ورود برندهای مطرح در پساتحریم

سارا اصغری- با وجود تحریم‌ها و از سال1397 به بعد دو برند معتبر لوازم‌خانگی دنیا از ایران خارج شدند و بازار به‌صورت کامل در اختیار تولیدکنندگان داخلی قرار گرفت؛ البته معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده که با به نتیجه رسیدن مذاکرات ایران و آمریکا، شرکت‌های خارجی می‌توانند وارد این بازار شوند. باید در نظر داشت که باوجود مشکلات زیرساختی که لوازم‌خانگی با آن روبه‌رو است، اگر این مذاکرات منتج به توافق نشود، این صنعت دچار بحران‌های عمیق‌تری خواهد شد.
ورود شرکت‌های خارجی به بازار لوازم‌خانگی در صورت حصول توافق
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: در‌صورتی‌که مذاکرات به نتیجه برسد، بازارها باز شده و شرکت‌های خارجی وارد خواهند شد.
ابراهیم شیخ دیروز در نشست با جمعی از تولیدکنندگان صنعت لوازم‌خانگی ایران اظهار کرد: برای حل مشکلات صنعت لوازم‌خانگی، کارگروه ویژه‌ای با حضور نمایندگان تولیدکنندگان تشکیل خواهد شد.
معاون وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره مشکلات تخصیص ارز از طریق سامانه‌های دولتی، خاطرنشان‌ کرد: این اختلالات در حال بررسی و پیگیری برای رفع است. براساس اعلام انجمن صنایع لوازم‌خانگی ایران، شیخ همچنین از توافقات اولیه با بانک‌ها برای بهبود دسترسی تولیدکنندگان به منابع مالی خبر داد و ابراز امیدواری کرد که این توافقات طی سال‌جاری اجرایی شود. وی پیشنهاد وضع عوارض گمرکی بر واردات لوازم‌خانگی مشابه واردات خودرو را مطرح کرد تا هم از قاچاق جلوگیری شود و هم درآمدهای حاصل صرف توسعه این صنعت شود.
این مقام مسوول گفت: در سال گذشته 4‌میلیارد لیتر گازوئیل در صنایع مصرف شد و برای تامین گازوئیل تولیدکنندگان در سال‌جاری مشکلی وجود نخواهد داشت.
به گزارش مهر، شیخ درباره سهمیه‌های ارزی نیز تاکید کرد: تخصیص ارز براساس عملکرد شرکت‌ها در تبدیل ارز به تولید واقعی انجام خواهد شد.
وی افزود: صنعت لوازم‌خانگی در سال‌جاری با «تکانه‌های شدید» مواجه خواهد بود؛ در صورتی که مذاکرات به نتیجه برسد، بازارها باز شده و شرکت‌های خارجی وارد خواهند شد اما در صورت عدم توافق، مشکلات ارزی تشدید می‌شود؛ تولیدکنندگان باید برای هر دو سناریو آماده باشند.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت از طراحی بسته حمایتی برای تقویت صادرات لوازم‌خانگی خبر داد و گفت: در حال برنامه‌ریزی برای تسهیل تخصیص ارز و کاهش هزینه‌های صادراتی هستیم.
فقط ۲۰‌درصد ظرفیت تولید لوازم‌خانگی کشور فعال است
در ادامه جلسه محمد وصالی، مدیرکل دفتر تخصصی لوازم‌خانگی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: ارزش صنعت لوازم‌خانگی کشور حدود ۶.۵‌میلیارد دلار برآورد می‌شود.
به گفته وصالی، ۶۰‌درصد تولیدات این صنعت داخلی‌سازی شده است و ظرفیت اسمی تولید براساس پروانه‌های صادره به ۹۸‌میلیون دستگاه در سال می‌رسد، اما به دلیل ضریب بهره‌برداری پایین، تنها ۲۰‌درصد این ظرفیت فعال است. وی همچنین از رشد ۱۰‌درصدی تولید در سال گذشته خبر داد و اعلام کرد: صادرات لوازم‌خانگی نسبت به سال۱۴۰۲، رشد ۲۱‌درصدی و واردات نیز رشدی 5‌درصدی داشته است.
مشکلات تامین ارز و انرژی
نسرین اوجاقی، دبیر انجمن صنایع لوازم‌خانگی ایران، در این نشست به مشکلات جدی تامین ارز از طریق سامانه‌های رسمی اشاره کرد که موجب اختلال در روند تولید شده است.
وی با بیان اینکه ماشین‌آلات مورد استفاده در این صنعت عمدتا فرسوده‌اند، خواستار تسهیلات ارزی برای نوسازی تجهیزات شد.
اوجاقی افزود: ناترازی انرژی نیز فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان وارد کرده است، به‌گونه‌ای‌که برخی شرکت‌ها برای استمرار تولید به خرید ژنراتور روی آورده‌اند اما در تامین سوخت دیزل با مشکلاتی مواجهند.
وی به مساله عدم دسترسی به تسهیلات بانکی برای توسعه فعالیت‌های تولیدی نیز اشاره و اظهار کرد: بانک‌ها در عمل تسهیلات جدیدی به تولیدکنندگان لوازم‌خانگی اختصاص نمی‌دهند.
از دیگر چالش‌های مطرح‌شده، بالا بودن قیمت مواداولیه در بورس کالا نسبت‌به نمونه‌های وارداتی بود که به‌گفته دبیر انجمن، فشار مضاعفی بر هزینه‌های تولید وارد کرده است.
بررسی دو سناریوی محتمل
«جهان‌صنعت» با بررسی دو سناریوی محتمل پس از مذاکرات بین ایران و آمریکا که یا به دوران پساتحریم منتهی می‌شود یا تحریم‌ها همچنان ادامه‌دار خواهد بود، در حوزه لوازم‌خانگی پرداخته و در این راستا با احسان فدایی، کارشناس لوازم‌خانگی به گفت‌وگو نشسته است. این کارشناس لوازم‌خانگی عنوان کرد: در دوران پساتحریم چند موضوع برای صنعت لوازم‌خانگی مدنظر قرار گرفته است؛ موضوع اول مذاکرات شرکت‌های خارجی مانند ال‌جی و سامسونگ که پیش از این در ایران تولید مشترک داشتند، بود که کارشناسان آنها حضور داشتند و سرمایه‌گذار ایرانی بود و توسعه مشترک داشتیم. با خروج ترامپ از معاهدات مجبور به ترک ایران شدند و پس از دور جدید مذاکرات، آیا دوباره این شرکت‌ها به ایران باز خواهند گشت و باتوجه به این موضوع که در دور قبل با خروج از ایران دچار آسیب شدند، آیا در صورت برگشتن خواهان شرایط جدیدی خواهند بود. وی در پاسخ به این پرسش که آیا این شرکت‌ها تمایل به حضور در ایران خواهند داشت، تصریح کرد: بازار ایران یک بازار بالقوه به‌شمار می‌رود و بیشتر برندها تمایل دارند که در این بازار حضور داشته باشند و به‌دلیل شرایط استراتژیک، ایران می‌تواند ‌هاب منطقه باشد، همان‌گونه‌که در دور قبل نیز برندی مانند سامسونگ در ایران ‌هاب منطقه شده بود چراکه ماده‌اولیه در ایران ارزان‌تر است و دارای مزیت نیروی انسانی و متخصص است، همچنین در بحث لجستیک دریایی و خشکی دارای امتیاز است بنابراین اگر شرایط ایده‌آل باشد و در فهرست تحریم‌ها نباشیم، حتما برندهای لوازم‌خانگی تمایل دارند که در ایران حضور داشته باشند.
فدایی در ادامه خاطرنشان کرد: طی یک دهه گذشته سرمایه ملی کشور به تاسیس شرکت‌های لوازم‌خانگی اختصاص داده شده که در این راستا افزون‌بر 1300واحد تولیدی لوازم‌خانگی مجوز دریافت کرده‌اند. هم‌اکنون در شرایط پساتحریم و با ورود شرکت‌های بزرگ لوازم‌خانگی به کشور، این واحدها و سرمایه‌گذاری در این زمینه به محاق خواهد رفت چراکه این شرکت‌ها توان و تاب‌آوری برای ماندگاری شرایط پساتحریم را نخواهند داشت. هم‌اکنون که بازار محدود است، این واحدها امکان تولید اقتصادی در کشور ندارند و تنها قادر به تامین هزینه‌های جاری خود هستند، این در حالی است که سرمایه‌های ملی بسیاری در این واحدها صورت گرفته است.
وی ادامه داد: بدون شک در یک فضای آزاد، مجموعه‌ای که توان رقابتی نداشته باشد، حذف خواهد شد، البته در این زمینه نگرانی وجود ندارد، نگرانی ما بیشتر از این نظر است تسهیلات بسیاری که در این واحدها رسوخ کرده، چه خواهد شد. نکته مهم این است که تمام این واحدها در مرحله پایین خط تولید قرار دارند و در زنجیره تولید نیستند و در واقع محصول نهایی را تولید می‌کنند که این واحدها محکوم به حذف شدن می‌شوند که بابت این واحدها سرمایه‌گذاری بسیاری شده است.
این کارشناس لوازم‌خانگی همچنین یادآور شد: در دوران پساتحریم نباید هیجانی برخورد کرد، صنعت یک مقوله‌ای است که باید براساس نگاه منطقی به آن نگریست و نباید نگاه تجارت کوتاه‌مدت به آن داشت؛ البته باید به این موضوع توجه کرد که حتی اگر مذاکرات به نتیجه برسد، در بهترین شرایط تا پایان امسال نمی‌توانیم شاهد ورود ملموسی سرمایه‌گذاران خارجی باشیم. از امروز هیجانی‌کردن فضا و با مطرح کردن این مسائل که اگر تحریم‌ها برداشته شود، شاهد چه اتفاقاتی خواهیم بود، کار درستی نیست چراکه قرار نیست اتفاق خاصی روی بدهد زیرا مشکلات زیرساختی بسیار و قوانین متعدد که فضای سرمایه‌گذاری را مسدود کرده‌اند در کشور وجود دارد که ورود سرمایه‌گذاران را به داخل کشور با مشکل مواجه کرده و این مقوله‌ای است که به‌صورت جدی باید به آن پرداخت شود. فدایی در پاسخ به این پرسش که در صورت سناریوی دوم و عدم توافق بین ایران و آمریکا، وضعیت لوازم‌خانگی به کدام سمت و سو پیش خواهد رفت، بیان کرد: اگر توافقی در میان نباشد، باید به این موضوع توجه کنیم که در کل بازار ما در تمام صنایع، تمام بحران‌ها را پیش‌خور کرده است؛ البته یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ما در صنعت لوازم‌خانگی، نبود سرمایه در گردش است که این امر منتج از یک رکود تورمی است که بر این بازار حاکم شده؛ از سوی دیگر، قدرت خرید مردم نیز افزایش پیدا نکرده است. همچنین قیمت لوازم‌خانگی به‌دلایل مختلف حاصل از افزایش قیمت کامودیتی‌ها در جهان و افزایش نهاده‌های تولید، سیر صعودی پیدا کرده است. نکته دوم اینکه لوازم‌خانگی از اولویت خرید مردم خارج شده و تعمیرات لوازم‌خانگی قدیمی رواج بیشتری یافته و افزایش قدرت خرید مردم در لوازم‌خانگی به 20 تا 30‌درصد رسیده است بنابراین در صورت توافق نکردن میان ایران و آمریکا، بحران رکود اقتصادی در ایران عمیق‌تر می‌شود و باتوجه به وابستگی قیمت لوازم‌خانگی به ارز، این بازار نیز متاثر خواهد شد و شاهد یک بحران سنگین در این صنعت خواهیم بود.