همگرایی تهران و ریاض

گروه سیاسی- وزرای امور خارجه ایران و عربستان بالاخره در نشستی دیپلماتیک با یکدیگر دیدار کردند؛ دیداری که در پی توافقی که انجام شد چندی پیش با میانجیگری محقق شده بود. حال در شرایطی وزیر امور خارجه عربستان وارد تهران شده و با همتای ایرانی خود دیدار کرده که جمهوری اسلامی چندی پیش سفارت، کنسولگری و دفتر نمایندگی سازمان همکاری اسلامی خود در عربستان را بازگشایی کرده بود. وزیر امور خارجه عربستان روز گذشته در حالی وارد تهران شد که دو کشور در ۷ سال گذشته هیچ رابطه رسمی و دیپلماتیکی با یکدیگر نداشتند.
فیصل بن‌فرحان که روز گذشته وارد تهران شد، ابتدا در محل وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران مورد استقبال حسین امیرعبداللهیان قرار گرفت. همچنین وزرای امور خارجه ایران و عربستان بعد از ظهر دیروز با یکدیگر دیدار و رایزنی کردند. براساس آنچه که اعلام‌شده وزیر امور خارجه عربستان در جریان سفر به تهران با ابراهیم رییسی نیز دیدار و رایزنی خواهد کرد، اما در حالی که دو کشور ۷ سال پیش با یکدیگر قطع ارتباط کرده بودند، سفر روز گذشته، نخستین سفر وزیر خارجه عربستان به تهران پس از ۱۷ سال بود.
حسین امیرعبداللهیان که در نشست مشترک با فیصل بن‌فرحان در محل وزارت خارجه سخن می‌گفت، در بخشی از اظهاراتش اعلام کرد:
«۱۰۰ روز از توافق تهران و ریاض ‌و شروع مجدد روابط دیپلماتیک می‌گذرد. در این مدت توانستیم در پایتخت‌های دو کشور و در سرکنسولگری‌ها در مشهد و مدینه مقدمات بازگشایی نمایندگی‌ها و دفاتر سیاسی و کنسولی خود را انجام دهیم.» وزیر امور خارجه ایران همچنین گفت:
«از مساعدت‌های دولت عربستان سعودی برای افتتاح سفارت و سرکنسولگری و دفتر نمایندگی ایران در سازمان همکاری اسلامی در ریاض و جده تشکر می‌کنم. ما نیز تسهیلات لازم را برای کادر دیپلماتیک عربستان در تهران و مشهد فراهم کرده‌ایم.» او گفت: «خرسندیم که با استقرار گروه‌های دیپلماتیک ایران در عربستان امسال اتباع و حجاج کشورمان حجی شایسته و مناسب را در عربستان پشت سر می‌گذارند.»‌ امیرعبداللهیان یادآور شد: «از حمایت و هماهنگی‌های همتای خود در عربستان تشکر می‌کنم و متقابلا ما نیز تسهیلات سفر اتباع عربستانی به مقاصد زیارتی و گردشگری ایران را فراهم کرده‌ایم.» وزیر امور خارجه ایران با اشاره به مذاکرات روز شنبه خود با بن‌فرحان در ادامه دیدارهای قبلی در پکن و کیپ‌تاون اظهار کرد: «امروز فرصتی شد تا ابعاد مختلف همکاری‌ها در زمینه تشکیل کمیسیون مشترک اقتصادی و کمیته‌های سیاسی، مرزی و مبارزه با قاچاق مواد مخدر و سایر بخش‌ها از جمله محیط‌زیست که در مورد آن اتفاق‌نظر داریم را بعد از تایید مذاکرات و توافق‌های دو وزیر توسط مقامات عالی دو کشور برای اجرای توافق‌ها اقدام کنیم.» امیرعبداللهیان خاطرنشان کرد: «این دیدار همچنین بر ضرورت همکاری‌های پایدار اقتصادی و تجاری و سرمایه‌گذاری مشترک به ویژه تحرک بیشتر در بخش خصوصی دو کشور متمرکز بود. ما درباره همکاری‌ها در حوزه حمل‌و‌نقل، گردشگری، فناوری و سایر زمینه‌های مورد علاقه طرفین اتفاق‌نظر داریم.»‌ رییس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی تاکید کرد: «امنیت منطقه‌ای و امنیت تک‌تک کشورها امری اساسی و حیاتی برای همه و ضرورت انکارناپذیر برای دستیابی به آینده امن‌تر و شکوفاتر و توسعه‌‌یافته‌تر در منطقه مشترک ماست. ایران هرگز امنیت را مترادف با نظامی‌گری‌ نمی‌داند، بلکه امنیت را مفهومی فراگیر و دربرگیرنده ابعاد فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، تجاری و اقتصادی بین کشورهای منطقه می‌داند.» او گفت: «ما درخصوص حمایت از مردم مظلوم فلسطین رایزنی و اتفاق‌نظر داشتیم که حل مساله فلسطین موضوعی اساسی و دارای اولویت در جهان اسلام و در نگاه مشترک تهران و ریاض است. همچنین نگرانی خود را از تداوم جنگ در سودان اعلام و درباره برخی موضوعات مورد علاقه منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو کردیم. علاوه بر این، اتفاق‌نظر داریم در سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای همکاری‌های موثرتری را سازمان‌دهی کنیم.»
همچنین فیصل بن‌فرحان در نشست خبری مشترک با حسین امیرعبداللهیان با ابراز خرسندی از سفر به تهران گفت: «امروز گفت‌وگوهای شفافی با وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران داشتم و اقدامات دیپلماتیک دو کشور در حال گسترش است.»‌ او با بیان اینکه «چند روز پیش سفارت جمهوری اسلامی ایران در ریاض و کنسولگری ایران در جده و دفتر دائم نمایندگی ایران در سازمان همکاری اسلامی در عربستان بازگشایی شد»، گفت: «انشاءالله به زودی سفارت عربستان در تهران نیز بازگشایی شود و در همین جا از دولت و وزارت امور خارجه ایران به خاطر همکاری در این زمینه تشکر می‌کنم.» او همچنین با بیان اینکه «ایران و عربستان دو کشور مهم در منطقه هستند»، گفت: «روابط ایران و عربستان بر اساس اصولی است که از جمله آن عدم دخالت در امور داخلی دو کشور، احترام متقابل و متعهد بودن به منشور سازمان ملل متحد است.» وزیر امور خارجه عربستان با ابراز امیدواری از اینکه «افق همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های مختلف گسترش پیدا کند»، ادامه داد: «امیدواریم بازگشت روابط دو کشور ایران و عربستان به حالت طبیعی خود به نحو مثبت در منطقه، جهان اسلام و عرصه بین‌الملل منتقل شود.»‌ وزیر خارجه عربستان همچنین با اشاره به زمینه‌های همکاری دو کشور در ارتباط با همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی و با ابراز امیدواری به اینکه «روابط دو کشور در کنار روابط سیاسی در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی نیز گسترش پیدا کند» ادامه داد: «جا دارد در اینجا به اهمیت همکاری‌های دو کشور در زمینه منطقه‌ای به ویژه حوزه دریانوردی و تلاش دو کشور برای عدم انتشار سلاح‌های کشتار جمعی اشاره شود.» او با بیان اینکه «در جریان سفر به تهران با ابراهیم رییسی نیز دیدار و رایزنی می‌کند»، گفت: «در این دیدار سلام‌های گرم خادمین حرمین شریفین ملک سلمان و محمد بن‌سلمان را خدمت ایشان (رییس‌جمهوری ایران) ابلاغ می‌کنم. هر دوی این بزرگواران مایل هستند که سفر رییس‌جمهوری ایران به عربستان هر چه زودتر انجام شود و ایشان به دعوت صورت گرفته به زودی پاسخ دهند.» وزیر امور خارجه عربستان در بخش دیگری از صحبت‌های خود در این نشست مطبوعاتی گفت: «سفر امروز من به تهران با ایام حج مصادف شده و شاهد آن هستیم که قلب‌های مومنین به سمت مکه و مدینه حرکت می‌کند و عربستان مفتخر است که از مهمانان خانه خدا پذیرایی می‌کند. ما در عربستان همه ظرفیت‌های خود را برای خدمت به حجاج آماده کرده‌ایم و به حجاج ایرانی نیز خوشامد می‌گوییم و آرزوی قبولی حج آنان را داریم.»
اما در حالی که بسیاری از ناظران منطقه‌ای و بین‌المللی از مدت‌ها پیش منتظر این سفر و دیدار دیپلماتیک بودند، روز گذشته بلافاصله پس از ورود فیصل بن‌فرحان به تهران، بسیاری از رسانه‌های بین‌المللی به بازتاب این مهم پرداختند، تا جایی که شبکه الجزیره در گزارش خود در این باره نوشت: «فیصل بن‌فرحان، وزیر خارجه عربستان، بعد از یک دهه در سفری رسمی وارد تهران شد.» این شبکه قطری نشست خبری مشترک بن‌فرحان با امیرعبداللهیان، همتای ایرانی خود را نیز منتشر کرد. همچنین شبکه العربیه با اعلام سفر وزیر خارجه عربستان به تهران اعلام کرد که بن‌فرحان در نشست خبری مشترک با امیرعبداللهیان بر اهمیت همکاری‌های امنیتی مشترک میان دو کشور به منظور تضمین خالی بودن منطقه از سلاح کشتارجمعی تاکید کرد. این شبکه سعودی نوشت که بن‌فرحان در این سفر دعوت رسمی ملک سلمان، پادشاه عربستان از ابراهیم رییسی برای سفر به این کشور را به وی ابلاغ خواهد کرد. شبکه المیادین هم در این باره نوشت که فیصل بن‌فرحان، وزیر خارجه عربستان بعد از یک دهه وارد تهران شد.
همچنین بخش عربی خبرگزاری اسپوتنیک با اعلام سفر وزیر خارجه عربستان به تهران به گفت‌وگوهای دوجانبه بن‌فرحان و حسین امیرعبداللهیان پرداخت. شبکه اسکای‌نیوز عربی با اعلام سفر وزیر خارجه عربستان به تهران نوشت که بن‌فرحان قرار است در این سفر با ابراهیم رییسی رییس‌جمهوری ایران دیدار کند. همچنین شبکه الحره نوشت که در چارچوب نزدیکی روابط تهران و ریاض، فیصل بن‌فرحان، وزیر خارجه عربستان دیروز وارد ایران شد. شبکه آی‌۲۴ نیوز نیز نوشت که فیصل بن‌فرحان درحالی که حامل پیام ملک سلمان است بعد‌از‌ظهر دیروز وارد تهران شد. شبکه شفق‌نیوز نیز در این باره نوشت که فیصل بن‌فرحان بعد از ۱۷ سال در سفری تاریخی وارد تهران شد. این شبکه نوشت که وزیر خارجه عربستان حامل پیام پادشاهی است. همچنین روزنامه الغد نوشت که بعد از سال‌های طولانی، فیصل بن‌فرحان، وزیر خارجه عربستان به تهران سفر کرد. این روزنامه رایزنی‌های وزیر خارجه سعودی با حسین امیرعبداللهیان، همتای ایرانی خود را نیز منتشر کرد. بر اساس این گزارش، دیگر رسانه‌های عربی نیز سفر وزیر خارجه سعودی به تهران را به طور گسترده بازتاب دادند.