واشنگتن گام نخست را بردارد

آرزو فرشید – دیپلماسی پارلمانی در سال‌های اخیر به عنوان یک فعالیت موثر در عرصه پیچیده و گسترده سیاست خارجی مورد توجه قرار گرفته و گروه‌های دوستی پارلمانی از جمله ابزارهایی هستند که نقش برجسته‌تری در این زمینه دارند. ما نیز در کشورمان بعد از مجلس سوم از این قابلیت پارلمان برای کمک به مسایل سیاست خارجی استفاده می‌کنیم.

این روزها که دیپلماسی دولت یازدهم درصدد از سرگیری ارتباط با آمریکا بعد از ۳۵ سال است و در سفر اخیر رییس‌جمهور و وزیر امور خارجه به نیویورک اقداماتی در این زمینه صورت گرفته، شکل‌گیری گروه دوستی پارلمانی با آمریکا اهمیت ویژه یافته است، خصوصا زمانی که وزیر امور خارجه در نشستی با اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت که نمایندگان کنگره آمریکا تمایلی به دیپلماسی پارلمانی با ایران دارند و تاکید کرد که می‌توان آمریکا را در میدان دیپلماسی شکست داد.
سیدحسین نقوی‌حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز پیش از این با تاکید بر اینکه تشکیل گروه دوستی پارلمانی ایران و آمریکا منوط به اذن رهبری است، اعلام کرده بود که اظهار تمایل نمایندگان کنگره آمریکا برای برقراری دیپلماسی پارلمانی با ایران از این واقعیت که نمی‌توان با ملت ایران با زبان زور و تهدید صحبت کرد، نشات می‌گیرد.
اگر آمریکا صادق باشد، ما آماده‌ایم
مهدی دواتگری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در گفت‌وگویی با «جهان‌صنعت» در این خصوص اظهار کرد: ما تقریبا با همه کشورها ارتباط دوستی پارلمانی داریم و تنها رژیم صهیونیستی و آمریکا در ۳۴ سال اخیر از این قاعده مستثنا بوده‌اند.
وی با بیان اینکه تحقق این امر مستلزم اقدامات عملی آمریکا در جهت جلب اعتماد ایران دارد، تصریح کرد: اگر آمریکا سعی نکند که قلدر مابانه عمل کند و حقوق قانونی ایران را به رسمیت بشناسد، ما نیز آمادگی داریم که این ارتباط دوستی پارلمانی را ایجاد کنیم.
وی افزود: نشان دادن صداقت در عمل و اقداماتی مانند آزادسازی اموال ایران از جلمه مواردی است که به اعتمادسازی در این ارتباط کمک می‌کند.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی همچنین جلب سرمایه‌های خارجی بیشتر و رشد اقتصادی و حل‌وفصل مسایل موجود را از جلمه آثار برقراری رابطه پارلمانی دانست.
دواتگری در پاسخ به این سوال که در شرایط کنونی احتمال شکل‌گیری این ارتباط چقدر است؟ با تاکید بر اینکه شرط اصلی در برقراری این رابطه دستور رهبری است، گفت: فکر نمی‌کنم در این فضا که آمریکا تصمیم‌گیرنده اصلی نیست و تحت فشار صهیونیست‌ها عمل می‌کند بتوان به ایجاد این‌گونه روابط چندان امیدوار بود.
محمدحسن آصفری، دبیر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی با بیان اینکه در شرایط کنونی ضرورتی برای ایجاد رابطه دوستی پارلمانی با آمریکا وجود ندارد، اظهار کرد: ما اعتقاد داریم هر زمانی که آمریکا اقدامات عملی مثل حذف بخشی از تحریم‌ها و ترک رویکرد متناقض فعلی خود را نشان دهد، شرایط برای ایجاد روابط پارلمانی فراهم می‌شود.
وی با بیان اینکه دولت یازدهم در جهت برقراری رابطه حرکتی را آغاز کرده که مورد تایید مجلس است، گفت: بیشتر از ۲۰۰ نماینده مجلس در بیانیه‌ای حمایت خود را از اقدام دولت نشان دادند و روشن است که ایجاد رابطه دوستی با پارلمان نیز می‌تواند تاثیر مثبتی در روند دیپلماسی دولت داشته باشد و به حل‌وفصل مسایل موجود کمک کند.
این نماینده مجلس در پاسخ به این سوال که آیا در صورت تغییر در عملکرد آمریکایی‌ها در درون کشور منعی برای ایجاد ارتباط وجود دارد یا خیر، گفت: سیاست‌های کلان کشور را رهبری تعیین می‌کند و در این شرایط که ایشان از نرمش قهرمانانه سخن می‌گویند برای این‌گونه مسایل مشکلی نیست.
وی همچنین درخصوص احتمال مشاهده این تغییر رفتارها از سوی آمریکا گفت: با توجه به فشار لابی صهیونیستی ما به بروز این تغییرات مثبت خوشبین نیستیم.
اگر فایده داشته باشد، مشکلی نیست
منصور حقیقت‌پور، نایب ‌رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی نیز تشکیل گروه دوستی پارلمانی ایران و آمریکا را موضوعی قابل طرح و بررسی می‌داند و در این‌باره می‌گوید: اعضای کنگره نمایندگان ملت و نه دولت آمریکا هستند و از این حیث ارتباط با نمایندگان کنگره امری مخالف منافع ایران نیست.
وی با اعلام اینکه به‌طور کلی مجلس موضوع تحرک دیپلماسی پارلمانی را هم‌اکنون در دستور کار خود دارد، ارتباط با کنگره آمریکا را در این چارچوب تعریف می‌کند و می‌گوید: مجلس می‌تواند با هزینه- فایده کردن این موضوع و درصورتی که تشکیل گروه دوستی پارلمانی بین دو کشور با اسناد بالادستی مغایرتی نداشته باشد درباره آغاز مناسبات پارلمانی با کنگره تصمیم‌گیری کند. قطعا اگر این ارتباط برای ایران فایده داشته باشد اشکالی در تشکیل گروه دوستی پارلمانی بین دو کشور وجود نخواهد داشت.
عبدالرضا مصری، سخنگوی هیات رییسه نیز در همین رابطه گفته بود که طرح برقراری هر نوع ارتباطی در قالب هر شکلی بین دو کشور یک مساله متقابل است و درخصوص گروه دوستی پارلمانی بین ایران و آمریکا نیز به طور طبیعی باید این مساله به صورت متقابل باشد.
وی با بیان اینکه منظور از موضوع متقابل درخصوص ایجاد گروه دوستی پارلمانی ایران و آمریکا این است که ابتدا باید گروه دوستی ایران در پارلمان آمریکا ایجاد شود بعد ما نیز به طور متقابل در این خصوص، گروه دوستی در پارلمان ایران ایجاد کنیم، اعلام کرد: به طور معمول در مذاکرات، موافقتنامه یا تفاهمنامه‌ای امضا می‌شود که در یک تاریخ مشخص و معین دو کشور اعلام رسمیت گروه دوستی داشته باشند. جمهوری اسلامی ایران در این مورد نیز همچون دیگر موارد پیش‌شرطی را نمی‌پذیرد و زمانی که هر‌کدام از طرفین پیش‌شرطی نگذاشتند، می‌توان این گروه دوستی را تشکیل داد.