13 - 11 - 2019
هفت‌خوان رونق تولید
«جهان صنعت»- تجربه ناموفق تدوین سندهای راهبردی که تاکنون نتیجه مشخص نداشته‌اند برای تولید ضربه سنگینی بوده است. وزارت صمت، پیرو نامگذاری سال ۱۳۹۸ به نام رونق تولید از سوی مقام معظم رهبری، راهبردهای هفت‌گانه‌ای را برای رونق تولید ارائه کرده است. تاکید اصلی این برنامه بر معادن، توسعه صادرات، توجه به صنایع دانش‌بنیان و توسعه همکاری‌های بین‌المللی است و چنین برنامه‌ای در نگاه اول بسیار ایده‌آل به نظر می‌رسد اما اینکه در عمل تا چه‌اندازه‌ای محقق خواهد شد از بررسی عملکرد این وزارتخانه مشخص خواهد شد. دولتمردانمان این روز‌ها خیلی از دشمن و جنگ اقتصادی سخن می‌گویند اما این نبرد برای تولید‌کننده شفاف نیست چراکه نمی‌داند از کجا تیرخلاص را می‌خورد. تولید امروز در ورطه بی‌نظمی و تناقض‌گویی دولت شکست تلخی را تجربه می‌کند.
کدام برنامه به نوسازی و بازسازی صنایع رسید؟
در خصوص ارائه راهکارهای توسعه‌ای وزارت صمت برای سال ۹۸، جمال رازقی رییس اتاق بازرگانی شیراز معتقد است، به نظر می‌رسد صدها مساله در کنار هم قرار گرفته و وضعیت اقتصادی کشور را نابسامان کرده است. در این میان سازمان‌هایی هستند که نقشی اساسی در این فرآیند دارند و اهداف و برنامه‌های آنها می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد ثبات در زمان بحران شود و یکی از این ارگان‌ها وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) است. رییس اتاق بازرگانی شیراز ادامه داد: تاکید اصلی این برنامه بر معادن، توسعه صادرات، توجه به صنایع دانش‌بنیان و توسعه همکاری‌های بین‌المللی است و چنین برنامه‌ای در نگاه اول بسیار ایده‌آل به نظر می‌رسد اما اینکه در عمل تا چه‌اندازه‌ای محقق خواهد شد از بررسی عملکرد این وزارتخانه مشخص خواهد شد. رازقی با بیان اینکه با شروع التهابات در سال ۱۳۹۷، صدور بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های جدید برای دور زدن تحریم‌ها و کاهش اثرات آن نیز شروع شد، توضیح داد: با اعمال قانون چند‌نرخی شدن ارز و پیمان‌سپاری ارزی فضایی ایجاد شد تا افرادی بتوانند از مابه‌التفاوت این نرخ اقدام به واردات کالاهای لوکس به ویژه خودرو کنند، در حالی که بسیاری از فعالان واقعی اقتصادی در فرآیند طولانی تخصیص ارز و تعیین سقف واردات دچار مشکل بوده‌اند. او به ایسنا گفت: اعمال مقررات منع واردات برخی کالاها که به دلیل عدم تولید داخل نیازمند واردات هستند به ویژه تجهیزات با دانش و فناوری بالا، زنجیره تولید را متوقف کرده است. از طرف دیگر فرآیندهای مربوط به ثبت‌سفارش و دپو شدن کالاها در گمرک از معضلات و ابهاماتی است که صاحبان کسب‌و‌کار با آن مواجهند. در این سال نیز وزارت صمت یک سند استراتژیک راهبردی را بر مبنای تمرکز بر یازده صنعت پیشران، حمایت از تولید و نوسازی و بازسازی صنایع ارائه کرده اما متاسفانه شواهد حاکی از آن است که این وزارتخانه اهتمام جدی برای اجرای این سند نداشته و در یک سال گذشته میزان سرمایه‌گذاری جدید حتی به‌اندازه استهلاک سرمایه‌گذاری‌های قبل نیز نبوده است. به گفته رییس اتاق بازرگانی شیراز تسهیلات ۱۶ هزار میلیارد تومانی وزارت صمت نه تنها به سمت نوسازی و بازسازی صنایع نرفت بلکه طی جریاناتی از منابع مالی شرکت‌ها خارج شده است و امروز این وزارتخانه می‌بایست با اولویت‌بندی صنایع برای جذب سرمایه، رونق تولید را از طریق نوسازی و بازسازی جهت حمایت از کالای داخلی انجام دهد که متاسفانه تاکنون موفقیت‌آمیز نبوده است. به گفته رازقی، با چنین التهاب‌هایی در بازار ارز و چند‌نرخی بودن آن و سیاست‌های نادرست تجاری نمی‌توان در سال پیش رو انتظاری از صادرات داشت. در تمام کشورها آنچه موجب توسعه و رشد اقتصادی می‌شود، تولید و به ویژه تولید صادرات‌محور است و برای رسیدن به این هدف مهم، نیازمند برنامه‌ریزی‌های دقیق و بهبود فضای کسب‌و‌کار خواهیم بود. از سوی دیگر به گفته مسعود خوانساری رییس اتاق بازرگانی تهران، در طول ماه‌های گذشته اقتصاد ایران با چالش‌های جدیدی مواجه شده است. از یک سو اعمال تحریم‌های جدید و از سوی دیگر چالش‌های اقتصادی داخلی باعث شده است ما با شرایطی جدید مواجه شویم که برای عبور از آنها باید حداکثر ظرفیت‌های موجود به کار گرفته شود. به اعتقاد او در شرایط فعلی استفاده از ظرفیت بخش خصوصی اهمیت زیادی دارد و اتاق بازرگانی نهادی است که می‌تواند در استفاده از این ظرفیت برای کشور به عنوان یک نیروی کمکی جدی، فعال شود.
سردرگمی در تولید
بخشنامه‌ها، سندها و برنامه‌های خودسر دولت فعالان اقتصادی را سرگردان کرده است. متاسفانه دولت همچنان خود را به خواب غفلت زده و برنامه‌ای برای بیدار شدن ندارد. تناقض در گفتار و عمل دولت به صدر رسیده و تبعات رکورد این نقش‌آفرینی را فقط تولید می‌بیند. به گفته یک عضو انجمن فولاد، صدور ۱۵۰ بخشنامه ضد و نقیض برای تولید طی سال ۹۷ به منزله رخداد یک فاجعه تاریخی است. حالا وزارت صنعت، معدن و تجارت در راستای تحقق «رونق تولید» در سال ۹۸ برنامه‌هایی در هفت محور تدوین کرد. در سال ۹۸ با توجه به نامگذاری این سال و تاکید مقام معظم رهبری به «رونق تولید» وزارت صنعت، معدن و تجارت برنامه‌های ویژه‌ای برای دستیابی به این امر مهم طراحی کرده است. در این خصوص هفت محور در زمینه‌های توسعه تولید و تعمیق ساخت داخل، توسعه صادرات غیر‌نفتی، توسعه معادن و صنایع معدنی، توسعه فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان با تغییر رویکرد از مونتاژکاری به نوآوری، مدیریت بازار و ساماندهی لجستیک تجاری، بهبود فضای کسب‌و‌کار مرتبط با بخش صنعت، معدن و تجارت و تامین منابع مالی و توسعه سرمایه‌گذاری در اولویت اقدامات قرار گرفته است که در ذیل هر یک به تفکیک بررسی می‌شود.
توسعه تولید و تعمیق ساخت داخل
ظرفیت خالی واحدهای تولیدی در راستای رونق تولید با به کارگیری ظرفیت‌های خالی ۲۰۰۰ واحد تولیدی با تسهیلات معادل ۱۴ هزار میلیارد ریال فعال‌سازی می‌شود. همچنین رشد ۲۵ درصدی تولیدات نساجی و پوشاک با اشتغال ۹۳ هزار نفر از برنامه‌های ویژه سال ۹۸ است که با پروژه توسعه تولید و تجارت صنایع نساجی و پوشاک انجام می‌شود. افزایش ظرفیت تولید ۱۰۰۰ دستگاه یخچال، ۸۰۰ هزار دستگاه ماشین لباسشویی و ۳۰۰ هزار دستگاه بخاری گاز سوز هرمیتک هوشمند هم با اجرای پروژه ساماندهی و تکمیل محصولات لوازم‌خانگی برنامه‌ریزی شده است. همچنین اجرای پروژه توسعه صنایع دریایی از برنامه‌های امسال است. نوسازی ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی سنگین به تعداد ۲۰۲ هزار و ۵۰۰ دستگاه انواع ناوگان تجاری، حمایت از تامین و توسعه ناوگان حمل‌و‌نقل ریلی به تعداد ۱۳ هزار و ۱۰۰ نوع واگن، بازسازی و نوسازی صنایع و صنوف تولیدی (حداقل تعداد ۱۵۰۰ واحد) و توسعه کارآفرینی و تجارت فرش دستباف زیر‌مجموعه مرکز ملی فرش ایران از جمله برنامه‌های سال ۹۸ جهت توسعه تولید و تعمیق ساخت داخل است. تولید و تعمیق ساخت داخل از برنامه‌های دیگر امسال است که برای رسیدن به این محور، اجرا و پیاده‌سازی پروژه توسعه خوشه‌های صنعتی به تعداد ۴۰ خوشه صنعتی، اجرای برنامه‌های ارتقای کیفیت محصولات تولیدی در ۵۰۰ واحد صنعتی (در صنایع لوازم‌خانگی و خوردو) برنامه‌ریزی شده است.
توسعه صادرات غیر‌نفتی
با توجه به شرایط موجود صادرات، کشور به خصوص صادرات غیر‌نفتی از برنامه‌های ویژه است که تمرکز وزارتخانه بر صادرات به ۱۵ کشور همسایه به ویژه پنج کشور است. افزایش حجم و تنوع محصولات صادراتی (کالا و خدمات) به کشورهای همسایه، توانمندسازی و توسعه بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط با هدف افزایش صادرات و گسترش قراردادهای تهاتری کالا- کالا برای مبادلات کالاهای وارداتی و صادراتی از طرح‌های برنامه‌ریزی شده برای رسیدن به این هدف است.
توسعه معادن و صنایع معدنی
با توجه به اینکه بخش معدن ظرفیت بالایی در اقتصاد ایران دارد و در شرایط کنونی کشور باید از این فرصت بیشتر بهره‌مند شویم در این راستا اجرای نقشه راه معدن و صنایع معدنی، پروژه توسعه فعالیت‌های اکتشافی، پروژه احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس به تعداد ۱۵۰ معدن، پروژه تکمیل زنجیره ارزش فلزات اساسی (فولاد، مس و آلومینیوم) و پروژه تجهیز و نوسازی معادن کشور در این راستا اجرا می‌شود.
توسعه فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان
اجرای طرح توانمندسازی تولید و توسعه اشتغال پایدار( طرح ملی تاپ)، حمایت از رسوخ فناوری‌های ایجاد شده توسط شرکت‌های دانش‌بنیان به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران صنعت با همکاری تشکل‌های مرتبط (۱۰۰ پروژه)، حمایت از ایجاد دانش فنی و فناوری تولید محصولات منتخب وارداتی از نظر ارزبری با همکاری دانشگاه‌های توانمند کشور (۲۰ مورد) و ایجاد مراکز تحول دیجیتال در مواجهه با انقلاب صنعتی چهارم در راستای توسعه فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان با تغییر رویکرد از مونتاژکاری به نوآوری انجام می‌شود.
مدیریت بازار و ساماندهی لجستیک تجاری
همچنین برای مدیریت بازار و ساماندهی لجستیک تجاری سامانه لجستیکی تجاری و زنجیره‌های تامین کشور، تکمیل ارتباطات سامانه جامع تجارت با سایر دستگاه‌ها از جمله گمرک، سازمان بنادر و دریانوردی و حذف ارتباطات کاغذی و حمایت از توسعه فروشگاه‌ها و بازارهای الکترونیکی کالا و خدمات برنامه‌ریزی شده است.
بهبود فضای کسب‌و‌کار
اصلاح فرآیندها و دستورالعمل‌ها و حذف یا کاهش زمان صدور مجوزها، پیگیری مقررات‌زدایی و تنقیح قوانین مانع تولید، شفاف‌سازی و ایجاد دسترسی آزاد به اطلاعات برای عموم ذی‌نفعان و مبارزه با فساد اداری، ایجاد و توسعه سامانه‌های جامع مطالعاتی، تدوین و ابلاغ سیاست‌های صنعتی، معدنی و تجاری و اجرای رتبه‌بندی و تکریم سرمایه‌گذاران و کارآفرینان برتر از جمله تغییراتی است که باید برای بهبود فضای کسب‌و‌کار در نظر گرفته شود.
تامین منابع مالی و توسعه سرمایه‌گذاری
در محقق شدن تمامی محورها، تامین مالی و توسعه سرمایه‌گذاری نقش موثری دارد که برای رسیدن به این امر مهم در سال ۹۸ جذب سرمایه‌گذاری با هدف ساخت داخل کالاهای منتخب وارداتی دارای قابلیت صادرات، به کارگیری و تجهیز ابزارهای نوین تامین مالی با هدف جذب نقدینگی سرگردان، بسترسازی و حمایت از راه‌اندازی هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری استانی و رشته‌ای با همکاری سازمان بورس (سه هلدینگ) و سرمایه‌گذاری و اجرای طرح‌های توسعه‌ای در مناطق محروم و کمتر‌برخوردار برنامه‌ریزی شده است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد