ولع انحصار

فرهنگ و هنر- بحث وی‌اودی‌ها، چگونگی نظارت بر آنها و دریافت مجوز برای تولید محتوای این سرویس‌ها هنوز محل بحث و مجادله است. ابتدا مسوولیت نظارت و رسیدگی به تولیدات فضای مجازی بر عهده وزارت ارشاد بود اما با آمدن کرونا و با گسترش تولید و پخش محتوای صوتی و تصویری در فضای مجازی و برنامه تلویزیونی اینترنتی و تولیدات آنلاین و کم‌اقبالی جامعه به برنامه‌های تلویزیون، با ورود شورای‌عالی فضای مجازی به ماجرا، این مسوولیت بر عهده صداوسیما گذاشته شد.
بخشی از این مجادله‌ها به اصل نهادهای صادرکننده مجوز این فعالیت‌ها برمی‌گردد و بخشی سوال‌ها و چالش‌هایی است که صاحبان سرویس‌های صوت و تصویر فراگیر از جمله وی‌اودی‌ها نسبت به آنها دارند؛ سوالاتی از قبیل اینکه چرا صداوسیما باید بر روند صدور مجوز و فعالیت این سرویس‌ها نظارت داشته باشد و اصلا نحوه نظارت بر این سرویس‌ها شامل چه مواردی می‌شود.
یکی از ابهامات درباره این نظارت حتی به محتوا و مسائل مالی این وی‌اودی‌ها برمی‌گردد و اینکه چقدر از این مسائل دستخوش تغییر می‌شود.
ساترا یا سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر صداوسیما نامی است که این روزها بیشتر از هر سازمان دیگری به گوش می‌خورد و به صورت مستقیم بر تنظیم‌گری قوانین حاکم بر این سرویس‌ها نظارت دارد.
مساله مهم دیگری که محل مناقشه است این است که چرا باید نهادی که خودش یک پای تولید برنامه‌های تلویزیونی است باید مسوولیت نظارت بر فعالیت رقبایش را داشته باشد و اگر لازم دید، آنها را توقیف کند؟
سرنوشت نامعلوم سه برنامه اینترنتی
با وجود اخبار روزهای اخیر درباره ورود صداوسیما و توقف پخش و ساخت سه برنامه در فضای مجازی، روابط‌عمومی ساترا (سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر) عنوان کرده که توقف تولید و پخش برنامه «ام‌شو» با این سازمان بوده اما توقف «استندآپ‌شو» رامبد جوان و برنامه جدید عادل فردوسی‌پور براساس تصمیمات ساترا نبوده و اطلاعی از آن ندارد.
آخرین برنامه «ام‌شو» با اجرا و کارگردانی مجید صالحی و حضور اکبر عبدی حواشی زیادی داشت. روابط عمومی‌ سازمان ساترا درباره پیگیری توقف این برنامه به «همشهری» گفت: «این برنامه اشکالات محتوایی داشته و خواسته شده که این اشکال‌ها رفع شود و در پلتفرم قرار گیرد اما این کار انجام نشده است. به‌ دلیل همین مشکلات محتوایی و عدم‌ اصلاح آن، پخش آن متوقف شده است.»
از دیگر برنامه‌هایی که به گوش می‌رسد‌ متوقف شده، «استند‌آپ‌شو» رامبد جوان است؛ برنامه‌ای که جوان قرار بود در شبکه نمایش خانگی تولید و پخش کند. جوان که با شش فصل «خندوانه» در تلویزیون حضور یافت موفق شد در ادامه فعالیت خود با ارائه فراخوان از صفحه مجازی خود، برنامه «استندآپ‌شو» را تهیه کند. برخی رسانه‌ها اعلام کردند قسمت اول این برنامه نتوانسته مجوزهای لازم را بگیرد که در این زمینه ساترا اعلام کرده این اقدام از سوی این سازمان نبوده است. اما در خصوص برنامه‌ای که قرار بود عادل فردوسی‌پور آن را برای تلویزیون‌های اینترنتی تهیه کند تا همین اندازه هم خبری در دست نیست.
سناریوی حذف رقیب و تثبیت تک‌صدایی
با توجه به اظهارنظر «ساترا» و اعلام بی‌اطلاعی در خصوص توقف برنامه‌های رامبد جوان و عادل فردوسی‌پور این‌طور به نظر می‌رسد که صداوسیما باز هم تصمیم دارد به هر نحوی که هست انحصار تولید و پخش محتوای صوتی و تصویری را در دست خود نگه دارد و با امکانی که در اختیارش قرار داده‌اند رقبای جدی خود را از میدان به در کند.
به هر حال با توجه به فضای بازتری که در فضای مجازی برای برنامه‌سازی وجود دارد، جذابیت این برنامه‌ها می‌تواند بسیار بیشتر از تولیدات خنثی و بی‌رنگ و بوی صداوسیما باشد و توجه مخاطبان را به سمت خود جلب کنند. محصول این اتفاق منافع مالی و بازرگانی صداوسیما را به خطر خواهد انداخت و از آن طرف این منابع را به سمت فضای مجازی هدایت خواهد کرد. بنابراین جای تعجب نیست که صداوسیما به هر طریقی که شده جلوی پا گرفتن برنامه‌های مستقل و پرمخاطب را در قالب «وی‌او‌دی» بگیرد و اجازه تنفس به رقبا را ندهد.