پتانسیل مردمی تولید مسکن

گروه مسکن- در شرایطی که بسیاری از سازمان‌های دولتی در واگذاری زمین‌های مازاد خود همکاری لازم را ندارند و بانک‌های عامل نیز به اندازه کافی در طرح نهضت ملی مسکن مشارکت نمی‌کنند، تنها راهکار دولت برای تکمیل طرح مزبور، مشارکت مردم است. به همین دلیل وزیر راه‌و‌شهرسازی تاکید کرده که اهدای زمین به مردم باید تسریع پیدا کند.
چندی پیش مهرداد بذرپاش در کنار تاکید بر تسریع اهدای زمین در راستای مردمی‌سازی، بر ضرورت تقویت نظارت نیز تاکید داشت. او اعلام کرد که برای ساماندهی بازار مسکن و اجاره آن در انتظار ابلاغ قانون مزبور نمانده‌اند و نظارت‌های لازم، در حال حاضر نیز بر بازار مسکن اعمال می‌شود.
تعیین شعار سال ناظر بر نقش مهم مردم در جهش تولید اقتصادی فرصتی است که می‌توان از آن برای توسعه نهضت ملی مسکن به بهترین شکل استفاده کرد؛ توسعه‌ای که با عرضه زمین و مشارکت خود مردم محقق خواهد شد.
حسین درودیان کارشناس اقتصادی در خصوص مردمی‌سازی در حوزه مسکن توضیح داد: مردمی‌سازی یک عنوان با تفسیرهای متفاوت است که یک وجهی از آن می‌تواند صحیح و وجه دیگر آن نادرست باشد. اگر تفسیرمان از مردمی‌سازی به شکل توزیع امکانات و منابع دولتی به صورت کورکورانه باشد، برداشت نادرستی از مردمی‌سازی ارائه خواهیم کرد، همچنین اگر در آن ملاحظات مربوط به رشد، توسعه، انباشت و کارایی در نظر گرفته نشود اما اگر با در نظر گرفتن ملاحظات فوق، از ظرفیت‌های مردمی برای ساخت مسکن استفاده کرد، اقدامی رو به جلو و راهگشاست.
او ادامه داد: یک معنی موجه مردمی‌سازی می‌تواند این باشد که به سمت عرضه بافت‌های شهری جدید در مناطق نزدیک کلانشهرها با استفاده حداکثری از تامین مالی مردمی حرکت کرد. این مدلی است که در آن می‌توان هم از نقدینگی موجود استفاده کرد و هم بافت‌های نزدیک شهرها را برای توسعه به کاربرد تا بدین‌وسیله در عین آنکه عرضه زمین به درستی مدیریت می‌شود به منابع عمومی هم کمتر تکیه شده است.
این کارشناس اقتصادی در ادامه افزود: باید بافت شهری را در ابتدا به درستی تعریف کرد و با یک تامین مالی به صورت مردمی به سمت ساخت بافت شهری یکپارچه و منظم حرکت کرد. در اینجا آن وجه مردمی بودن در استفاده از تامین مالی توسط مردم شکل می‌گیرد و ملاحظات رشد، توسعه، کارایی و انباشت نیز در آن به صورت کامل در نظر گرفته می‌شود که تنها با واگذاری صرف زمین این ملاحظه به وجود نخواهد آمد.
درودیان با تاکید بر نقش کلیدی مردم در تامین مالی به مهر گفت: ساخت باید به صورت یکپارچه باشد و یک تامین مالی پیشینی از مردم دریافت شود و یک وعده باورپذیر به افراد اعلام کرد. مشخصا با نگاه واقع بینانه بودجه دولت برای ساخت یک چنین بافت مسکونی کفایت نمی‌کند. در نتیجه باید توجه داشت که با جمع شدن بودجه از سوی مردم ساخت به صورت تقریبا یکپارچه و با نظم انجام شود. مردمی بودن در بخشی است که بتوان از سرمایه‌های خود مردم در ساخت این بافت شهری استفاده کرد.
درودیان علت روند کند توسعه نهضت ملی مسکن را عدم تامین بودجه دانست و اظهار کرد: یکی از علت‌هایی که نهضت ملی مسکن پیش نمی‌رود نبود بودجه لازم است. زمانی که از مردم وجهی دریافت نمی‌شود و بودجه‌ای در این زمینه وجود ندارد و همچنین منابع مالی بانکی قفل شده، راه ساخت‌وساز مصدود است. اگر قرار است مردمی‌سازی انجام شود باید سعی شود از منابع مالی مردمی استفاده کرد.
درودیان با اشاره بر نقش زمین در قیمت مسکن افزود: امروز بودجه مردم کفاف خرید مسکن را نمی‌دهد اما اگر در طرح‌های بزرگ عرضه بافت مسکونی، زمین با قیمتی پایین به مردم عرضه شود مردم هم می‌توانند با یک قیمت خوب به صورت مرحله‌ای و پیشاپیش هزینه ساخت را تامین کنند. باید توجه کرد که اصل قیمت ساخت به زمین برمی‌گردد. با این اقدام می‌توان در حوزه مردمی‌سازی از رشد، توسعه اقتصادی، رونق تولید، اشتغال و کنترل قیمت مسکن استفاده و همه این موارد را با یکدیگر تجمیع کرد. دیگر راه‌ها همه این اهداف را کنار هم محقق نمی‌کند.
او در پایان گفت: البته یک ایده ثانویه نیز وجود دارد. در این ایده با درنظر گرفتن منطقه بافت جدید شهری، زمین‌ها به مردم عرضه می‌شود. در این روش نظم و ‌هارمونی شیوه قبل دیگر وجود نخواهد داشت. به بیان دیگر، شکل و شمایل ساخت مشخص است و حتی جزئیات ساخت و نما و طبقات ساختمانی معلوم شده است. تنها تفاوت در این است که مرحله ساخت نیز به مردم واگذار شود و خود افراد پیمانکار ساخت مسکن شوند. در این روش مردم هزینه زمین را نمی‌پردازند یا وجه زیادی پرداخت می‌کنند و هزینه‌های بیشتر معطوف به ساخت است.