واقعیت مسکن زیر نقاب آمار

علیرضا محمدی*
آماری که بانک مرکزی هر ماه در خصوص بازار مسکن تهران ارائه می‌کند برمبنای تعداد معاملات انجام شده است؛ معاملاتی که در سامانه ثبت معاملات و املاک کشور و توسط مشاوران املاک ثبت می‌شود.

بانک مرکزی در کشورهای سراسر دنیا استقلال بیشتری نسبت به ایران دارد. البته آماری که توسط بانک مرکزی ایران منتشر می‌شود، تقریبا به واقعیت نزدیک است.
آمارسازی و بهتر نشان دادن وضعیت توسط اعداد و ارقام از زمان ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد در ایران باب شد. در شرایط کنونی به نظر می‌رسد مقامات مسوول وزارت راه‌و‌شهرسازی حتی از آمار دستکاری‌شده بانک مرکزی هم عدول کرده‌اند و قصد دارند آماری را در خصوص بازار مسکن ارائه دهند که بتواند شعارهایی که دولت داده را پوشش دهد تا در نهایت دولت سیزدهم کارنامه مورد قبول‌تری در اختیار داشته باشد. واقعی‌ترین آماری که بازار مسکن می‌تواند داشته باشد، همین معاملاتی است که در سامانه ثبت معاملات و املاک کشور به ثبت می‌رسند. خرید و فروش‌هایی که در این سامانه ثبت می‌شوند، می‌توانند مبنای درست و قابل قبولی در خصوص بازار مسکن به شمار روند.
آماری که بانک مرکزی طی چند ماه گذشته ارائه داده است، از کاهش نسبی قیمت واحدهای مسکونی حکایت می‌کند. واقعیت نیز غیر ‌از این نیست، چراکه قیمت مسکن در برخی مناطق به خصوص مناطق کم‌برخوردار شهر که در آن واحدهای مسکونی قیمت کمتری دارند، با کاهش روبه‌رو بوده است. باید توجه داشت که این کاهش قیمت بیشتر به تبع رکود حاکم بر بازار مسکن و نرخ دلار است.
دولت سیزدهم در سال جاری نرخ دلار را تقریبا در حدود ۵۰ هزار تومان نگه داشت؛ به جز مقاطعی که این نرخ تا نزدیکی ۶۰ هزار تومان هم رفت و بازگشت. در همین رابطه، ثبات نرخ دلار در سال جاری و رکودی که بر بازار املاک و مستغلات کشور حکمفرما بود، دست به دست هم دادند و سبب کاهش نسبی قیمت واحدهای مسکونی در برخی مناطق شدند.
اظهارات اخیر مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه‌و‌شهرسازی مبنی بر اینکه آمار ارائه‌شده توسط بانک مرکزی و مرکز آمار ایران مبناهای مناسبی برای تعیین قیمت مسکن به شمار نمی‌روند، حاکی از تلاش مسوولان برای ارائه کارنامه‌ای روشن‌تر و بهتر برای دولت است. به نظر می‌رسد مسوولان قصد دارند با ارائه آماری دیگر، شعارهای مسکنی دولت سیزدهم را تا حدودی محقق‌شده نشان دهند.
چند روز پیش خبری مبنی بر اینکه دولت قصد دارد فعالیت کودکان کار در سطح شهرها را به عنوان شغل تعریف کند، منتشر شد؛ اقدامی به منظور کاهش آمار بیکاری. نکته حائز‌اهمیت در این خصوص آن است که در هیچ کجای دنیا چنین مبنایی برای آمار مشاغل و بیکاری در نظر گرفته نمی‌شود. اگر بخواهیم آمار بیکاری و افراد فاقد مسکن در ایران را با سایر کشورهای دنیا مقایسه کنیم، باید اذعان کرد که در کشور ما شرایط وخیم‌تری حاکم است. تغییر دادن روش تهیه آمار، موضوعی است که از زمان ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد در کشور مرسوم شد. به نظر می‌رسد هدف مسوولان وقت کشور نیز همین باشد.
* کارشناس حوزه مسکن