26 - 11 - 2022
وعده ۳۵ ماهه تحقق نیافت
گروه انرژی_ در حالی که پارس‌جنوبی در خوابی چند ساله فرو رفته بود، دولت احمدی‌ن‍ژاد در ادامه تصمیم‌های ناگهانی و بی‌برنامه خود اعلام کرد که می‌تواند فازهای پارس‌جنوبی را در زمانی ۳۵ ماهه به بهره‌برداری برساند. امروز ۳۸ ماه از زمان اعلام این خبر گذشته است و با وجود اینکه در آخرین روزهای عمر دولت دهم هستیم هنوز هیچ‌کدام این فازها به مرحله بهره‌برداری نرسیده‌اند.
با گذشت حدود ۳۸ ماه از آغاز طرح توسعه فازهای ۱۳، ۲۲ تا ۲۴ پارس‌جنوبی در قالب طرح‌های توسعه‌ای ۳۵ ماهه پارس‌جنوبی هنوز هیچ‌یک از سکوها و خطوط لوله دریایی این چهار فاز پارس‌جنوبی در آب‌های خلیج‌فارس نصب و راه‌اندازی نشده است.
مهدی اعتصامی، مدیرعامل صدرا و یکی از بزرگ‌ترین پیمانکاران شاغل در پارس‌جنوبی در این‌باره به مهر گفته است: توسعه ۳۵ ماهه فازهای این میدان مشترک گازی «سیاسی و غیرواقعی» است. زمان آغاز تولید گاز در فازهای جدید پارس‌جنوبی با شرایط فعلی نامشخص است و مشکل این تاخیرها، کمبود شدید منابع مالی است. با گذشت ۳۸ ماه هنوز تولید زودهنگام در هیچ‌کدام از فازهای ۳۵ ماهه پارس‌جنوبی محقق نشده است و این تنها مربوط به فازهای ۱۳، ۲۲ تا ۲۴ نیست. باید به زمان تعیین شده ایراد گرفت چراکه توسعه فاز‌هایی مانند ۱۵ و۱۶ ، ۱۷ و ۱۸ که از سال ۸۵ آغاز شده و شرایط تحریم را نداشت هنوز تکمیل نشده است وای به حال فازهای ۳۵ ماهه که در اوج تحریم در سال ۸۹ قرارداد آنها امضا شد.
کمبود بودجه یا زیادی بودجه؟
در سه سال گذشته بیش از ۴۶ میلیارد دلار در پارس‌جنوبی هزینه شده است. در حالی که به گفته کارشناسان حوزه انرژی برای بهره‌برداری کامل از تمام فازهای پارس‌جنوبی به حداکثر ۴۰ میلیارد دلار نیاز بود. با وجود این همه هزینه هنوز هیچ فاز جدیدی در پارس‌جنوبی افتتاح نشده است اگرچه و با وجود چنین اظهارنظرهایی از سوی کارشناسان هنوز هم عده‌ای از مسوولان و مدیران پارس‌جنوبی از کمبود بودجه سخن می‌گویند.
اکبر ترکان، مدیرعامل اسبق شرکت نفت و گاز پارس درباره روند سرمایه‌گذاری در طرح توسعه فازهای پارس‌جنوبی به ویژه از آغاز برنامه پنجم توسعه می‌گوید: از ابتدای برنامه پنجم توسعه تاکنون بیش از ۴۶ میلیارد دلار حسب آمارهای منتشر شده توسط شرکت ملی نفت ایران در پارس‌جنوبی سرمایه‌گذاری شده است.
این کارشناس اقتصاد انرژی با اعلام اینکه متناسب با شرایط امضای قرارداد فازهای پارس‌جنوبی به ویژه فازهای ۳۵ ماهه این میدان مشترک ارزش سرمایه‌گذاری هر دو فاز استاندارد حدود ۵/۴ میلیارد دلار است، تصریح کرد: بر این اساس برای راه‌اندازی و بهره‌برداری نهایی از ۱۰ فاز جدید در قالب طرح‌های ۳۵ ماهه باید حدود ۵/۲۲ تا ۲۳ میلیارد دلار منابع مالی و اعتباری در پارس‌جنوبی هزینه می‌شده است. حجم کل قراردادهای پنج فاز قدیمی این میدان مشترک گازی شامل طرح توسعه فازهای ۱۲، ۱۵، ۱۶، ۱۷ و ۱۸ پارس‌جنوبی حدود ۱۷ میلیارد دلار است از این رو برای کل فازهای پارس‌جنوبی به کمتر از ۴۰ میلیارد دلار منابع مالی نیاز داشتیم در حالی که تا امروز ۴۶ میلیارد دلار در پارس‌جنوبی هزینه شده است و حتی یک فاز هم آماده بهره‌برداری و تولید گاز نیست.
با این حال، مدیرعامل صدرا در تشریح مهم‌ترین مشکلات توسعه و دلایل تاخیرها در پارس‌جنوبی می‌گوید: اگر منابع مالی مورد نیاز توسعه فازهای ۳۵ ماهه به موقع و به اندازه تامین می‌شد، توسعه این فازها در زمان مقرر انجام می‌شد. با وجود آنکه صدرا تجهیزات و کالاهای اصلی و کلیدی فراساحل مورد نیاز توسعه فازهای مورد نظر را خریداری کرده اما حدود چهارماه است که به دلیل تامین نشدن به موقع منابع مالی، این کالاها در گمرک مانده است.
اعتصام در پاسخ به این سوال که آیا تغییر در کارفرمای توسعه میدان گاز پارس‌جنوبی در توسعه فازها موثر است یا نه، توضیح می‌دهد که تغییر کارفرما در پیشرفت پروژه تاثیر‌گذار نیست چراکه مدیران وابسته به منابع مالی هستند البته در صورت اینکه شرایط مدیریت شود می‌توان پروژه‌ها را در کوتاه‌مدت اجرا کرد.
تحریم‌ها و پارس‌جنوبی
تا چند هفته قبل مسوولان وزارت نفت عنوان می‌کردند که تحریم‌ها تاثیری بر توسعه پارس‌جنوبی نگذاشته است اما بعد از اعلام مبالغ کلان هزینه شده در پارس‌جنوبی، موضع وزارت نفت تغییر کرد. با وجود سرمایه‌گذاری‌های سنگین در مدت چند سال هیچ فازی از پارس‌جنوبی به بهره‌برداری نرسیده بود. وزارت نفت برای توجیه این موضوع پای تحریم‌ها را به میان کشید و همه تقصیرها را به گردن تحریم‌ها انداخت.
مدیرعامل صدرا در پاسخ به این سوال که در زمان انعقاد قراردادهای ۳۵ ماهه پارس‌جنوبی اعلام می‌شد تحریم‌ها هیچ گونه تاثیری ندارد، گفت: تحریم‌ها در توسعه پارس‌جنوبی تعیین‌کننده نبود چون در شرایط تحریم این همه کالا وارد شد. البته اگر مدیریت می‌توانست ریسک‌های مالی جهانی و بین‌المللی را بپذیرد، قادر بود از تحریم‌ها عبور کند.
وی در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه قرار‌گرفتن شرکت صدرا در لیست تحریم‌ها محدودیتی در تامین کالای مورد نیاز پروژه‌ها در پارس‌جنوبی ایجاد نکرده است، خاطرنشان کرد: این شرکت چندین تیم در اروپا و چین برای انجام مذاکره و خرید کالا دارد و در این زمینه مشکلی ندارد.
مدیرعامل صدرا همچنین با تاکید بر اینکه نمی‌توان زمان مشخصی را برای آغاز تولید گاز در فازهای ۳۵ ماهه پارس‌جنوبی اعلام کرد در پاسخ به سوال دیگر مهر مبنی بر حجم مطالبات معوق این پیمانکار از شرکت نفت و گاز پارس یادآور شد: در برخی از فازها مطالباتی نداریم اما نیاز شدیدی به تامین منابع مالی داریم چراکه برای خرید برخی از تجهیزات از خارج نیازمندیم که بیش از ۱۵درصد از بهای کالا را بپردازیم به‌طوری که برخی اوقات باید بین ۳۵ تا صد‌درصد بهای کالا پرداخت شود تا تجهیزات مورد نیاز به ما تحویل داده شود.
توسعه همزمان فازها اشتباه بود
کارشناسان انرژی، یکی از مشکلات سال‌های اخیر پارس‌جنوبی را شروع همزمان کارهای تمام فازها با هم می‌دانند. تصمیم دولت برای پیشبرد همزمان ۱۷ فاز پارس‌جنوبی، توسعه لاک‌پشتی این منطقه را با مشکلی مضاعف روبه‌رو کرد. همزمان با افزایش شدت تحریم‌ها، این تصمیم هم اجرایی شد؛ تصمیمی که در نهایت به کمبود منابع مالی و فنی برای تکمیل فازهای پارس‌جنوبی منجر شد. مناقصه فازهای ۲۷ و ۲۸ در حالی برگزار شد که هنوز کارهای فاز ۹ و ۱۰ هم به اتمام نرسیده بود.
اعتصامی در پاسخ به این سوال که آیا توسعه همزمان ۱۷ فاز پارس‌جنوبی آن هم در شرایط تحریم و نبود منابع مالی کافی تصمیم درستی بوده، می‌گوید: این سوالی است که باید از کارفرما پرسید. صدرا متعهد به اجرای پروژه است. البته با توجه به منابع محدود باید اولویت توسعه طرح‌ها مشخص می‌شد در غیر این صورت شاهد برخی پروژه‌هایی هستیم که ۴۰ سال است پرونده آن در شورای مدیریت باز است.
براساس آخرین گزارش رسمی اعلام شده توسط شرکت نفت و گاز پارس (اردیبهشت‌ماه ۹۲) پیشرفت فیزیکی ساخت و توسعه فاز ۱۳ به ۶۱ درصد، فاز ۱۴ به ۴۷ درصد، فاز ۱۹ به ۶۱ درصد، فاز ۲۰ و ۲۱ به ۴۶ درصد و فاز ۲۲ تا ۲۴ پارس‌جنوبی هم به حدود ۶۰ درصد رسیده است.
از سوی دیگر با اعمال تغییرات متعدد مدیریتی در سطح مدیران پیمانکاران و حوزه کارفرمایی، عدم تعریف اولویت‌بندی تامین مالی، کالا و تجهیزاتی توسط شرکت ملی نفت و ناکارآمدی نظام جریمه و تشویق پیمانکاران موجب شده است که حتی تا سال آینده هم امکان آغاز تولید زودهنگام گاز طبیعی در این پروژه‌های مشترک فراهم نشود.
با این وجود رییس‌جمهور زمستان سال گذشته در مراسم افتتاح یک طرح صنعت گاز تاکید کرده بود: با بهره‌برداری از فازهای جدید پارس‌جنوبی تا پایان فعالیت دولت دهم (مرداد‌ماه ۹۲) ظرفیت تولید گاز ایران از این میدان مشترک دو برابر خواهد شد.
دولت دهم در روزهای پایانی عمر خود هم موفق به افتتاح هیچ‌کدام از فازهای پارس‌جنوبی نشد. قطر، امروز به میزان چهار فاز بیشتر از ایران از این حوزه مشترک گاز برداشت می‌کند و این یعنی روزی ۲۰۰ میلیون دلار ضرر برای ایران. با توجه به مبالغ کلانی که در چند سال گذشته در پارس‌جنوبی سرمایه‌گذاری شده و ناکارآمدی مدیران و پیمانکاران پارس‌جنوبی در تحویل به موقع فازها که می‌توانست ایران را از صادرات نفت خام بی‌نیاز کند؛ انتظار می‌رود دولت یازدهم با بررسی نحوه هزینه منابع مالی در پارس‌جنوبی و بررسی کیفیت عملکرد مدیران و پیمانکاران پارس‌جنوبی، پاسخی برای این پرسش اساسی پیدا کند که در هشت سال گذشته چه بر سر توسعه پارس‌جنوبی رفته است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد