وضعیت آزادراه تهران- شمال در آستانه ۳۴سالگی

«جهان‌صنعت»- پروژه آزادراه تهران- شمال به عنوان یک کریدور مهم کشور که دو قطعه آن در سال‌های گذشته به بهره‌برداری رسیده است، با تکمیل مناطق 2 و 3 به اتمام خود نزدیک می‌شود؛ البته براساس آخرین وعده مسوولان مربوطه، زمان تکمیل آن 6سال آینده عنوان شده است.
آزادراه تهران- شمال یکی از مهم‌ترین پروژه‌های عمرانی در کشور است که از عمر عملیات اجرایی آن حدود ۲۸ سال می‌گذرد. این آزادراه به دلیل کاهش زمان سفر به شهرهای شمالی، افزایش ایمنی جاده‌ها، کاهش تصادفات، تسهیل دسترسی به شهرهای شمالی و به‌تبع آن توسعه گردشگری، بهبود حمل‌ونقل کالا و کاهش مصرف سوخت و همچنین کاهش آلودگی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
این پروژه به طول ۱۲۴کیلومتر در قالب چهار قطعه طرح‌ریزی شده است که منطقه یک آن ۳۲کیلومتر از دوآب شهرستانک تا تهران در اسفند ۱۳۹۸ به بهره‌برداری رسید.
منطقه2 آن با ۲۲کیلومتر که شامل تونل‌های البرز شرقی و غربی است با پیشرفت فیزیکی 5/‏89‌درصد در دست تکمیل است.
منطقه3 حدود ۵۰ کیلومتر در مرحله مطالعات نهایی و آغاز عملیات اجرایی قرار دارد. منطقه۴ آن به طول ۲۰کیلومتر از سه‌راهی کجور تا چالوس در سال ۱۳۹۴ به بهره‌برداری رسید.
براساس اطلاعات منتشر شده، آزادراه تهران- شمال ۶۰کیلومتر کوتاه‌تر از مسیر موجود در جاده کرج- چالوس بوده و زمان سفر را تا ۹۰ دقیقه در شرایط ترافیک سنگین کاهش می‌دهد. همچنین می‌تواند سالانه ۸۶‌میلیون لیتر سوخت صرفه‌جویی کند و ۵۵۳‌میلیون کیلومتر مسافت عبوری سالانه را کاهش دهد. از طرفی این پروژه میزان تولید آلاینده‌های هوا را ۳۵‌هزار تن در سال کاهش می‌دهد و همچنین منجر به کاهش چشمگیر تصادفات جاده‌ای و ارتقای ایمنی تردد می‌شود.
آن طور که شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور اعلام کرده، کل هزینه پروژه ۳۲‌هزار و ۸۰۰‌میلیارد تومان برآورد می‌شود و هزینه انجام شده تا پایان سال ۱۴۰۲ معادل ۱۸‌هزار و ۲۷۳‌میلیارد تومان بوده است. مشارکت مالی این پروژه نیز به صورت ۵۰‌درصد دولت و ۵۰‌درصد بنیاد مستضعفان است. همچنین پیشرفت فیزیکی کل آزادراه تا پایان ۱۴۰۲ حدود 7/‏57درصد بود.
براساس اطلاعات موجود، تونل‌های احداث شده در کل پروژه ۳۲کیلومتر است. تعداد کل پل‌های بزرگ احداث شده ۱۰۰دستگاه به طول ۱۴‌هزار و ۹۰۵ متر است.
منطقه2 این پروژه مسیر عبوری ۸۰‌درصدی از داخل تونل دارد. ۵۶رشته تونل به طول 5/‏39کیلومتر (رفت و برگشت) و ۲۱دستگاه پل بزرگ به طول 6/‏2کیلومتر دارد. همچنین گفته می‌شود طولانی‌ترین تونل سه‌قلوی کشور به طول 5/‏6کیلومتر در آن احداث شده است. حداکثر ارتقاع مسیر از سطح دریا نیز ۲۴۰۰متر است. باند غربی تونل البرز شرقی به طول 5/‏6کیلومتر در مرداد ۱۳۹۸ افتتاح شد.
باند غربی مسیر منطقه2 به طول 5/‏15کیلومتر در تیر ۱۴۰۲ به بهره‌برداری رسید. باند دوم (شرق) با پیشرفت 5/‏89درصد در تابستان ۱۴۰۴ آماده بهره‌برداری خواهد بود. تونل البرز غربی با پیشرفت ۳۹درصد، تا تابستان ۱۴۰۶ به بهره‌برداری خواهد رسید. آن طور که برخی مسوولان ذی‌ربط می‌گویند، منطقه3 این پروژه چالش‌های بسیاری از جمله عبور از مناطق کوهستانی و حفاظت شده محیط‌زیستی، شیب‌های تند، صخره‌های بلند و دره‌های عمیق، محدودیت‌های مکانی برای احداث کارگاه‌های عمرانی و شرایط آب‌وهوایی سرد و طولانی بودن فصل سرما را دارد.
براساس اظهارات اخیر مدیرکل دفتر امور مجریان آزادراه‌های وزارت راه‌وشهرسازی، این پروژه براساس پیش‌بینی‌ها تا 6 سال آینده به طور کامل به اتمام می‌رسد.