واردات قطره‌چکانی خودرو

تسنیم- واردات خودرو که قرار بود با سرعت انجام و تا حدودی بازار خودرو را از رکود خارج کند همچنان با چالش روبه‌رو است و عملا هنوز خبری از تحویل خودروهای ثبت‌نامی به متقاضیان نیست.
آن‌طور که ضیغمی رییس سازمان توسعه تجارت می‌گوید: از اواخر سال گذشته حدود ۳۴ هزار نفر در سامانه مرتبط با فروش خودرو وارداتی ثبت‌نام کرده بودند که پس از مدتی تعدادی از این متقاضیان انصراف دادند به نحوی که ۳۵۰۰ نفر از متقاضیان در این مدت از دریافت خودرو خارجی انصراف داده‌اند و مبالغ واریزی نیز به حساب آنها عودت داده شده است.
به گفته وی، در حال حاضر حدود ۲۲ هزار نفر در سامانه فروش خودرو وارداتی همچنان به عنوان متقاضی خرید این خودروها حضور دارند. البته حدود ۷۵۰۰ متقاضی نیز به صورت قطعی خودروی وارداتی خود را از طریق سامانه انتخاب کرده‌اند.
وی افزود: تاکنون بیش از ۸۴۰۰ دستگاه خودرو از برندهای مختلف در سامانه مذکور عرضه شده است. این در حالی است که در مجموع بیش از ۸۰۰۰ دستگاه خودرو وارد بنادر کشور شده است که از این تعداد حدود ۴۵۰۰ دستگاه خودرو نیز از گمرکات مختلف ترخیص شده است.
براساس گفته‌های این مقام مسوول، در حال حاضر ۴۵۰۰ خودرو از گمرک ترخیص شده و حدود نیمی از این خودروها ترخیص و اصطلاحا پلاک شده است، اما از آن طرف مشتریان انگشت‌شماری به خودروهای خود رسیده‌اند. مشخص نیست چرا شرکت‌ها و حتی وزارت صنعت در این رابطه شفاف‌سازی نمی‌کند که چه تعداد خودرو به دست مردم رسیده است و اینکه چرا شرکت‌ها تمایلی به تحویل خودروها به مردم ندارند؟
براساس تازه‌ترین گزارش گمرک ایران، آمار واردات قطعی انواع خودروی سواری در ۹ ماهه سال جاری ذیل ردیف تعرفه ۸۷۰۳ به تعداد ۴۳۸۶ دستگاه و به ارزش ۸۶ میلیون و ۴۷۸ هزار دلار بوده است.
این در حالی است که در ۹ ماهه سال گذشته تعداد ۲۴۷ دستگاه خودروی سواری به ارزش ۷ میلیون و ۵۱۳ هزار دلار وارد کشور شده بود.
با وجود این آمار وزارت صمت در مورد خودروهایی که فرآیند ترخیص تا شماره‌گذاری را طی کرده‌اند توضیحاتی را مطرح نمی‌کند تا تکلیف خودروهای عرضه‌شده مشخص شود. عدم شفاف‌سازی و تحویل قطره‌چکانی خودروهای وارداتی به مردم در حالی انجام می‌شود که بازار قیمت خودروهای وارداتی هر روز ملتهب‌تر می‌شود و هر کس رقم‌های مختلفی را برای این خودروها که هنوز راهی بازار نشده‌اند اعلام می‌کند. جالب اینجاست برخی معتقدند تعلل دو خودروساز بزرگ داخلی در تحویل خودروها دلیل التهاب بیشتر قیمت‌ها در بازار است تا شاید به برکت این موضوع مجوزهای جدید واردات خودرو را از دولت بگیرند. در این رابطه وزارت صنعت باید شفاف‌سازی کند تا بازار خودرو رنگ آرامش به خود بگیرد و متقاضیان با سرعت بیشتری خودروهای ثبت‌نامی را تحویل بگیرند.
در این ارتباط مهدی ضیغمی رییس سازمان توسعه تجارت ایران درخصوص روند کند شماره‌گذاری خودروهای وارداتی گفت: در حال حاضر شرکت‌های واردکننده اعلام می‌کنند که خودروها در روند شماره‌گذاری هستند، البته شرکت‌ها می‌گویند این فرآیند زمان‌بر است.
وی در پاسخ به اینکه برخی گمانه‌زنی‌ها مطرح می‌شود که تعدادی از شرکت‌ها از زمان‌بر بودن این فرآیند استقبال کرده و تمایلی به عرضه محصولات به مشتریان ندارند، گفت: ممکن است چنین چیزی باشد و بعضی شرکت‌ها از این زمان‌بر بودن استفاده کنند تا ریال بیشتری دستشان بماند. در حال حاضر تعدادی از شرکت‌ها می‌گویند پلاک‌گذاری طول می‌کشد در صورتی که بعضی از شرکت‌ها این فرآیند را خیلی سریع طی می‌کنند. به عنوان نمونه یک شرکت دو هفته‌ای فرآیند را طی می‌کند و برخی تا یک ماه در روند شماره‌گذاری هستند.
رییس سازمان توسعه تجارت اضافه کرد: به همین دلیل راهور می‌تواند کمک و آماری منتشر کند تا مشخص شود کدام شرکت درست عمل کرده و کدام شرکت تمایلی به طی شدن سریع شماره‌گذاری خودروها ندارد.
واردات خودرو جلوی زیاده‌خواهی خودروسازان را می‌گیرد
الله‌وردی دهقانی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در مورد وضعیت واردات خودرو گفت: در صورتی که واردات خودرو به درستی انجام نشود خودروسازان به بازی افزایش قیمت ادامه می‌دهند.
وی درباره عدم تعیین‌تکلیف قیمت خودرو‌هایی مانند شاهین اتوماتیک و اطلس که در دومین طرح سامانه یکپارچه فروش خودرو به فروش رفته است، گفت: قیمت این خودرو‌ها باید هرچه سریع‌تر تعیین‌تکلیف شود. ما نیز این موضوع را در کمیسیون صنایع و معادن مجلس پیگیری می‌کنیم.
نماینده مردم ورزقان در مجلس شورای اسلامی افزود: هرچند این موضوع را پیگیری می‌کنیم، اما سیاست‌ها باید به سمتی پیش رود که خودروسازان نه‌تنها به دنبال افزایش قیمت نباشند بلکه ناچار شوند برای جذب مشتری به سراغ کاهش قیمت نیز روند.
عضو هیات‌رییسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس درباره تلاش خودروسازان برای افزایش مجدد قیمت خودرو تصریح کرد: خودروسازان همواره این بحث را مطرح می‌کنند و در سال چندین بار خواستار افزایش قیمت هستند.
وی با بیان اینکه مجلس با تصویب قانون واردات خودرو‌های کارکرده و نو، بستر افزایش عرضه خودرو را فراهم کرد، ادامه داد: در صورتی این قوانین به درستی اجرایی شود خودروسازان ناچار می‌شوند در وهله نخست خودرو‌های باکیفیت تولید کنند تا توان رقابت با خودرو‌های وارداتی را داشته باشند و در گام بعدی با کاهش هزینه تولید، قیمت خودرو‌ها را کاهش دهند.
دهقانی اضافه کرد: اگر دولت اراده‌ای برای اجرای درست این قوانین نداشته باشد و هر روز با مسائلی مثل کمبود ارز، مسائل زیست‌محیطی و… مانع واردات شود، روش فعلی خودروسازان برای افزایش قیمت همواره ادامه خواهد داشت.
این نماینده مردم در مجلس یازدهم با بیان اینکه در صورتی که واردات خودرو به درستی انجام نشود خودروسازان همچنان به بازی افزایش قیمت خود ادامه می‌دهند، گفت: امیدواریم وزیر صمت که خود نیز مصمم به واردات خودرو است این موضوع را عملیاتی کند تا شاهد کاهش قیمت خودرو‌های تولید داخل باشیم.
مهدی عسگری نایب‌رییس کمیسیون صنایع و معادن نیز اظهار کرد: در چند ماه اخیر یک وضعیت ناهماهنگ بین دستگاه‌های مختلف در موضوع خودرو وجود داشته که باعث بروز مشکلاتی شده است. به تعبیری خودرو تبدیل به گوشت قربانی شده که هر کسی آن را به سمت خود می‌کشد و فقط نگاه جزیره‌ای و سازمانی خود را در این موضوع می‌بیند. وی با بیان اینکه واردات خودروی نو به صورت قطره‌چکانی شروع شده است، گفت: با این وضعیت و واردات خودرو با قیمت‌های بالا طبیعتا دردی از مردم به خصوص قشر متوسط دوا نمی‌شود، انتظار می‌رود دولت به وحدت رویه‌ای برسد تا همه اضلاع به نقطه مشترکی برسند و از دولت درباره بحث خودرو یک صدا بشنویم و همه هم پای آن بایستند.
عسگری تاکید کرد: در صورتی که سیاستگذاری‌ها به درستی اجرا شود این دور از ذهن نیست که در آینده بازار خودرو به ثبات برسد. البته در این بین یکسری از متغیرهای خارج از دسترس و کنترلی همچون حوادث بین‌المللی را نباید در نظر گرفت، ولی در مجموع با روند بانک مرکزی در زمان مدیریت آقای فرزین در ایجاد ثبات در بازار ارز می‌توان انتظار داشت بازار خودرو به ثبات برسد.
پروسه ۳ ماهه تخصیص ارز واردات از محل ارز صادرات اشخاص
۱- فرآیند تخصیص ارز جهت واردات خودرو: بررسی‌ها نشان می‌دهد، ارز واردات خودرو، از طریق ارز حاصل از صادرات اشخاص (ارز صادرات خود و غیر) است. نکته‌ای که در این بین وجود دارد این است که در رویه تامین ارز واردات خودرو از محل صادرات غیر، فرآیند تخصیص، تامین ارز و فرآیند دریافت گواهی ثبت آماری بانک مرکزی (کد ساتا) عملا فرآیندی زمان‌بر است و بین ۳ الی ۴ ماه طول می‌کشد.
به بیان دیگر در این رویه وارداتی، تنها شرکت‌هایی که حداقل از ۳ تا ۶ ماه پیش اقدام به ثبت نمایندگی برای واردات کرده‌اند می‌توانند کد ساتا را دریافت و فرآیند ترخیص خودرو از گمرک را تا انتها طی کنند، به عبارت دیگر شرکت‌های جدیدی که قصد واردات دارند باید این پروسه‌ی ۶ ماهه را طی کنند.
۲- مدارک مورد نیاز برای ترخیص: دیگر نکته‌ای که درخصوص ترخیص خودروهای وارداتی از گمرک وجود دارد، اخذ مجوزهای استاندارد ۸۵‌گانه مرتبط با خودرو است.
البته نکته‌ای که در این خصوص وجود دارد این است بعد از مطرح شدن برخی حواشی درخصوص رسوب خودرو در گمرکات و بنادر با ورود معاون اول رییس‌جمهوری رویه سهل‌گیرانه‌تری درخصوص دریافت مجوزها صورت گرفت. به این ترتیب با همکاری سازمان ملی استاندارد درخصوص ترخیص خودرو‌های وارداتی تسهیلات قابل‌توجهی درخصوص استاندارهای ۸۵‌گانه لحاظ شده است.
بر این اساس پیگیری‌ها نشان می‌دهد هم‌اکنون تنها خودروهایی که استاندارد آلایندگی را کسب نکرده‌اند اجازه‌ ترخیص از گمرکات را نخواهند داشت.
۳- مشکلات خرید خودرو توسط واردکنندگان: از طرف دیگر نکته‌ای که به نظر می‌رسد می‌تواند به عنوان آخرین عامل برای وضعیت فعلی خودرو‌های وارداتی مطرح شود، وجود چالش‌ها و مشکلاتی است که مقابل واردکنندگان در حوزه تامین خودرو وجود دارد که البته در این خصوص باید شفاف‌سازی بیشتری شود.