وقتی  پوپولیست‌های ناسیونال  با هم دیدار می‌کنند!

دکتر صلاح‌الدین هرسنی*
فرید زکریا سر‌دبیر مجله «نیوزویک» از خیزش موجی در عرصه حکمرانی در سراسر جهان یاد می‌کند که می‌توان آن را «پوپولیست ناسیونال» نامید. زکریا، بوریس جانسون در نظام سیاسی بریتانیا، ترامپ در ایالات‌متحده آمریکا، ناریندرا مودی در هند، ولادیمیر پوتین در روسیه، رجب‌طیب اردوغان در ترکیه، الکساندر لوکاشنکو در بلاروس، شی جین پینگ در چین، نیکلاس مادورو در ونزوئلا و ویکتور اوربان در مجارستان را مصادیق و نمونه‌های عالی این خیز می‌داند. طبق دیدگاه فرید زکریا، نقطه اشتراک همه آنها این است که آنان به واسطه یک حکمرانی انحصاری غاصبان (افقی و عمودی) قدرت و به روایتی جاعلان رویا‌های مردم کشور خویشند و شاید هم کابوس به انتها رسیده رویاهایشان.!! به همین خاطر است که این رهبران در میانه آشوب و بلوا و برقراری «نظم آنارشیک» در ساختار کنونی نظام بین‌الملل باید با هم دیدار و ملاقات کنند و در استقبال از خود و هم‌کیشان، فرش قرمز بگسترانند. در این ارتباط دیدار ناریندرا مودی نخست‌وزیر هند که گفته می‌شود اولین دیدار او از آغاز جنگ در اوکراین بوده، خارج از این چارچوب نیست. در سطحی دیگر، سفر مودی را می‌توان تلاشی برای متعادل کردن روابط روسیه- هند دانست. قوت گرفتن منطق این گمانه به‌خاطر آن است که هند تنش‌های حل نشده‌ای را با چین بر سر مسائل مرزی و مشخصا در منطقه مرزی «لداخ» دارد. این منطقه در شمال ایالت جامو و کشمیر در خط کنترل واقعی میان دو کشور قرار دارد و در درگیری 5 می 2020 دست‌کم 20 سرباز هندی توسط ارتش چین کشته شدند. حال با توجه به تداوم این مشکلات، هند تلاش دارد که در فقدان یک رابطه عادی با چین، روسیه تحت زعامت ولادیمیر پوتین را آلترناتیو این رابطه کند. البته عادی‌سازی روابط هند با روسیه همه اهداف روسیه حول روابط خارجی و مناسبات دیپلماتیک در منطقه آسیای خاوری و حوزه پاسیفیک نیست، بی‌تردید اگر «تنش صد» دهلی و پکن بر سر مسائل مرزی به «صفر» برسد، هند برای از سر‌گیری روابط با چین و با توجه به عضویتشان در پیمان شانگهای چراغ سبز نشان خواهد داد. در این میان، عامل اصلی و کلیدی گرایش دهلی به روسیه ابتدا نیاز به انرژی روسیه از سوی هند و سپس تامین تسلیحات و تجهیزات نظامی سنگین دهلی‌ از سوی روسیه است ضمن آنکه ضرورت رابطه راهبردی هند- روسیه به ویژه عطش و تمایل روسیه به ادامه دادن این روابط آن هم به منظور منزوی کردن غرب و ناتو در ماجرای اوکراین، مساله‌ای است که هند از آن غافل نیست و همین موجب ترغیب هند در تداوم رابطه با روسیه شده است. به این ترتیب سفر مودی به روسیه را باید به معنای ناکامی ضربه کاری تلاش‌های رهبران غربی برای کنار گذاشتن پوتین دانست. با این همه و با دلایلی که برای دلیل سفر مودی به مسکو اقامه شده است، اینگونه به نظر می‌رسد که انگاره «پوپولیست‌های ناسیونال» بیشتر از سایر عوامل در رابطه پوتین و مودی در وقت حاضر نقش دارد و امید است که نظم چنین آشوبی به‌زودی برچیده شود. قطعا جهان امروزی بدون وجود این پوپولیست‌های ناسیونال، جهان زیباتری خواهد بود.
*کارشناس و تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل