هژمونی اروپایی

مرتضی یاسری‌نیا- قرار نبود در چهاردهمین دوره جام‎جهانی فوتبال باشگاه‌ها اتفاقی متفاوت از ادوار قبلی رخ دهد و باز هم حضور نمایندگان آمریکای‌جنوبی و اروپا در بازی نهایی، تبلیغاتی بودن صرف این جام را به رخ کشید‌. تا قبل از شروع رقابت‌ها در سال ۲۰۰۰، نبردی بین قهرمان لیگ قهرمانان اروپا و جام لیبرتادورس، تعیین‌کننده فاتح جام‌ بین‌قاره‌ای بود اما از آن زمان فیفا با فشار اسپانسرهای اصلی‌اش از جمله کوکاکولا تصمیم گرفت یک دوره رقابت با حضور قهرمانان همه قاره‌ها برگزار کند؛ اتفاقی که در ابتدا جذاب بود اما وقتی مسابقات به‌طور منظم از سال ۲۰۰۵ انجام شد و فاصله فراوان ۲ قاره اروپا و آمریکای‌جنوبی با سایر قاره‌ها عریان شد، عدم جذابیت جام‌جهانی باشگاه‌ها به اثبات رسید؛ نشان به آن نشان که از اولین دوره تا به حال غیر از چهار دوره، فینال همیشه بین یک اروپایی و نماینده آمریکای‌جنوبی انجام شده؛ یعنی همان جام بین‌قاره‌ای!
یکی از چهار دوره هم فینالی تمام آمریکای‌جنوبی داشته و تنها دو بار نمایندگان آفریقا (مازمبه در سال ۲۰۱۰ و راجا کازابلانکا در سال ۲۰۱۳) و یک بار نماینده آسیا (کاشیما آنتلرز در سال گذشته) این انحصار را شکستند و البته هیچ کدام نتوانستند جام را از دستان نمایندگان دو قاره برتر خارج کنند‌. امسال هم رئال‌مادرید پس از برتری دشوار مقابل الجزیره امارات به بازی نهایی با گرمیو، قهرمان دوره قبل جام لبیرتادورس راه یافت و شانس زیادی برای تبدیل شدن به اولین تیم فاتح دو دوره متوالی رقابت‌ها و رسیدن به بارسلونا در صدر جدول پرافتخارترین تیم‌های جام دارد‌. در ۱۳ دوره گذشته، اروپا ۹ بار قهرمان شده است؛ ۳ بار بارسلونا، ۲ بار رئال‌مادرید و یک بار اینتر، بایرن‌مونیخ، میلان و منچستریونایتد‌. جالب اینکه از زمان شکست یک بر صفر چلسی مقابل کورینتیانس در سال ۲۰۱۲، اروپا همیشه در جام‌جهانی باشگاه‌ها قهرمان شده! به عبارت بهتر از سال ۲۰۰۶ تا به حال، قاره سبز فقط همین یک بار بازی نهایی و جام را از دست داده است! این یعنی یک هژمونی تمام‌عیار از سوی قاره برتر در فوتبال دنیا‌.
طلسم‌شکنی؟
اگر امروز، گرمیو بر رئال غلبه کند، تیم‌های برزیلی برای پنجمین بار قهرمانی را تجربه خواهند کرد‌. هر چهار قهرمانی قبلی نمایندگان آمریکای‌جنوبی هم توسط برزیلی‌ها شکل گرفت؛ از جمله سه قهرمانی در سه دوره اول‌. در سوی مقابل برتری رئال‌مادرید یعنی سومین قهرمانی سفیدها و رسیدن آنها به بارسلونا در صدر جدول پرافتخارترین تیم‌های جام‌. تیم زیزو در صورت پیروزی، ششمین قهرمانی نمایندگان اسپانیا را رقم می‌زند‌. اینجا هم درست مانند لیگ قهرمانان، اروپا زیر سلطه نام لالیگا قرار دارد و هیچ لیگی به اندازه سطح اول فوتبال اسپانیا، قهرمان تحویل جام‌جهانی باشگاه‌ها نداده است!