هوش مصنوعی در خدمت کشاورزی

فریدون عسکری* -هوش مصنوعی ( Artificial Intelligence) در سال‌های اخیر در بسیاری از حوزه‌ها برای افزایش بهره‌وری و بازدهی به کار گرفته شده است. به طوری که هوش‌ مصنوعی روش‌های سنتی کارها را به روشی کارآمدتر و بهتر تبدیل می‌کند.
در همین رابطه، استفاده از هوش مصنوعی در کشاورزی (زراعت، باغداری) باعث می‌شود تا بهره‌وری افزایش پیدا کرده و تاثیرات منفی محیطی را تا حد زیادی کاهش‌ دهد. امروزه اکثر استارتاپ‌های (Startup شرکت نوآفرین) هوش‌مصنوعی که در زمینه کشاورزی فعالیت می‌کنند رویکردی برای افزایش کارآیی روش‌ها و میزان تولید محصولات کشاورزی دارند.
طبق مطالعات انجام شده در بازار ایالات متحده آمریکا، گزارش شده است که به کار بردن هوش‌مصنوعی در کشاورزی باعث افزایش اندازه بازار این حوزه در حد 1550‌میلیون دلار تا پایان سال 2025 خواهد شد.
در نتیجه می‌توان گفت، امروزه هوش مصنوعی به کمک کشاورزی آمده تا رشد اقتصادی آن را تضمین کند.
در واقع به کار گرفتن هوش مصنوعی به تشخیص و پایش بین آفات و بیماری‌های گیاهی و همچنین پیش‌بینی تغییرات آب‌وهوایی کمک می‌کند و می‌تواند به این مشکلات پاسخ هوشمندانه‌ای ارائه دهد.
اصطلاح کشاورزی هوشمند (Smart Agriculture) به استفاده از فناوری‌هایی مانند اینترنت، حس‌گرها(Sensor)، سیستم‌های مکان‌یابی(GPS)، ربات‌ها و هوش مصنوعی با هدف مدیریت مزرعه برای افزایش کیفیت و کمیت محصولات زراعی و باغی، همچنین بهينه‌سازی کارایی نیروی انسانی مورد استفاده در مزارع و باغات گفته می‌شود. کشاورزی هوشمند می‌تواند در زمینه‌های کاشت، داشت (آبیاری، سمپاشی، کوددهی) و برداشت محصول به کشاورزی کمک کند.
کشاورزی هوشمند از طریق سنسورها می‌تواند رطوبت خاک و هوا، سطح آب، نور خورشید و غیره را اندازه‌گیری کند و با استفاده از هوش مصنوعی و این اطلاعات به کشاورزان (زارعان، باغداران) کمک کند تا بهترین زمان برای آبیاری را پیدا کنند تا در منابع آبی خود صرفه‌جویی کنند. علاوه بر این با آنالیز مواد مغذی خاک ( نیتروژن، فسفر و پتاسیم) می‌تواند باعث افزایش کیفیت محصولات شود.
در این میان ادغام هوش مصنوعی و رباتیک در سیستم‌های آبیاری، نحوه مدیریت منابع آب را تغییر می‌دهد. الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند داده‌‌های حس‌گرهای مختلف را تجزیه و تحلیل کنند و تصمیم‌گیری مستقل در مورد برنامه‌های آبیاری و بهینه‌‌سازی مصرف آب بگیرد. به کارگیری ربات‌های هوشمند برای خودکار کردن فرآیند آبیاری، کاهش هزینه‌های نیروی کار و اطمینان از پایداری آب است. این فناوری‌ها بخشی از گرایش گسترده‌‌تر به سوی کشاورزی دقیق هستند که هدف آن بهینه‌‌سازی استفاده از منابع و افزایش بهره‌وری کشاورزی در عین حال به حداقل رساندن آسیب به محیط‌زیست و منابع آب است و ما فاصله چندانی تا به‌کارگیری این سیستم‌ها نداریم.
در همین راستا در ایران نیز برای استفاده بهینه از منابع آب و اشتغال در زمینه کشاورزی و بهره‌گیری از کشاورزی اقتصادی باید به سمت «کشاورزی پایدار زیستی مبتنی بر هوش مصنوعی» برویم.
*کارشناس اقتصاد کشاورزی