پرهیز از شوک‌درمانی و سیاست‌های انقباضی

گروه اقتصادی- پدیده رکود تورمی بروز همزمان دو معضل اقتصادی نرخ رشد تورم بالا و نرخ پایین رشد اقتصادی است که عوارض و پیامدهای بسیار نامطلوبی از جنبه‌های مختلف بر جامعه تحمیل می‌کند.
مهار رکود تورمی که چند سالی است به بزرگ‌ترین معضل اقتصاد ایران تبدیل شده است موضوع نشست علمی پدیده رکود تورمی بود که روز گذشته در دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با حضور عباس شاکری، رییس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی و حسین عبده‌تبریزی، مشاور وزیر راه‌و‌شهرسازی در امور مدیریت و تامین منابع مالی برگزار شد.
رواج فعالیت‌های غیرمولد مانع مهار رکود تورمی
عباس شاکری، رییس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این نشست رواج فعالیت‌های غیرمولد در اقتصاد کشور را مانع بزرگ مهار رکود تورمی دانست و گفت: اگر بخواهیم از دام رکود تورمی رها شویم باید برای تولید فکری کرد و از شوک‌درمانی در اقتصاد بپرهیزیم.شاکری با تاکید بر اینکه کمبود تقاضای موثر در برخی از صنایع و کالاها دلیل اصلی ایجاد رکود تورمی است، گفت: بی‌ثباتی نقدینگی و تولید غیرمولد موجب افزایش تورم و رکود شده است.
این کارشناس اقتصادی بیان کرد: متاسفانه بخش قابل ملاحظه‌ای از نقدینگی کشور در بخش‌های نامولد است در حالی که پول و نقدینگی باید در بخش‌های مختلف اقتصاد توزیع شود که این امر به تشدید رکود تورمی دامن می‌زند.
وی افزود: از عوامل رکود تورمی می‌توان به تورم هزینه‌ها، مقیاس ناکارا، نبود بهره‌وری و ضعف R&D، انحصار واردات نهاده‌ها، واسطه‌گری‌های زائد روی نهاده‌ها، هزینه فرصت بالای منابع به دلیل بازدهی بخش نامولد و حضور گسترده بخش نامولد اشاره کرد.رییس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: منظور از تورم هزینه‌ها فضای تورمی است که برای تولیدکننده نامفهوم است چراکه تورم برای بنگاه‌ها متناسب عمل نکرده و همچنین مقیاس ناکارا به این معنی است که صرفه‌های مقیاس و مقیاس کارا عامل مهم کاهش هزینه‌های تولید است که در اقتصاد ما به هیچ‌وجه رعایت نمی‌شود.
عوامل تشدید رکود تورمی
وی افزود: از جمله عوامل دیگر در شکل‌گیری و تشدید رکود تورمی شوک‌های اخیر و بی‌ثباتی‌های پولی و همچنین افزایش قیمت حامل‌های انرژی بدون ایجاد بستر مناسب برای تعدیل تکنولوژی در جهت انرژی‌اندوزی بنگاه‌هاست.
شاکری افزود: اگر به ساختار نقدینگی و روند متغیرها در اقتصاد ایران نگاهی بیندازیم، می‌بینیم در میان‌مدت و کوتاه‌مدت نمی‌توان به روند رو به بهبود اقتصاد و تعادل قیمت‌ها نزدیک شویم اما باید به فکر ثبات در کشور باشیم و از شوک‌درمانی در اقتصاد بپرهیزیم.
کاهش فساد و سفته‌بازی
حسین عبده‌تبریزی، مشاور وزیر راه و شهرسازی در این نشست با تشریح وضعیت کنونی اقتصاد ایران اظهار کرد: دولت یازدهم در مهار تورم موفق بوده اما در کنار آن بودجه ۹۳ نسبت به سه سال گذشته با کاهش چشمگیری مواجه بوده است.
وی درخصوص وضعیت بازار ارز نیز گفت: خوشبختانه در چند وقت اخیر در بازار ارز قیمت رسمی و قیمت آزاد به یکدیگر نزدیک شد که فضای بین این دو قیمت می‌تواند فساد و سفته‌بازی ایجاد کند.
عبده‌تبریزی گفت: عدم تعادل عمده در بازار انرژی سبب شد تا دولت از طریق اجرای هدفمندی یارانه‌ها در جهت اصلاح مشکل قیمت حامل‌های انرژی به بهبود شرایط کمک کند.
وی درباره وضعیت مسکن اظهار کرد: در چند سال اخیر رشد ساخت‌وساز از ۱۰۰ درصد هم بیشتر بوده است که یک‌سوم آن در استان تهران بوده و عمده ساخت‌وسازها در کلانشهرها اتفاق افتاده است و مهم‌ترین اشکال این عملکرد این است که زمانی که شهردار اطلاع کافی در زمینه میزان مورد احتیاج مسکن برای مردم نداده باشد، مقدار زیادی از منبع مالی هدر می‌رود و این‌گونه می‌شود که با تعداد زیادی خانه خالی مواجه می‌شویم.
مشاور وزیر راه و شهرسازی در خصوص وضعیت کنونی بازار پول ادامه داد: در حال حاضر ما خلق پول را به اندازه گذشته نداریم و پول پرقدرت خلق نمی‌شود به همین دلیل مردم به بخش واقعی اقتصاد اعتماد نمی‌کنند و سرمایه خود را در بخش‌های دیگری از جمله ارز، سکه یا سفته‌بازی خرج می‌کنند در صورتی که اگر بخش واقعی اقتصاد رونق بگیرد باعث ایجاد رشد اقتصادی و اشتغال می‌شود.
وی افزود: رسالت اقتصاد کلان این است که بین تورم، رونق و رشد اقتصادی تعادل ایجاد کند و این دو مساله باید با هم حل شود، یعنی اگر فقط به فکر این باشیم که تورم را کاهش دهیم ولی از رکود بیرون نیامده باشیم، به اهداف خود نمی‌رسیم.
عبده‌تبریزی گفت: از جمله دلایل ایجاد تورم، افزایش پایه پولی، افزایش بی‌رویه دارایی‌های خارجی بانک مرکزی، افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی و افزایش نقدینگی است.
مشاور وزیر راه در خصوص دلایل رکود تورمی افزود: کاهش بودجه جاری اولین دلیل رکود و واردات بی‌رویه با دلار ارزان، تخصیص ناصحیح منابع و از دست رفتن ظرفیت‌های تولید از جمله دلایل دیگر رکود تورمی می‌باشد.
وی درباره خروج از رکود تورمی اظهار کرد: برای خروج از رکود تورمی باید در حوزه پول انقباضی و در سیاست‌های بودجه‌ای انبساطی عمل کنیم اما این روش در ایران به دلیل عملکرد ناصحیح دولت در بودجه انبساطی و عملکرد غلط نظام مالیاتی قابل اجرا نیست.
وی ادامه داد: ابتدا باید صادرات غیرنفتی را تا ۵۰ میلیارد تومان برسانیم و سپس سیاست‌های زیربنایی، سلامت و تامین اجتماعی در بخش خدمات را اصلاح کنیم.