پرواز دوباره نفت

گروه انرژی- همه نشانه‌ها از موج دوم افزایش قیمت نفت خبر می‌دهند. نه فقط موسسات مالی بین‌المللی بلکه پیش‌بینی نهادهای بین‌المللی هم نشان می‌دهد که قیمت نفت قرار است امسال از مرز ۱۰۰ دلاری یک‌بار دیگر عبور کند. هرچند این افزایش قیمت نفت برای کشورهای نفتخیز خبر خوشی است اما برای اقتصادهای بزرگی مثل چین و آمریکا و البته کشورهایی که مصرف‌کننده انرژی هستند، افزایش قیمت نفت یعنی کاهش توان اقتصادی آنها و رکود.
در مجموع افزایش قیمت نفت برای اقتصاد جهان خبر خوبی نیست و همه دستاورد‌هایی که آمریکا و متحدانش برای جلوگیری از رشد بیشتر قیمت نفت داشتند، در خطر از دست رفتن است. این را فاتح بیرول مدیر ارشد اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی هم اخیرا تایید کرده و گفته که بازار نفت در نیمه دوم سال ۲۰۲۳ می‌تواند با کاهش عرضه و افزایش قیمت‌ها مواجه شود.
پس از اینکه سازمان کشورهای صادرکننده نفت و هم‌پیمانانش موسوم به اوپک‌پلاس، بازارها را با اعلام کاهش داوطلبانه تولید روزانه ۶۶/۱ میلیون بشکه در روز از ماه می ‌تا پایان سال ۲۰۲۳ غافلگیر کردند، قیمت نفت از ابتدای ماه جاری به بالای ۸۰ دلار رسید. به دنبال آن قیمت نفت برنت در روز چهارشنبه به حدود ۸۷ دلار در هر بشکه و نفت خام آمریکا به حدود ۸۳ دلار در هر بشکه رسید.
این روزها، نگرانی سرمایه‌گذاران نسبت به احتمال بروز رکود در آمریکا و تقاضای ضعیف‌تر برای سوخت، معامله‌گران را نگران کرده است. در آخرین روز معاملات هفته جاری بازار نفت هر دو شاخص تحت تاثیر گزارش روز چهارشنبه آمریکا که نشان داد تورم در این کشور آهسته شده و امیدها به توقف افزایش نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو را برانگیخت، دو درصد افزایش یافته و به بالاترین حد خود در بیش از یک ماه گذشته صعود کرده بود. با این حال، دوره‌های قبلی تحکیم سیاست پولی، نرخ بهره را به بالاترین حد خود از سال ۲۰۰۷ رسانده و این نگرانی‌ها را به وجود آورده که تمرکز فدرال‌رزرو روی متوقف کردن رشد تورم، ممکن است رشد اقتصادی و تقاضا برای نفت در بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت جهان را سرکوب کند.
به گفته تحلیلگران بازار نفت، صحبت‌ها درباره احتمال رکود آمریکا که در گزارش اخیر فدرال‌رزرو برجسته شد، همچنان دورنمای تقاضا برای نفت را زیر سوال برده و همزمان، تحت‌تاثیر دورنمای محدودیت عرضه قرار دارد.
افتادن نفت بر مدار گران شدن، درست از زمانی اتفاق افتاد که ساختار بازارهای نفتی پس از درگیری روسیه و اوکراین تغییر کرد، زیرا تحریم انرژی روسیه کشورها را مجبور کرد به دنبال نفت در جای دیگری به غیر از این کشور باشند.
فاتح بیرول می‌گوید، اروپا به صورت ویژه بیشتر نسبت به کاهش عرضه روسیه حساس بود، اما زمستان نه چندان سرد کمک کرد تا بدترین سناریوی ممکن امسال رخ ندهد. با این حال، انتظار می‌رود زمستان آینده از نظر تامین انرژی برای این منطقه چالش‌برانگیز باشد.
رییس آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید که ممکن است مصرف سوخت فسیلی در جهان تا پیش از پایان دهه ۲۰ میلادی به اوج خود برسد.
زلزله اوپک‌پلاس
حدود دو هفته پیش بعضی از اعضای گروه اوپک‌پلاس، شامل اوپک، روسیه و تولیدکنندگان دیگر، دوم آوریل، دور جدید کاهش تولید داوطلبانه را اعلام کردند. این تصمیم باعث شد قیمت نفت از پایین ۸۰ دلار، به مرز ۸۷ دلار در هر بشکه جهش پیدا کند.
اگرچه اوپک‌پلاس اطلاعات چندانی درباره دلایل این کاهش تولید غیرمنتظره نداد، ولی در بیانیه‌ای که پس از این تصمیم منتشر کرد، اعلام کرد که این یک اقدام احتیاطی برای حمایت از ثبات بازار بوده است. بعضی از نمایندگان اوپک به رویترز گفتند: دلایل دقیق این کاهش تولید را نمی‌دانند.
به دنبال این تصمیم، اوپک هم در جدیدترین گزارش ماهانه خود، به ریسک‌های نزولی متوجه تقاضا برای نفت در تابستان اشاره و اعلام کرد ذخایر نفت، فراوانی زیادی دارند و رشد اقتصاد جهانی با چالش‌هایی روبه‌‌رو است.
در گزارش اوپک آمده است: ذخایر نفت اعضای سازمان توسعه و همکاری اقتصادی در ماه‌های اخیر، رشد کرده است. اوج‌گیری تقاضای فصلی معمول در آمریکا، ممکن است از هر گونه ضعف اقتصادی به دلیل افزایش نرخ بهره، متاثر شود و بازگشایی چین پس از خروج از قرنطینه‌ها و تدابیر سختگیرانه‌ای که برای جلوگیری از شیوع کووید وضع شده بودند، هنوز باعث توقف کاهش روند خرید نفت از سوی پالایشگاه‌ها نشده است.
اوپک همچنین به چالش‌هایی که پیش روی توسعه اقتصادی جهانی وجود دارد از جمله تورم بالا، تحکیم سیاست پولی، ثبات بازار‌های مالی و سطوح بالای بدهی دولتی، شرکتی و خصوصی اشاره کرد.
با این حال، اوپک پیش‌بینی خود از تقاضا برای نفت را تغییر نداد و همچنان انتظار دارد تقاضای جهانی برای نفت در سال ۲۰۲۳، به میزان ۳۲/۲ میلیون بشکه در روز معادل ۳/۲ درصد رشد برسد. این چشم‌انداز، برای دومین ماه متوالی بدون تغییر مانده است.
اوپک پیش‌بینی رشد اقتصادی در سال ۲۰۲۳ را همچنان در ۶/۲ درصد ثابت نگه داشت و به ریسک‌های نزولی احتمالی اشاره کرد. با این حال خاطرنشان کرد ورشکستگی بانک‌های آمریکایی در مارس، تاثیر اقتصادی محدودی داشته است.
این گزارش همچنین نشان داد تولید نفت اوپک در مارس، کاهش پیدا کرده که منعکس‌کننده کاهش تولید قبلی توافق‌شده میان اعضای اوپک‌پلاس برای حمایت از بازار بوده است.
توقف در رشد تولید؟
هرچند هفته گذشته اقتصاد آمریکا نشان داد که با وجود پیش‌بینی فدرال‌رزرو از کاهش نرخ تورم، این انتظار برآورده نشده است به نظر می‌رسد، دولت آمریکا به دنبال راهکار دیگری برای مقابله با افزایش قیمت نفت است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرد با توجه به تصمیم اخیر اوپک و متحدانش برای کاهش ۱۶/۱ میلیون بشکه‌ای تولید از آغاز ماه آینده میلادی، رشد تولید آمریکا، برزیل، کانادا و گویان در سال جاری بیشتر از اوپک خواهد بود و کشورهای غیرعضو اوپک سهم بیشتری از رشد تولید نفت را در سال جاری میلادی و سال آینده در اختیار خواهند داشت که درست برعکس دو سال گذشته است.
از سویی جنیفر گرانهولم، وزیر انرژی آمریکا، اخیرا اعلام کرده که دولت بایدن قصد دارد ذخایر نفت استراتژیک آمریکا را به زودی دوباره پر کند و امیدوار است این کار را در قیمت پایین‌تر نفت انجام دهد.با این حال، قیمت‌های نفت دو هفته پیش، پس از اینکه اوپک و متحدانش دور جدید کاهش تولید از ماه آینده را اعلام کردند، به سطوح بالاتری صعود کردند.
طبق گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا از دورنمای کوتاه‌مدت انرژی، تولید سوخت‌های مایع توسط کشورهای غیرعضو اوپک ۹/۱ میلیون بشکه در روز در ۲۰۲۳ و یک میلیون بشکه در روز در ۲۰۲۴ افزایش خواهد داشت. این اداره پیش‌بینی می‌کند تولید اوپک ۵۰۰ هزار بشکه در روز در سال جاری و یک میلیون بشکه در سال آینده میلادی افزایش یابد.
بیشتر از نیمی از افزایش تولید غیراوپک در دو سال آینده متعلق به آمریکا خواهد بود. طبق این گزارش، تولید نفت خام آمریکا ۵/۵ درصد در سال جاری افزایش یافته و به ۵۴/۱۲ میلیون بشکه در روز می‌رسد. تولید آمریکا در ۲۰۲۴ هم با ۷/۱ درصد افزایش ۷۵/۱۲ میلیون بشکه در روز خواهد بود. انتظار می‌رود متوسط قیمت خرده‌فروشی بنزین در آمریکا در تابستان آینده حدود ۳ دلار و ۵۰ سنت در هر گالن باشد و در اولین ماه تابستان به اوج ۶۰/۳ تا ۷۰/۳ دلار برسد. طبق پیش‌بینی اداره اطلاعات انرژی آمریکا، خانواده‌های این کشور به‌طور متوسط بین ۲۱۴۰ و ۲۷۳۰ دلار در سال جاری برای بنزین هزینه می‌کنند که نسبت ‌به ۲۷۸۰ دلار هزینه‌شده در سال گذشته میلادی پایین‌تر است.
پیش‌بینی می‌شود متوسط قیمت نفت خام برنت در سال جاری میلادی برابر با ۸۵ دلار و نفت آمریکا ۷۹ دلار و ۲۴ سنت باشد. این اداره هشدار داد بالا رفتن قیمت نفت می‌تواند حاشیه‌های سود پالایشگاهی را تحت تاثیر قرار دهد و پالایشگاه‌ها را مجبور به کاهش تولید کند.