پایان سرد تابستان بورس

مسعود کریمی- بورس در مسیر تعادل، فاز اصلاحی بازار، معاملات سهام زیر ارزش ذاتی، نرخ سهام در کف قیمت، بهترین فرصت خرید و… از جمله ارزیابی‌هایی است که از زبان مدیران بازار سرمایه شنیده می‌شود اما آیا تکرار این تحلیل‌ها تغییری در روند نزولی بازار سهام که نزدیک به ۹ ماه شکل گرفته و سهامداران را دچار زیان و ضرر کرده، می‌تواند بازار سهام را به روز‌های پررونق سوق دهد؟ بدیهی است در چنین شرایطی فقط وعده بازگشت و تاکید بر رشد بازار در سال گذشته گرهی از مشکلات بورس باز نمی‌کند. در سویی دیگر ایجاد ابزارهای جدید که سهامداران شناخت کاملی نسبت به آنها ندارند و در عمل بعضی از این ابزار‌ها برای سهامداران مفید واقع نمی‌شوند امری مناسب برای مهار ریزش بازار تلقی نمی‌شود. در همین حال برخی از سهامداران نه تنها بازگشت نیمی از سرمایه خود قبل از ورود به بازار سهام را غیرممکن می‌دانند بلکه عده‌ای از آنان برگشت اصل سرمایه خود را امری غیر قابل تصور و دست‌نیافتی در این بازار پرریسک می‌دانند. به هر روی مقایسه پارامتر‌های مهم بازار در شهریورماه و مردادماه سال‌جاری براساس تازه‌ترین گزارش اداره آمار و اطلاعات شرکت بورس به خوبی نشان‌دهنده ریزش اکثر پارامتر‌ها و اوضاع نابسامان این روز‌های بورس اوراق بهادار است. در ادامه گزارش به بررسی معیار‌هایی از جمله ارزش بازار، حجم معاملات، پیش‌بینی سود و P/E صنایع می‌پردازیم.
شاخص‌ها
شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران که نمایانگر وضعیت معاملات صنایع و شرکت‌های بورسی است و در یک نگاه کلی نبض بازار را نشان می‌دهد، در شهریورماه سال گذشته در رقم ۶۱ هزار و ۷۰۷ واحدی قرار داشت و با ۹ هزار و ۹۷۹ واحد رشد طی یک‌سال معادل ۲/۱۶ درصد افزایش در پایان ماه گذشته به رقم ۷۱ هزار و ۶۸۶ واحدی بالغ شد.این در حالی است که شاخص شناور آزاد هم با ۵/۱۱ درصد رشد معادل هشت هزار و ۳۴۳ واحد افزایش از رقم ۷۲ هزار و ۳۶۸ واحدی به رقم ۸۰ هزار و ۷۱۱ واحدی رسید.در سویی دیگر شاخص بازار اول نیز براساس گزارش منتشر شده اداره آمار و اطلاعات شرکت بورس از رقم ۴۷ هزار و ۵۵۳ واحدی با پنج هزار و ۱۲۷ واحد رشد معادل ۸/۱۰ درصد افزایش به رقم ۵۲ هزار و ۶۸۰ واحدی صعود کرد.براساس این گزارش، در بررسی عملکرد شاخص بازار دوم، شهریورماه سال گذشته این شاخص در رقم ۱۰۹ هزار و ۵۲۵ واحد قرار داشت که با ۳۲ هزار و ۳۱۱ واحد صعود معادل ۵/۲۹ درصد رشد، رقم ۱۴۱ هزار و ۸۳۶ واحدی را در ماه گذشته تجربه کرد.افزون‌بر این شاخص مالی نیز همانند دیگر شاخص‌ها روندی صعودی را تجربه کرد و با ۱۱ هزار و ۷۰ واحد افزایش معادل ۴/۹ درصد رشد از رقم ۱۱۸ هزار و ۳۹۲ واحد، رقم ۱۲۹ هزار و ۴۶۲ واحدی را در شهریورماه ۹۳ به خود اختصاص داد.علاوه بر این شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر از رقم دو هزار و ۵۳۴ واحدی با ۴۷۲ واحد رشد معادل ۶/۱۸ درصد صعود به رقم سه هزار و شش واحدی خود را رساند.همچنین شاخص ۳۰ شرکت بزرگ با ۳۲۸ واحد افزایش معادل ۶/۱۰ درصد رشد از رقم سه هزار و ۱۰۱ واحدی به رقم سه هزار و ۴۲۹ واحدی رسید.
حجم صادرات
بررسی عملکرد بورس طی دو ماهه گذشته نشانگر این است که شاخص کل که نزدیک به ۹ ماه است در شیب نزولی قرار گرفته از رقم ۷۳ هزار و ۹۰۶ واحدی در مردادماه سال‌جاری با دو هزار و ۲۲۰ واحد ریزش معادل سه درصد افت به رقم ۷۱ هزار و ۶۸۶ واحدی در شهریورماه عقب‌نشینی کرد.افزون‌بر این، شاخص مالی با کاهش پنج هزار و ۴۲۵ واحدی معادل چهار درصد افت از رقم ۱۳۴ هزار و ۸۸۷ واحدی به رقم ۱۲۹ هزار و ۴۶۲ واحدی بازگشت. در سویی دیگر شاخص صنعت هم مانند دیگر شاخص‌ها روند نزولی را طی کرد و از رقم ۶۲ هزار و ۵۲۷ واحد با یک‌هزار و ۷۷۵ واحد کاهش معادل ۸/۲ درصد سقوط به رقم ۶۰ هزار و ۷۵۸ واحدی افت کرد.براساس آمار منتشر شده از اداره آمار و اطلاعات شرکت بورس، حجم کل معاملات سهام و حق‌تقدم در مردادماه ۱۱ هزار و ۳۲۴ میلیون سهم بوده است که با ریزش ۶۸۲ میلیون سهمی معادل شش درصد افت رقم ۱۰ هزار و ۶۴۲ میلیون سهمی را به خود اختصاص داد.علاوه بر این، ارزش کل معاملات سهام و حق‌تقدم در دوره یادشده با یک‌هزار و ۳۶۸ میلیارد ریال افت معادل چهار درصد کاهش از رقم ۳۱ هزار و ۲۸۴ میلیارد ریال به رقم ۲۹ هزار و ۹۱۶ میلیارد ریالی سقوط کرد.با نگاهی به آمار و اطلاعات موجود ارزش بازار که از دی‌ماه سال گذشته تاکنون شاهد ریزش‌های پی‌در‌پی و طولانی‌مدت آن بودیم، مردادماه در رقم سه میلیون و ۳۹۸ هزار و ۶۷۴ میلیارد ریال قرار داشت که در یک ماه با از دست دادن ۱۰۴ هزار و ۱۹۳ میلیارد ریال معادل ۰۷/۳ درصد افت، رقم سه میلیون و ۲۹۴ هزار و ۴۸۱ میلیارد ریالی را در شهریورماه سال‌جاری ثبت کرد.افزون‌بر این، P/E بازار که یکی دیگر از عوامل مهم و تاثیرگذار برای سهامداران در تصمیم‌گیری‌ها محسوب می‌شود از ۶۰/۵ مرتبه با کاهش ۱۸/۰ مرتبه‌ای معادل ۱۸/۳ درصد افت به رقم ۴۳/۵ مرتبه‌ای در پایان شهریورماه عقب‌نشینی کرد.
ریزش دسته جمعی
براساس این گزارش، شاخص‌ها که بیشتر رنگ قرمز خود را به سهامداران در چند وقت اخیر نشان داده‌اند با بررسی روند معاملاتی آنها مشخص می‌شود که شاخص بازار اول از رقم ۵۴ هزار و ۳۴۸ واحدی با یک‌هزار و ۶۶۹ واحد افت به رقم ۵۲ هزار و ۶۷۹ واحدی بازگشت.علاوه بر این شاخص بازار دوم نیز با چهار هزار و ۱۶۴ واحد کاهش از رقم ۱۴۵ هزار و ۹۹۹ واحدی به رقم ۱۴۱ هزار و ۸۳۵ واحد سقوط کرد.این در حالی است که شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر نیز با ۱۰۸ واحد افت از رقم سه هزار و ۱۱۴ واحدی به رقم سه هزار و شش واحدی کاهش یافت.همچنین شاخص شناور آزاد هم در این روند نزولی بی‌نصیب نماند و از رقم ۸۳ هزار و ۳۸۷ واحدی با دو هزار و ۶۷۶ واحد ریزش رقم ۸۰ هزار و ۷۱۱ واحدی را تجربه کرد.افزون‌بر این، شاخص ۳۰ شرکت بزرگ نیز همانند دیگر شاخص‌ها رنگ قرمز به خود گرفت و با ۱۲۶ واحد نزول از رقم سه هزار و ۴۲۹ واحدی به رقم سه هزار و ۳۰۳ واحدی کاهش یافت.
روند معاملاتی
در همین حال حجم معاملات در دوره یادشده از رقم ۱۱ هزار و ۳۲۴ میلیون سهمی به رقم ۱۰ هزار و ۶۴۲ میلیون سهم ریزش کرد که این افت نشانگر سقوط ۶۸۲ میلیون سهمی در بازار است.این در حالی است که تعداد معاملات تنها پارامتری است که از رشد ۸۵ هزار و ۷۴۲ دفعه‌ای طی این مدت برخوردار شده است و از رقم ۸۶۵ هزار و ۲۹۸ دفعه‌ای به رقم ۹۵۱ هزار و ۴۰ دفعه صعود کرده است.براساس آمار و اطلاعات شرکت بورس حجم معاملات نرمال از رقم ۱۰ هزار و ۹۱۱ میلیون سهمی با ۹۶۲ میلیون سهم کاهش به رقم ۹ هزار و ۹۴۹ میلیون سهم عقب‌نشینی کرد.این در حالی است که ارزش معاملات نرمال مردادماه در رقم ۲۹ هزار و ۳۳۶ میلیارد ریالی قرار داشته است و در شهریورماه با یک‌هزار و ۱۲۱ میلیارد ریال افت به رقم ۲۸ هزار و ۲۱۵ میلیارد ریالی بازمی‌گردد.سهامداران بورس اوراق بهادار در شهریورماه شاهد توقف و بازگشایی برخی از نمادهای خود در جریان معاملاتی صورت گرفته بودند که براساس آمار موجود طی ماه گذشته ۴۴ نماد بازگشایی و در مقابل ۴۵ نماد نیز از فرآیند دادوستد در بازار حذف شدند.
دو قطب بازار
در بررسی میزان خرید حقوقی‌ها و حقیقی‌های بازار طی دو ماه اخیر، آمارها نشان می‌دهد که این دو قطب بازار در یک روند خطی حرکت کرده و حقوقی‌ها طی ماه‌های شهریور و مرداد به میزان ۶۱ درصد و حقیقی‌های بازار سهام نیز در دوره‌های یادشده ۳۹ درصد خرید را به خود اختصاص داده‌اند.در سویی دیگر این دو بازیگر بورس در فروش روندی برخلاف خرید داشتند به‌گونه‌ای که درصد فروش حقوقی‌ها در مردادماه ۵۸ درصد و فروش حقیقی‌ها نیز ۴۲ درصد بوده است. علاوه بر این در فروش سهام طی یک ماه گذشته حقوقی‌ها با ۵۶ درصد و حقیقی‌ها با ۴۴ درصد به کار خود در شهریورماه سال‌جاری پایان دادند.این در حالی است که حقوقی‌ها طی دوره‌های یادشده درصد بیشتری از فروش سهام را برای خود به ثبت رساندند.
ارزش بازار صنایع
براساس این گزارش، ارزش کل بازار که متشکل از ۳۱۴ شرکت و ۳۶ صنعت است در شهریورماه سال‌جاری در رقم ۳۲۹ هزار میلیارد تومان قرار گرفته و در مقایسه با مدت مشابه سال ۹۲ که در رقم ۳۰۱هزار میلیارد تومان بود، نشان‌دهنده رشدی حدود ۲۸ هزار میلیارد تومانی معادل ۳/۹ درصد افزایش است.افزون‌بر این صنایع محصولات شیمیایی با ۸۲۸ هزار و ۱۵۸، بانک‌ها، موسسات اعتباری و سایر نهادهای پولی با ۳۵۲ هزار و ۵۲۵، فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای با ۳۴۸ هزار و ۶۹۴، فلزات اساسی با ۳۴۵ هزار و ۶۰۱ و شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی با ۲۷۹ هزار و ۷۱۵ میلیارد ریال در جمع پنج شرکت برتر براساس ارزش بازار به تفکیک صنعت قرار گرفته‌اند.همچنین صنایع استخراج سایر معادن با ۲۱۳، محصولات چوبی با ۲۶۴، استخراج ذغال‌سنگ با ۳۸۷، انتشار، چاپ و تکثیر با ۶۵۶ و کشاورزی، دامپروری و خدمات وابسته به آن با ۸۱۰ میلیون ریال انتهای جدول ارزشی بازار را به خود اختصاص دادند.
P/E صنایع
بازدهی کلی بازار سهام از ۲۸۷ شرکت حاضر در شهریورماه به ۴۳/۵ مرتبه رسیده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که در رقم ۲۵/۶ مرتبه قرار داشته نشان‌دهنده افت ۲/۱۳ مرتبه‌ای است.براساس گزارش اداره آمار و اطلاعات شرکت بورس صنایع ساخت رادیو، تلویزیون و دستگاه‌ها و وسایل با ۲۹/۳۱، محصولات چوبی با ۲۲/۲۶، حمل‌ونقل، انبارداری و ارتباطات با ۱۹/۱۸، خودرو و ساخت قطعات با ۵۳/۱۴ و خدمات فنی و مهندسی با ۹۸/۱۲ مرتبه در صدر بیشترین «P/E» در بین صنایع دیگر بودند.در سویی دیگر، صنایع شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی با ۵۰/۳، محصولات غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر با ۸۶/۳، سیمان، آهک و گچ با ۷۱/۴ و بانک‌ها، موسسات اعتباری و سایر نهادهای پولی با ۸۸/۴ مرتبه، کمترین میزان بازدهی را در بین ۳۵ صنعت موجود به ثبت رساندند.
تقسیم سود
در سویی دیگر پیش‌بینی سود و زیان شهریورماه ۳۵ صنعت که شامل ۲۹۸ شرکت می‌باشد در مجموع ۵۸۸ هزار و ۶۲۶ میلیارد ریال است که متوسط سود به ازای هر سهم نیز در رقم ۷۴۷ ریالی قرار دارد.افزون‌بر این صنایع محصولات شیمیایی با ۱۴۶ هزار و ۹۶۸، بانک‌ها، موسسات اعتباری و سایر نهادهای پولی با ۷۲ هزار و ۱۹۰، فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای با ۶۸ هزار و ۴۹۱، فلزات اساسی با ۵۹ هزار و ۹۷۴ و مخابرات با ۵۰ هزار و ۶۰۶ میلیارد ریال در صدر و صنایع محصولات چوبی با ۱۰، استخراج سایر معادن با ۲۵، استخراج ذغال‌سنگ با ۳۱، ساخت رادیو، تلویزیون و دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی با ۴۹ و منسوجات با ۵۰ میلیون ریال در انتهای لیست بیشترین سود صنایع با کمترین میزان هستند.