پایان نمایشی یک نشست

گروه سیاسی- در بحبوحه تنش میان ایران و آمریکا و به بهانه حمله یمنی‌ها به تاسیسات انتقال نفت در عمق خاک عربستان، نشست اتحادیه عرب روز پنجشنبه برگزار ‌شد. بیانیه پایانی نشست نمایشی مکه، تکرار اتهامات بی‌اساس علیه ایران بود. سران کشورهای عربی در این گردهمایی خواستار اتحاد کشورهای عربی در برابر «مداخله‌جویی‌های ایران»‌ شدند. علاوه بر این، در بیانیه پایانی ایران را به حمایت از «گروه‌های تروریستی» در بحرین متهم کرده و مدعی شده که موشک‌هایی که انصارالله به سمت عربستان شلیک می‌کند، ساخت ایران هستند. بخش دیگر بیانیه پایانی نشست سران عرب، ایران را به دخالت در سوریه و بر هم زدن اتحاد در این کشور متهم می‌کند. اما با وجود این بیانیه‌ها بی‌اعتباری آل‌سعود در مکه مشهود بود‌ چرا که تقریبا هیچ‌یک از سخنرانان، به جز پادشاه سعودی، ایران را به دست داشتن در حملات به نفتکش‌ها در سواحل «فجیره» متهم نکردند. در حالی‌که ملک سلمان در سخنانی در افتتاحیه نشست مکه مدعی شد ایران از گروه‌های تروریستی حمایت می‌کند و امنیت منطقه و ناوبری دریایی را تهدید کرده است. او از جامعه جهانی خواست مانع از مداخله‌های ایران در امور کشورهای منطقه شود.
اما رهبرانی‌ که در این نشست‌ها سخنرانی کردند از «الباجی قاید السبسی» رییس‌جمهوری تونس گرفته تا «برهم صالح» رییس‌جمهوری عراق و «محمد بن عبدالعزیز» رییس‌جمهوری موریتانیا، بر همبستگی با عربستان سعودی در مقابله با حملات به تاسیسات نفتی آن و نیز با امارات، که چهار نفتکش آن در بندر «الفجیره» هدف قرار گرفت، تاکید کردند و عنوان داشتند که امنیت خلیج‌فارس امنیت کشورهای‌‌شان است.
عراق به بیانیه پایانی نشست سران کشورهای عضو اتحادیه عرب در مکه، که خواستار اتحاد کشورهای عربی در برابر «مداخله‌های ایران» شده بود، اعتراض و تاکید کرد که در تدوین بیانیه پایانی مذکور مشارکت نخواهد کرد.‌محمود عباس‌ رییس تشکیلات خودگردان فلسطین نیز‌ مخالفت خود با مشارکت در کارگاه اقتصادی بحرین درباره طرح «معامله قرن» را اعلام کرد و شعار آن یعنی «شکوفایی مقابل صلح» را به سخره گرفت.احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب نیز در اظهاراتی تصریح کرد، عراق با بیانیه پایانی نشست سران عرب در مکه که در آن ادعاهایی واهی علیه ایران مطرح شده، مخالفت کرده است.
اظهارات مضحک ملک سلمان
اما از سوی دیگر، ملک سلمان بن‌عبدالعزیز، پادشاه عربستان در افتتاحیه نشست اضطراری شورای همکاری خلیج‌فارس در شهر مکه این ادعای واهی را طرح کرد که ایران با توسعه برنامه هسته‌ای و موشک بالستیک خود امنیت منطقه و جهان را به مخاطره انداخته است.پادشاه عربستان همچنین مدعی شد، ایران با به مخاطره انداختن حمل‌و‌نقل دریایی «معاهده‌های بین‌المللی» را آشکارا نقض کرده است.
وی با اشاره به اینکه در اتحادیه عرب کمیته‌ای چهارجانبه به نام «کمیته ایران» وجود دارد و متشکل از عربستان، مصر، امارات و بحرین است گفت: مسوولیت این کمیته ایجاد راهبردهایی برای مقابله با ایران است. عرب‌ها از خود دفاع می‌کنند و خواستار تغییر سیاست‌های ایران هستند.
ملک سلمان با اشاره به این که «ما برای مقابله با تمامی چالش‌ها با یکدیگر همکاری خواهیم کرد»، ادعاهای بی‌اساس و بیهوده خود را این‌گونه ادامه داد: حکومت ایران در امور داخلی دیگر کشورها دخالت می‌کند، برنامه هسته‌ای خود را توسعه می‌دهد و آزادی حمل‌و‌نقل دریایی را به خطر می‌اندازد.پادشاه عربستان مدعی است، حکومت ایران چهار دهه است در منطقه دست به «اقدامات مخرب» می‌زند و عدم اتخاذ موضع قاطع در مقابل «اقدامات خرابکارانه ایران» باعث شده ‌تا با وضعیتی که امروز شاهد آن هستیم، مواجه شویم.‌
او اظهارات مضحک خود را این‌گونه ادامه داد که عربستان خواهان امنیت و ثبات منطقه و همچنین دور کردن سایه شوم جنگ از منطقه است و به همین دلیل همواره دست خود را برای صلح به سوی همه دراز می‌کند.
ملک سلمان در ادامه گفته است، جامعه جهانی باید با استفاده از تمامی ابزارها از اقدامات ایران جلوگیری کند.
اما ابراهیم العساف، وزیر خارجه عربستان و احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب و عبداللطیف بن راشد الزیانی، دبیرکل شورای همکاری خلیج‌فارس پس از پایان دو نشست اظطراری کشورهای عربی و کشورهای خلیج‌فارس یک نشست مشترک خبری برگزار کردند.ابراهیم العساف، با ادعای موفقیت‌آمیز بودن دو نشست اضطرای مکه گفت: کشورهای عربی عضو شورای همکاری خلیج (فارس) برای ایجاد صلح و همکاری با ایران میل و رغبت دارند به شرطی که ایران حمایت‌های خود از تروریست‌ها در کشورهای‌مان را متوقف کند و برای کشورهای عربی یک همسایه باشد.
وی مدعی شد: نگرانی از ایران تنها به خاطر حمایت‌هایش از حوثی‌های یمن و حزب‌الله لبنان نیست بلکه ایران در امور داخلی برخی کشورها مانند بحرین دخالت می‌کند و نگرانی بیشتر به خاطر گسترش برنامه موشک‌های بالستیک ایران و برنامه هسته‌ای آن است و این مساله تهدیدی برای کشورهای خلیج (فارس) است.
وزیر خارجه عربستان در ادامه گفت: سیاست‌های عربستان واضح و آشکار است زیرا بارها خواستار روابط مسالمت‌آمیز با ایران شده است.از سوی دیگر احمد ابوالغیط، در این نشست خبری گفت که کشورهای عربی و اتحادیه عرب درخواست‌هایی از ایران دارند که مفاد آن را متوقف کردن دخالت‌های ایران در امور کشورهای عربی و بازنگری در سیاست‌های منطقه‌ای خواند.‌
رد بیانیه عرب از سوی ایران
این ادعاها در حالی مطرح می‌شود که سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه در واکنش به بیانیه پایانی نشست سران عرب ضمن ابراز تاسف از رویکرد عربستان سعودی در سوءاستفاده از شرایط میزبانی اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در مکه مکرمه، بیانیه صادره از سوی سران برخی کشورهای عرب و خلیج‌فارس را که در آن اتهامات بی‌اساسی علیه کشورمان مطرح شده است رد و محکوم کرد.
موسوی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران اطمینان دارد این‌گونه بیانیه‌ها نظر واقعی و دیدگاه همه اعضا نیست، گفت: «عربستان از فرصت ماه مبارک رمضان و مکان مقدس مکه مکرمه استفاده سیاسی و ابزاری کرده تا اتهاماتی را از زبان برخی شرکت‌کنندگان در این اجلاس متوجه ایران اسلامی کند و به جای استفاده از فرصت روز جهانی قدس و بهره‌گیری از این روز و نشست سران کشورهای اسلامی و عربی برای طرح و پیگیری حقوق مردم فلسطین و مساله قدس شریف‌ با رویکردی اشتباه‌ به مسیر ایجاد اختلاف در بین کشورهای اسلامی و منطقه که خواست رژیم صهیونیستی است، ادامه داده است. ما تلاش عربستان برای بسیج آرای کشورهای همسایه و عربی را ادامه فرآیند بی‌سرانجامی می‌دانیم که آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه جمهوری اسلامی ایران طی می‌کنند.»
سخنگوی وزارت امور خارجه در پایان ابراز امیدواری کرد: «ضعف عربستان سعودی در حمایت از آرمان فلسطین و رویکرد اشتباه برخی کشورهای اسلامی منطقه، در نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در مکه جبران شود و اجازه ندهند مساله فلسطین و قدس شریف تحت‌الشعاع اینگونه سیاست‌ها تفرقه‌افکنانه و اشتباهات راهبردی قرار گیرد؛ چرا که هدف دیرینه رژیم صهیونیستی این است که کشورهای اسلامی و عربی از دشمن اصلی و مشترک خود غافل و به خود مشغول شوند.»
ظریف نیز با اشاره به برگزاری اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی در مکه مکرمه‌ گفت: «شرکت‌کنندگان در این اجلاس به جای تکرار یاوه‌هایی که دیشب در مورد ایران در این اجلاس گفته و باعث خشنودی اسراییل شد آن کاری را انجام دهند که سازمان همکاری اسلامی به خاطر آن ایجاد شده و آن حمایت از قدس و ملت فلسطین است.»
طبق میل سعودی‌ها اواخر هفته گذشته دو نشست اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیج‌فارس برگزار شد اما واقعیت آن است که عربستان از طریق برگزاری چنین نشست‌هایی تنها به دنبال یارگیری از میان کشور‌های عربی منطقه علیه ایران است چرا که ریاض بار‌ها مدعی شده تهران از حوثی‌های یمن حمایت به عمل می‌آورد و عملیات نیرو‌های یمنی با حمایت ایران صورت می‌گیرد.پادشاه عربستان با برگزاری این نشست ضد‌ایرانی از فرصت تنش میان تهران و واشنگتن نهایت استفاده را کرد؛ تنشی که با پاسخ ایران به تحریم‌های آمریکا و کاهش تعهدات برجامی، فرصت ۶۰‌روزه تهران به اروپا برای اجرای تعهدات برجامی و تهدید مقامات نظامی برای بستن تنگه هرمز شدت گرفت هرچند طرف در مقابل هم بیکار ننشست سیاست‌های متناقض ترامپ‌، آشفتگی کاخ سفید، سخنان جنگ‌طلبانه پمپئو و بولتون‌ و استقرار ناو هواپیمابر واشنگتن در خاورمیانه رفتار اخیر واشنگتن با تهران بود. البته با وجود این درگیری‌ها اخیرا زمزمه‌هایی مبنی بر مذاکره میان دو طرف شنیده شد به ویژه اینکه میان ترامپ و سیاست جنگ‌طلبانه بولتون نیز شکافی ایجاد شده است. این مصالحه و چرخش رویکرد سیاست دو طرف نسبت به هم می‌تواند مورد سوءظن سعودی‌ها قرار گیرد.
باید تاکید داشت که یکی از علت‌های دشمنی عربستان با ایران، به روابط تهران و واشنگتن مرتبط است‌. هرگونه مذاکره بین ایران و آمریکا با دیده نگرانی نگاه می‌شود، چرا که جایگاه عربستان به عنوان دولت تابع اصلی آمریکا در خاورمیانه را تهدید می‌کند از این رو در سیاست لفاظی خود علیه ایران واشنگتن را تشویق می‌کند تا به واسطه آن وضعیت جنگی در منطقه ایجاد شود‌.