پرسش از سازمان مالیات‌ستانی

یکم- اداره کشور با هر نظام سیاسی هزینه دارد. این هزینه‌ها بیشتر برای این است که برای شهروندان امنیت، بهداشت عمومی ارزان‌قیمت و آموزش رایگان حداقلی تا یک دوره خاص تامین شود. بسیاری از کشورها برای تامین هزینه‌های اداره کشور خود را به درآمد شهروندان سنجاق و از آنها مالیات‌ستانی می‌کنند. پرسش این است آیا شهروندان به آسانی مالیات می‌پردازند؟ واقعیت این است که با وجود سابقه طولانی که مالیات‌ستانی در برخی کشورهای جهان دارد پرداخت مالیات از سوی شهروندان نه آسان است و نه اینکه شهروندان را خوشحال می‌کند.
دوم- چرا شهروندان نمی‌خواهند به آسانی مالیات بپردازند؟ همانطور که می‌دانیم به دست آوردن درآمد در کشورهای دارای اقتصاد سالم بسیار دشوار است و مردم برای از دست دادن هر واحد از درآمدی که با سختی به دست آورده‌اند ناراحت می‌شوند. اما آمارها نشان می‌دهد اداره کشور و افزایش رفاه در این کشورها با همین مالیات است. این معما نیست؟ خیر. در کشورهای دارای دموکراسی و آزادی شهروندان با استفاده از نهادهای مدنی پرشمار و نیز رسانه‌های آزاد بر هر واحد از خرج مالیات نظارت دارند.
سوم- به تازگی رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور گفته است: «۶۵‌درصد از درآمدهای عمومی کشور از محل درآمدهای مالیاتی تامین می‌شود.» این عدد چه چیزی را نشان می‌دهد؟ آیا نشان می‌دهد شهروندان ایرانی به آسانی مالیات می‌دهند؟ آیا به معنای این است که سازمان مالیات‌ستانی یک نهاد کارآمد شده است؟ آیا نشان می‌دهد شهروندان بر خرج کردن مالیات نظارت دارند؟ واقعیت این است که عدد یادشده نه‌تنها هیچ‌کدام از پرسش‌های یادشده را پوشش نمی‌دهد بلکه پرسش‌های دیگری را هم پیش می‌آورد. به طور مثال سازمان مالیات‌ستانی باید بگوید این میزان مالیات از چه کسانی و با کدام ضرایب و تغییرات گرفته شده و آیا مطابق با رشد اقتصادی کشورهاست؟