیارد تومان رقم زد؛ کاهشی محسوس نسبت به ۵۳۰میلیارد تومان دوره پیشین. در همین بازار طی هفته گذشته، برق سبز و برق آزاد هیچ جایگاهی در معاملات نداشتند. مجموع این فرازونشیب‌ها در شاخه‌های گوناگون بازار برق به افت 3میلیارد کیلووات‌ساعتی انجامید و حجم کل معاملات را به 2میلیارد و ۵۵۵میلیون کیلووات‌ساعت رساند؛ افتی پرشتاب که ارزش کل این بازار را نیز تا محدوده سه همت پایین کشید.
بازار مشتقه چه رکوردی زد؟
در سوی دیگر معاملات بورس انرژی بازار مشتقه که اوراق سلف با سررسید بیشتر از
یک سال در آنها معامله می‌شود قرار دارد. حجم معاملات این ابزار از 29هزار ورقه دوره قبلی خود در یک هفته گذشته به رقم 25هزار ورقه رشد کرد و ارزش معاملات آن نیز از هزار و پانصد و بیست و دو‌میلیارد تومان به 999 میلیارد تومان رسید تا این گروه نیز روندی کاهشی در کل از خود به جای بگذارد.
بازار سایر اوراق بهادار چگونه عمل کرد؟
بازار سایر اوراق بهادار بورس انرژی، با وجود تنوع چشمگیر ابزارهای قابل معامله، این هفته تحرک چندانی نداشت. در این بخش سه ابزار اصلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه، اوراق گواهی ظرفیت و گواهی سپرده حامل انرژی قابلیت معامله دارند اما فعلا بخش عمده این ترکیب به حاشیه رفته است. همان‌گونه که گواهی‌های ظرفیت، سپرده کالایی و گواهی صرفه‌جویی در کنار صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله حضور دارند، انتظار می‌رفت دادوستد پررونق‌تری ثبت شود، با این حال بازار در طول هفته چهره‌ای کم‌تحرک از خود نشان داد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله هیچ رکورد تازه‌ای به‌جا نگذاشتند و گواهی‌های ظرفیت نیز با افت محسوس حجم دادوستد، تنها به ارزشی در حدود ۱۸۹میلیارد تومان رسیدند. مجموع این رخدادها سبب شد بخش سایر اوراق بهادار عملکردی نه‌چندان مطلوب در کارنامه هفتگی بورس انرژی بر جای بگذارد.
نگاهی به هفته بی‌رمق بورس انرژی
پس از پایان تعطیلات، نبض معاملات بورس انرژی دوباره تند شد اما داده‌های هفتگی نشان می‌دهد تصویر بازار یکدست صعودی نیست. در این بازه زمانی کوتاه، این هفته تعداد دفعات دادوستد رشد کرد ولی در بازار فیزیکی حجم کل معامله تنها ۱۷۰هزار تن و ارزش ۳۲25میلیارد تومان ثبت شد؛ افتی که بیش از آنکه ناشی از فشار عرضه یا تقاضا باشد، از کاهش قیمت برخی فرآورده‌ها سرچشمه می‌گیرد. در رینگ بین‌المللی، گاز مایع با جهش دوبرابری به ۸۷هزار تن رسید و صدرنشین شد؛ نفتای سبک جای نفتای سنگین را گرفت و ته‌مانده برج تقطیر سوم شد. بازار برق نوسانی‌تر بود؛ برق عادی و سبز با سقوط شدید به ترتیب تا ۵۱۳میلیون و ۶میلیون کیلووات‌ساعت نزول کردند، در حالی که برق آزاد با جهش ۴۰۰میلیون کیلووات‌ساعتی ارزشی معادل ۶۸92میلیارد تومان ساخت. بازار مشتقه برق نیز در پی افت برق عادی به ۲۳۰میلیارد تومان محدود شد و برق سبز و آزاد در این تابلو معامله نشدند. در نهایت، بازار سایر اوراق بهادار کم‌تحرک ماند، صندوق‌های پروژه معامله نشدند و گواهی‌های ظرفیت تنها ۱۸۹میلیارد تومان گردش یافتند. مجموع این تحولات حاکی از بازاری فعال اما ناهمگون با افت محسوس ارزش کل است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد