هیات علمی دانشگاه برای متاهل‌ها

جهان صنعت- طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده که در مجلس مطرح شده است، محدودیت‌های تازه‌ای برای اشتغال در نظر گرفته است‌. این طرح دستگاه‌های دولتی را ملزم کرده برای استخدام، مردان متاهل دارای فرزند، مردان متاهل و سپس زنان دارای فرزند را در اولویت استخدام قرار دهند و مجردها را تنها در صورت نبود متقاضی متاهل به استخدام در بیاورند علاوه بر این عضویت مجردها در هیات علمی دانشگاه‌ها نیز ممنوع شده است و اعضای جدید هیات علمی باید ضرورتا متاهل باشند‌.
وضع این محدودیت‌ها در جهت ترویج ازدواج در شرایطی صورت می‌گیرد که پیش از این نیز برخی طرح‌ها مانند تعیین مجازات حبس برای پیشگیری دایم از بارداری، با واکنش‌های شدید مخالفان رو به رو شده بود‌. منتقدان این گونه طرح‌ها می‌گویند ترویج ازدواج به موقع و فرزندآوری باید همراه با ایجاد امکانات و شرایط ازدواج برای افراد باشد، نه با برخورد سلبی و وضع مجازات‌.
با این حال در طرح جامعه جمعیت و تعالی خانواده همچنان مجردها بدون برخورداری از مزیتی برای رسیدن به وضعیت تاهل، از داشتن شغلی با منزلت اجتماعی بالا که می‌تواند آنها را برای ازدواج آماده کند محروم شده‌اند‌.
یکی از موارد طرح جمعیت و تعالی خانواده می‌گوید پنج سال پس از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون، جذب افراد مجرد به عضویت هیات علمی در تمامی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی دولتی و غیردولتی و معلمان مدارس در مقاطع مختلف تحصیلی، ممنوع است تنها در صورت نبودن متقاضی متاهل واجد شرایط با تایید بالاترین مقام دستگاه، جذب افراد مجرد بلامانع خواهد بود‌ البته افراد مجرد نخبه از شمولیت این ماده مستثنا هستند‌.
تبصره این ماده مجردهای نخبه را از این قانون مستثنا کرده است، اما مشخص نیست مجردهایی که با تلاش خود توانسته‌اند به مرحله استادی برسند به چه دلیل نباید شرایط عضویت در هیات علمی را داشته باشند‌.
برخی از استادان دانشگاه‌ها در اظهارنظرهایی با تصویب این ماده مخالفت کرده‌اند‌. دکتر فرزانه در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به ماده ۹ این طرح گفت: ازدواج و ترغیب به ازدواج کردن کار بسیار خوبی است و لوازم آن را باید فراهم کرد اما نه اینکه احیانا جلوی کسانی که به دلایلی مجرد هستند، مانع‌تراشی کنیم‌.
وی در تشریح سیاست جمعیتی مثبت گفت: دولت و مجلس تسهیلات ازدواج را از طریق وام ازدواج، تسهیلات مسکن و‌.‌.‌. فراهم کنند‌. یعنی بیشتر روی جنبه مثبت کار شود نه جنبه منفی و منع ایجاد کردن‌.
وی با اشاره به بالا رفتن سن ازدواج در کشور ادامه داد: برخی افرادی که کارشناسی ارشد و دکترا می‌گیرند حدودا در سن ۲۸ سالگی هستند و احتمال اینکه ازدواج نکرده باشند کم نیست‌ بنابراین منطقی نیست یک فارغ التحصیل ممتاز دکترا را که ممکن است چند سال بعد ازدواج کند به دلیل اینکه مجرد است، استخدام نکنیم‌.
این استاد دانشگاه شریف با بیان اینکه «مطابق قانون اساسی همه مردم باید فرصت برابر برای اشتغال و فعالیت اقتصادی داشته باشند» افزود: بهتر است فردی که می‌خواهد عضو هیات علمی شود فردی جوان و تازه فارغ التحصیل شده باشد تا آمادگی ذهنی خوبی برای ارایه مطالب به دانشجویان داشته باشد‌.
همچنین عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در واکنش به بند نهم طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده که به موجب آن استخدام اعضا هیات علمی مجرد ممنوع می‌شود، گفت: پیش‌فرض ما این است که فرد مجرد را استخدام نکنیم تا ترغیب شود ازدواج کند‌. ما ازدواج زوری نداریم! همان‌طور که فرزند آوری زوری نداریم‌.
دکتر زاهدی اصل افزود: این بند باعث محرومیت دانشگاه از بعضی نیروهای نخبه و کارآمد می‌شود و عادلانه و کارشناسانه نیست‌. به فرض تعدادی نیروی نخبه داریم اما چون نتوانسته‌اند ازدواج کنند، بگوییم نمی‌توانید عضو هیات علمی شوید‌.
وی درباره ترغیب جوانان به ازدواج گفت: باید شرایط و بسترها آماده شوند و فضا و امکانات را به‌گونه‌ای فراهم کنیم که گشایشی به وجود آید تا جسارت جوانان برای تشکیل زندگی بیشتر شود وگرنه ما مجردها را استخدام نکنیم،‌ هیات علمی نکنیم و‌.‌.‌. پس حقوق شهروندی و حق حیات آنها چه می‌شود؟ به نظر من این راه منطقی نیست و با این محدودیت‌ها نمی‌توان جوانان را ترغیب به ازدواج کرد‌.
این استاد دانشگاه علوم اجتماعی ادامه داد: ما نعل وارونه می‌زنیم‌. یکی از بسترهایی که می‌تواند جوانان را به ازدواج ترغیب کند، اشتغال است‌. ما داریم فرصت اشتغال را از جوانان می‌گیریم و می‌گوییم آنان باید ازدواج کنند تا بتوانند شاغل شوند درحالی که اول اشتغال است و بعد ازدواج نه اینکه اول ازدواج بعد شغل‌.
وی در پایان این بند را که در کمیسیون فرهنگی مجلس مطرح شده ناقض قانون اساسی دانست و گفت: در یکی از اصول قانون اساسی به صراحت گفته شده که اشتغال حق همگانی و ذکر نشده که اشتغال حقی است برای متاهلین! در اصل دیگری نیز گفته شده که مردم در انتخاب شغل آزادند‌.
پیش از این نیز شهیندخت مولاوردی معاون رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده در گفت‌وگو با فارس ضمن انتقاد به این ماده گفته بود: این موضوع تنها در حد یک پیشنهاد است و تا قانونی شدن فرآیند طولانی در پیش دارد‌.
او افزود:‌ معاونت امور زنان ریاست‌جمهوری برنامه‌‌ای را درخصوص قانون تسهیل ازدواج جوانان در دستور کار خود قرار داده که هم‌اکنون در حال بررسی این موضوع هستیم تا موانع اجرای آن مشخص و راهکارهای لازم برای اجرای آن تعیین کنیم‌.
وی با اشاره به ممنوعیت استخدام دختران مجرد در هیات علمی دانشگاه‌ها افزود: هم‌اکنون دختران زیادی در جامعه ما هستند که هنوز ازدواج نکرده‌اند و از آنان تحت عنوان خودسرپرست یاد می‌شود‌. این موضوع نیازمند شناخت دقیق مساله است اما در پروژه خانواده سالم سعی کرده‌‌ایم نیازها و اقتضائات این گروه را در نظر بگیریم‌.
معاون رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده ادامه داد:‌ در گذشته وقتی صحبت از زنان سرپرست خانوار می‌شد ذهنمان به سمت زنان مطلقه و بیوه هدایت می‌شد اما هم‌اکنون دخترانی که ازدواج نکرده‌اند نیز در این گروه جای گرفته‌اند‌.
مولاوردی درخصوص ممنوعیت استخدام دختران مجرد در هیات علمی دانشگاه‌ها گفت: هنوز این قانون در صحن علنی تصویب نشده و تنها یک پیشنهاد است و تا به قانون تبدیل شود فرآیند طولانی در پیش دارد‌.
وی خاطرنشان کرد: امیدواریم مسوولان در ارایه این‌گونه نظرات به آثار اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آن نیز توجه داشته باشند و همه جانبه آن را مورد بررسی قرار دهند و امیدوار هستیم این طرح در مرحله نهایی به واقعیت‌های جامعه نزدیک شود‌.
با وجود اینکه طرح جمعیت و تعالی خانواده براساس سیاست‌های افزایش جمعیت در کشور مطرح شده، به عقیده بسیاری از منتقدان نیازمند تجدیدنظر است تا سیاست‌های تشویقی را جایگزین تنبیهات و برخوردهای سلبی برای ازدواج و فرزندآوری کند‌.