وقتی قبح مازوت‌سوزی شکست

گروه انرژی- اگر تا همین پارسال مازوت‌سوزی نیروگاه‌ها جزو اخبار «مگو» محسوب می‌شد و انتشار آن مشمول جوابیه‌ها و تذکرهای مسوولان بود، ناترازی کار را به جایی رسانده که نه‌فقط قبح مازوت‌سوزی شکسته بلکه دیگر هیچ مسوولی از اینکه بگوید، نیروگاه‌ها مازوت‌سوزی می‌کنند، ابایی ندارد. حتی آمارها هم در این رابطه شفاف و مشخص شده که همه نیروگاه‌ها حتی نیروگاه‌های نزدیک به پایتخت که درگیر آلودگی هوا هستند، مازوت می‌سوزانند.
آنطور که ناصر اسکندری، معاون راهبری تولید شرکت برق حرارتی گفته است، در تمامی ماه‌های سال جاری مازوت بیشتری نسبت‌به سال گذشته مورد استفاده قرار گرفته است به‌طوری‌که در مجموع امسال 5/‏‏54 نفت‌کوره و 8/‏‏27‌درصد گازوئیل بیشتر سوزاندیم.
او با اشاره به وضعیت سوخت معادل مصرفی نیروگاه‌های حرارتی در فصول سرد امسال گفت که سوخت معادل مصرفی روزانه نیروگاه‌های حرارتی حوزه شبکه برق ایران در دی‌ماه امسال ۲۱۴‌میلیون مترمکعب/‏‏ لیتر بوده که این رقم دی‌ماه سال گذشته ۲۱۸‌میلیون مترمکعب بوده است.
به‌گفته اسکندری، در بهمن‌ماه سال گذشته نیز سوخت معادل مصرفی روزانه نیروگاه‌های حرارتی به ۲۰۹‌میلیون مترمکعب رسیده بود که این رقم بهمن‌ماه امسال به ۲۰۸‌میلیون مترمکعب رسیده است.
وی می‌گوید که افزایش راندمان نیروگاه‌ها و مدیریت مصرف مشترکان موجب شده است تا در دی و بهمن امسال سوخت معادل کمتری نسبت به سال گذشته در نیروگاه‌های حرارتی مصرف شود زیرا نیروگاه‌های حرارتی باید امسال گاز بیشتری تحویل می‌گرفتند تا بتوانند سوخت مایع دریافتی را برای زمستان ذخیره کنند اما متاسفانه چون گاز کمتری در اختیار نیروگاه‌ها قرار گرفت طبیعتا بخش اعظمی از سوخت تحویلی مستقیما مصرف و امکان ذخیره‌سازی از مجموعه نیروگاهی کشور گرفته شد.
دستوری که پس گرفته شد
اواسط آبان‌ماه بود که مسعود پزشکیان دستور توقف مازوت‌سوزی در سه نیروگاه در اراک، کرج و اصفهان را صادرکرد؛ دستوری که عمر چندانی برای اجرا نداشت و با تشدید کمبود سوخت نیروگاه‌های دوباره مازوت‌سوزی برقرار شد.
اولین آثار سوختن مازوت یا همان نفت‌کوره در نیروگاه‌ها استهلاک بالای نیروگاه است. حتی نیروگاه‌ها هم از این سوخت استقبال نمی‌کنند ولی وقتی گاز نیست، چاره‌ای جز مازوت‌سوزی باقی نمی‌ماند. مصرف سوخت مایع به‌ویژه مازوت در نیروگاه‌ها به‌دلیل مسائل خورندگی محصولات ناشی از سوزاندن، هزینه‌های نگهداری را افزایش می‌دهد. بنابراین مالکان نیروگاه‌ها تمایلی به مصرف سوخت مازوت ندارند و صرفا مسائل کلان کشوری بر ضرورت مصرف سوخت مازوت تاکید دارد.
دومین آثار سوء سوخت مازوت تشدید آلایندگی در هوا به‌خصوص در شهرهای بزرگ است. برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که تهران در چهارماه گذشته تنها 10روز هوای سالم داشته است. وضعیت هوا در سایر شهرهای بزرگ هم همین است. تا چشم کار می‌کند، همه جا سیاه است و بوی مازوت در هواست.
به گفته عباس شاهسونی، رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت حدود ۳۰‌هزار مورد از مرگ‌و‌میر‌ها در سال منتسب به آلودگی هواست.
معاون راهبردی تولید شرکت مادرتخصصی برق حرارتی درباره کاهش گاز تحویلی به نیروگاه‌ها در پاییز و زمستان امسال می‌گوید: کمبود گاز فرصت ذخیره‌سازی سوخت مایع را از نیروگاه‌ها گرفت، نیروگاه‌های حرارتی باید امسال گاز بیشتری تحویل می‌گرفتند تا بتوانند سوخت مایع دریافتی را برای زمستان ذخیره کنند اما متاسفانه چون گاز کمتری در اختیار نیروگاه‌ها قرار گرفت طبیعتا بخش اعظمی از سوخت تحویلی مستقیما مصرف و امکان ذخیره‌سازی از مجموعه نیروگاهی کشور گرفته شد.
اسکندری با بیان اینکه نیروگاه‌های حرارتی برمبنای گاز طبیعی طراحی شده‌اند، افزود: این واحدها به‌صورت اضطراری و برای زمان‌های محدودی می‌توانند سوخت مایع استفاده کنند و بدین منظور نیز مخازن سوخت‌ مایع در مجاورت نیروگاه‌ها ایجاد می‌شود.
به‌گفته وی، همه‌ساله در مخازن نیروگاه‌های حرارتی بیش از 3‌میلیارد لیتر سوخت برای استفاده در فصل زمستان ذخیره‌سازی می‌شد اما امسال به‌دلیل کاهش گاز تحویلی بخش اعظمی از سبد سوختی نیروگاه‌ها به‌سمت سوخت مایع تمایل پیدا کرده است. به همین دلیل هم تامین سوخت معادل همزمان برای ذخیره‌سازی و مصرف امکان‌پذیر نبود، در نتیجه این امر موجب شده است تا تلاش خوب مجموعه شرکت پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی برای افزایش تحویل سوخت مایع نسبت‌به سال گذشته نتواند جبران‌کننده کاهش گاز تحویلی به نیروگاه‌ها باشد.
اسکندری تاکید کرد: بنابراین همین مساله موجب شده بود تا ذخیره سوخت نیروگاه‌ها کاهش پیدا کرده و وزارت نیرو باید روی سوخت معادل مدیریت می‌کرد که خوشبختانه با تلاش‌های صورت‌گرفته همکاران صنعت برق شاهد آن هستیم که امسال نسبت‌به سال گذشته و حتی در مقایسه با تکالیف ابلاغی از سوی نهادهای بالادستی سوخت معادل کمتری در نیروگاه‌های حرارتی کشور مصرف شده است.
او تایید کرده که وزارت نیرو امسال چالش‌های جدی برای تامین سوخت مورد نیاز تمامی نیروگاه‌های کشور داشته است تا جایی که در نیمه دوم سال همزمان با کاهش مصرف انرژی الکتریکی نسبت‌به فصول گرم، عملا بخش اعظمی از ظرفیت‌های نیروگاهی به منظور تعمیرات و آماده‌سازی برای پیک تابستان سال آینده آزاد هستند. در فصول سرد سال مشکلی به لحاظ ظرفیت نیروگاهی برای تولید برق نداریم اما امسال با توجه به محدودیت جدی در تامین سوخت نیروگاه‌ها به‌ویژه در حوزه گاز طبیعی، مجبور بودیم بخشی از ظرفیت‌های نیروگاهی را به‌دلیل محدودیت سوخت خارج از مدار نگه داریم.
اسکندری می‌گوید: نیروگاه‌های بخاری مازوت‌سوز در این مدت با تمام ظرفیت در اختیار شبکه برق کشور بوده‌اند، در مقاطعی از سال به‌دلیل محدودیت‌های قضایی و پلمب مخازن مازوت برخی نیروگاه‌ها امکان مصرف حداکثری آن وجود نداشت ولی پس از رفع این محدودیت‌ها تمامی نیروگاه‌های بخاری با حداکثر ظرفیت در حال تولید برق هستند.
کاهش 6/‏‏4‌میلیارد مترمکعبی گاز تحویلی به نیروگاه‌ها
حتی با وجود تقبیح و اکراه کارشناسان برای استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها، کارخانه‌های آجرپزی و برخی کارخانه‌ها به‌جای گاز، باز هم سوخت کم آمد و امسال تعداد روزهای تعطیلی اجباری رکورد زد. آنطور که اسکندری گزارش داده است، در تمامی ماه‌های سال جاری مازوت بیشتری را نسبت به سال گذشته استفاده کرده‌ایم و مجموعا امسال بالغ‌بر 5/‏‏54 نفت‌کوره و 8/‏‏27‌درصد گازوئیل بیشتری در نیروگاه‌ها مصرف شده است.
وی علت افزایش مصرف سوخت مایع را به‌دلیل کاهش 6/‏‏6‌درصدی گاز طبیعی تحویلی به نیروگاه‌ها برشمرد و گفت: با وجود اینکه امسال 8/‏‏1‌درصد برق بیشتری در نیروگاه‌های حرارتی تولید شده و باید به این میزان افزایش تحویل سوخت گاز صورت می‌گرفت اما مجموعا در سال جاری 4میلیارد و ۶۵۶‌میلیون مترمکعب گاز کمتری نسبت‌به سال گذشته در اختیار نیروگاه‌ها قرار گرفته است. با این وجود مجموعه صنعت برق کشور با استفاده بهینه از نیروگاه‌ها، به مدار آوردن بخش بخار نیروگاه‌های سیکل‌ترکیبی و استفاده از واحدهای تولید برق با راندمان مناسب‌تر توانسته است در مقابل رشد 8/‏‏1‌درصدی افزایش تولید برق، تنها 7/0 ‌درصد سوخت معادل بیشتری مصرف کند.
به گفته اسکندری، این مهم حاکی از سیر صعودی متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور است که توانسته‌ایم با سوخت کمتر برق بیشتری را تولید کنیم. در حال حاضر متوسط راندمان این واحدها از مرز 6/‏‏39‌درصد عبور کرده و در تلاشیم تا این وضعیت همچنان روند افزایشی خود را ادامه دهد.