واکنش هوشمندانه

علی بیگدلی- آمریکا سال ۲۰۰۷ پیمانی نظامی با عراق امضا کرد. آقای نوری مالکی در کاخ سفید با جورج بوش پسر این قرارداد را امضا کردند که دلیلی بر حضور آمریکا در عراق است بعدا حتی از آمریکایی‌ها دعوت کردند که نیروهایشان را برای آموزش به سربازان عراقی به این کشور بفرستند. مهم‌تر از آن سرمایه‌گذاری‌هایی است که آمریکا مخصوصا در قسمت نفت و گاز عراق انجام داده و از این جهت بعید به نظر می‌رسد عراق تقاضا کند که آمریکا کشورش را ترک کند تا از این طریق نیز مطالبات ایران فراهم شود. اکنون آمریکا تعداد نیروها و پایگاه‌هایش را در عراق افزایش داده و پنج پایگاه در سراسر عراق وجود دارد بنابراین با این شرایط بعید است که امکان خروج آنها فراهم شود.
البته نخست‌وزیر عراق پیشنهادی به پارلمان داده تا موضوع خروج نیروهای آمریکایی را بررسی کند اما این تقاضا ناشی از هیجاناتی است که به واسطه ترور اخیر به‌وجود آمده و به نظر نمی‌رسد خیلی عمیقا تمایلی به این داشته باشند که آمریکا را از عراق اخراج ‌کنند.
ما راهی نداریم جز اینکه با وضع موجود خود سازوکاری جدید به‌وجود آوریم به‌خصوص که در مناطق نفوذ ایران یعنی عراق، سوریه و لبنان تغییراتی به‌وجود آمده و رقبای جدیدی وارد این منطقه شده‌اند. از طرفی آمریکا با جدیت بیشتری بعد از داعش وارد این منطقه شده، مضاف بر آن روسیه و ترکیه هم ورود پیدا کردند. شرایط بعد از سال ۲۰۱۳ که سقوط صدام حسین بود تغییر کرده است. آن موقع فضا کاملا آرام برای ورود ایران بود اما وضعیت الان متفاوت شده بنابراین ما هم ناچاریم با بروز این تغییرات، تغییراتی در استراتژی منطقه‌ای‌مان بدهیم. حادثه ترور سردار سلیمانی با اینکه مهم بود اما می‌تواند ما را به سمت و سویی بکشاند که آزادی عمل گذشته را نداشته باشیم. اینکه ایران به چه واکنشی می‌خواهد دست بزند مساله‌ای حساس برای دولتمردان ماست و نباید خیلی موافق این بود که مساله انتقامجویی به‌صورت فرهنگ عمومی درآید و اینکه تلویزیون هم دوربینش را به سمت مردم ببرد و از آنان برای اقدام متقابل نظرخواهی کند و در واقع حس انتقام را در مردم ‌به ‌وجود آورد درست نیست، چراکه این اقدام برای دولتمردان ما اصلا میسر نیست. شرایط کشور ما موقعیت مناسبی نیست که بخواهند دست به اقدام تلافی‌جویانه بزنند و ممکن است تسلسل حوادث ما را به جنگ ناخواسته بکشاند. بنابراین دولت باید با تدبیر نسبت به این موضوع مواجه شود. این هیجانات بعد از ترور سردار حاج قاسم سلیمانی طبیعی است اما سرمنشأ این واقعه می‌تواند خود اسراییل باشد چراکه این موضوع از تجربیات اسراییلی‌هاست که کاروان اتومبیل‌ها را به موشک ببندند و ترامپ هم به‌خاطر اینکه بتواند یک نمایش قدرتی از خود بروز دهد دست به چنین اظهارنظری زده. اکنون شرایط سخت و حساس است. دولتمردان ما به‌خصوص بخش نظامی با یک بصیرت و تدبیر باید با این موضوع برخورد کنند و اجازه ندهند انتقام به یک فرهنگ و انتظار سراسری تبدیل شود.
اما در اینکه سیاست ایران چه می‌تواند باشد باید گفت که اگر دولت دست به اقدامی نزند مطالبات مردم بدون پاسخ می‌ماند و اگر بخواهد دست به اقدامی تلافی‌جویانه بزند آن وقت کشور را وارد دوران جدیدی می‌کند. اکنون ما در کشور نارسایی‌هایی داریم و فشارهایی هم از منطقه و بعد بین‌المللی به ایران وارد می‌شود. اکنون نیز در آستانه سفر آقای ظریف به شورای امنیت هستیم. شورای امنیت هم آمادگی دارد با ایران برخوردی داشته باشد چراکه در آستانه مرحله بعدی اجرای برجام هستیم. در نتیجه شرایط سخت است و اگر ایران دست به اقدام متقابل بزند باید آن اقدام درخور این حادثه تروریستی باشد که آن هم ما را وارد دوران جدیدی از حیات سیاسی‌مان که خیلی خطرناک است می‌کند. وقتی روز اول صحبت از انتقام می‌کنیم و سطح انتظارات جامعه را افزایش می‌دهیم باید منتظر عواقبش هم باشیم. پیشنهاد نهایی این است که دولت با مدارا از کنار این قضیه عبور کند.