همه ساختمان‌ها استاندارد را رعایت کنند

گروه مسکن- ایران بیش از ۴۸ سال است که آیین‌نامه زلزله دارد؛ ضوابط مختلفی که در دوره‌های مختلف نادیده گرفته شدند و پس از زلزله طبس در قالب آیین‌نامه‌ای موسوم به «استاندارد ۲۸۰۰» شکل تازه‌تری به خود گرفت. در آیین‌نامه ۲۸۰۰ ضوابط طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله تعیین شده است. این آیین‌نامه برای مدت‌ها با ابهامات قانونی مواجه بود و تاکید اصلی آن بر این است که ساخت ساختمان‌های بسیار مهم و با اهمیت بسیار بالا روی حریم گسل‌های اصلی و لرزه‌زا ممنوع است. نکته‌ای که در مورد این آیین‌نامه نادیده گرفته شده و باعث شده بود در حریم گسل‌های بزرگ کلانشهرهایی مانند تهران، تبریز و مشهد ساختمان‌های مهم، برج، مدارس، بیمارستان و پمپ بنزین‌ها ساخته شوند این بود که با وجود نص صریح آیین‌نامه، روی نقشه و روی زمین زون یا حریمی به نام حریم گسل تعیین نشده بود.
بر اساس اعلام مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی مناطق ۸، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲ و ۱۴ مناطقی از شهر تهران هستند که فاقد پهنه‌های گسلی اعلام شده‌اند. حالا با انتشار پهنه‌های گسلی کلانشهرها روی نقشه تکلیف قانون مشخص شده است. به گفته رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی کلیه ساختمان‌ها باید این آیین‌نامه را رعایت کنند. محمد شکرچی‌زاده معتقد است تمامی مناطق پایتخت در صورت بروز زلزله احتمالی در معرض آسیب قرار دارند و بر الزام تمامی ساختمان‌ها به رعایت آیین‌نامه ۲۸۰۰ تاکید می‌کند. او می‌گوید: «قطع شریان‌های اصلی گاز در زلزله احتمالی پایتخت در دستور کار شرکت ملی گاز قرار دارد، در این رابطه شرکت ملی گاز نصب دستگاه قطع گاز در مواقع بروز زلزله را در حال تهیه دارد که در اولویت‌‌ قرار دادن آنها در پهنه گسل‌های اصلی است.»
محمد شکرچی‌زاده درباره مناطقی از شهر تهران که پهنه‌های گسلی ندارند و اینکه آیا می‌توان از آنها به عنوان حاشیه امن در مواقع بروز بحران‌هایی همچون زلزله استفاده کرد‌ نیز می‌گوید: ما در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به طورکلی برای هر شهری برای سابقه زلزله‌خیزی، شتاب مبنا طراحی کردیم که بر اساس آن طراحی شهرها انجام می‌شود.
رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه می‌دهد: شهر تهران با توجه به اینکه خطر زلزله‌خیزی بالایی دارد، شتاب مبنای طرح آن ۳۵/۰ شتاب ثقل است و برای همه نقاط شهر تهران و همه مناطق شهری پایتخت این شتاب مبنای طرح باید در نظر گرفته و تمامی مواردی که در آیین‌نامه ۲۸۰۰ قید شده است باید در مورد آن رعایت شود.
این مقام مسوول ادامه می‌دهد: به طور خاص برای شهر تهران یا دیگر شهرها، محدوده‌هایی شناسایی شده‌اند که تحت‌عنوان حریم گسل‌های اصلی شناخته و معرفی شده‌اند که گسل‌های اصلی برای آن پهنه‌ها تعریف شده و بر اساس آیین‌نامه ۲۸۰۰ در آن پهنه‌ها باید موارد خاص رعایت شود بدین‌معنا که باید در آن پهنه‌ها ساختمان‌های عمومی پر‌اهمیت و خطرزا نباید ساخته شود و باید در درازمدت این ساختمان‌ها از مناطق پرخطر به مناطق کم‌خطر منتقل شوند.
او در عین حال خاطرنشان می‌کند: سایر نقاطی که پهنه گسل‌های اصلی هم نیستند باید ضوابط آیین‌نامه ۲۸۰۰ را رعایت کنند و به صورت مقایسه، مناطقی که پهنه گسل‌های اصلی نیستند هنگام وقوع زلزله، قطعا آسیب کمتری خواهند دید تا مناطقی که روی پهنه‌های گسل اصلی واقع شده‌اند. به گفته شکرچی‌زاده، اگر بخواهیم مناطق امن، پناهگاه‌ها و یا مناطقی را پیش‌بینی کنیم که در صورت وقوع زلزله مردم به آن مناطق و محل‌ها بروند قطعا باید خارج از پهنه گسل‌های اصلی باشد. اما این بدان معنا نیست که در مناطقی که پهنه گسل‌های میانی و ضعیف هستند و یا مناطقی که فاقد گسل‌های زلزله هستند در صورت وقوع زلزله، آسیبی نخواهند داشت.
او می‌گوید: در صورت وقوع زلزله و فعالیت یکی از گسل‌های اصلی تهران همچون گسل مشا‌ در شرق تهران، حتما همه نقاط تهران ‌آسیب خواهند دید و قطعا تمامی مناطق تهران در صورت فعالیت گسل‌های اصلی، تحت‌تاثیر تکانه‌های شدید تخریب می‌شوند، اما پهنه‌های اصلی، خسارت‌های بیشتری را متحمل خواهند شد. شکرچی‌زاده همچنین در مورد اینکه آیا در مورد انفجارهای احتمالی تاسیسات گاز و آتش‌سوزی‌های پس از وقوع زلزله نیز تمهیداتی از سوی مسوولان اندیشیده شده است، می‌گوید: در مصوبه شورای‌عالی شهرسازی و معماری آمده است که علاوه بر ساختمان‌های دارای اهمیت و عمومی، شریان‌های حیاتی در سطح شهر تهران که در تقاطع با گسل‌ها هستند باید پیش‌بینی‌های لازم برای قطع شریان در مواقع بروز زلزله در نظر گرفته شود.
رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه می‌دهد: در حال حاضر چند صد تقاطع شبکه اصلی انتقال سوخت را با گسل‌های اصلی شهر تهران داریم که آنها باید در اولویت مقاوم‌سازی و انجام تمهیدات از طرف شرکت ملی گاز و بقیه دستگاه‌ها قرار گیرند.او در پاسخ به این پرسش که آیا در سطح شهر تهران از سوی شرکت ملی گاز و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط، آمادگی برای قطع شریان‌های اصلی گاز و سوخت در مواقع بحرانی همچون زلزله ایجاد شده است؟‌ می‌گوید: به آنها ابلاغ شده و آنها نیز در مقوله مقاوم‌سازی این موارد را در دستور کار قرار داده‌اند که البته امیدواریم این‌کار با سرعت و دقت بالایی‌ پیش برود. شکرچی‌زاده تصریح می‌کند: در این رابطه شرکت ملی گاز نصب دستگاه قطع گاز در مواقع بروز زلزله را در حال تهیه دارد که قرار دادن آنها در پهنه گسل‌های اصلی از اولویت‌هایش است. او همچنین می‌گوید: شناسایی پهنه‌های گسلی و تعریف و اجرای تمهیدات لازم برای مقابله با خسارات و آسیب‌های زلزله با توجه به اینکه در شهرهای دیگر نیز در حال انجام است اگر اجرای تمهیدات لازم را به نحو مناسبی برای شهر تهران انجام دهیم اینکار می‌تواند الگوی مناسبی برای دیگر شهرها نیز بشود.