وضعیت بازار جهانی صکوک در سه ماهه سوم ۲۰۲۲

سنا- روند فعالیت بازار جهانی صکوک رو به کندی است، اما نظام تامین مالی از طریق این ابزار در حال توسعه است. بنا بر پیش‌بینی موسسه رتبه‌بندی فیتچ فعالیت بازار صکوک و همچنین اوراق قرضه متعارف در آینده کوتاه‌مدت به خصوص در کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس، مالزی، اندونزی، ترکیه و پاکستان در بحبوحه تداوم نوسانات، کند خواهد بود. افزایش نرخ بهره (پیش‌بینی افزایش نرخ بهره ایالات متحده آمریکا در ۲۰۲۳- ۲۰۲۲ تا ۴ درصد)، قیمت‌ بالای نفت (پیش‌بینی ۸۵ دلار به ازای هر بشکه در سال ۲۰۲۳) رویدادهای ژئوپلیتیکی و کاهش اشتیاق بازارهای نوظهور نسبت به انتشار اوراق بدهی باعث کاهش ۴/۱۴ درصدی فصلی حجم انتشار صکوک در بازارهای اصلی این اوراق در سه ماهه سوم ۲۰۲۲ شد و در طرف دیگر، انتشار اوراق قرضه متعارف هم با کاهش ۱/۱۴ درصدی مواجه شد. بر اساس گزارش موسسه فیتچ، نظام تامین مالی اسلامی در پشت‌صحنه در حال توسعه است و با وجود روند کاهشی در سه ماهه گذشته، در انتظار شرایط مناسب بازار است. اگرچه کشورهای صادرکننده نفت اخیرا از قیمت‌های بالای نفت بهره‌مند شده‌اند، اما همچنان برای تحقق استراتژی‌های مختلف خود به منابع مالی میان‌مدت تا بلندمدت نیاز دارند. با این حال، کشورهای واردکننده نفت تا زمانی که نوسانات جهانی باقی است، به این منابع مالی نیاز خواهند داشت. تقاضای صکوک به قوت خود باقی خواهد ماند؛ به خصوص از جانب بانک‌های اسلامی که به عنوان سرمایه‌گذاران سنتی صکوک به واسطه قیمت‌های بالای نفت با افزایش نقدینگی مواجه هستند. از سوی دیگر، طرح‌های متنوع‌سازی منابع مالی و سررسیدهای آتی اوراق بدهی در عرصه جهانی و همچنین بازارهای داخلی تعدادی از کشورها منجر به ادامه روند انتشار صکوک خواهد شد. در تعدادی از بازارهای صکوک نظیر مالزی، اندونزی، بحرین، ترکیه، قطر و پاکستان صکوک کوتاه‌مدت دولتی در حال انتشار است و محلی را برای سرمایه‌گذاری نقدینگی مازاد بانک‌های اسلامی فراهم کرده است، اما در بازارهای در حال توسعه مانند عمان، اردن، نیجریه و مصر، صکوک کوتاه‌مدت دولتی منتشر نمی‌شود.